Portal:Azja/Archiwum

Pekin (chiń. 北京, pinyin: Běijīng) – stolica Chińskiej Republiki Ludowej oraz miasto wydzielone, podlegające bezpośrednio władzom kraju. Od północy, zachodu i południa graniczy z prowincją Hebei, a od wschodu z miastem wydzielonym Tiencin.

Pekin jest drugim, po Szanghaju, miastem ChRL pod względem liczby ludności. Pełni także funkcję największego ośrodka politycznego, oświatowego i kulturalnego kraju. Krzyżują się tu ważne linie kolejowe i drogi samochodowe.

Cały artykuł

Szanghaj to największe miasto w Chińskiej Republice Ludowej, położone w delcie rzeki Jangcy. Miasto jest największym chińskim ośrodkiem gospodarczym, finansowym i komunikacyjnym, a także trzecim co do wielkości (po Rotterdamie i Singapurze) portem morskim na świecie. Szanghaj nie jest jednak - jak się czasem uważa - miastem najludniejszym, bo za takie uchodzi w Chinach Chongqing.

Cały artykuł

Damaszek (ar. دمشق, trl.Dimašq, trb. Dimaszk; dialekt damasceński: š-Šām) - stolica oraz największe miasto Syrii - 4,5 mln mieszkańców (2007), cały zespół miejski - 6,5 mln mieszkańców (2007). Leży w południowo-zachodniej części kraju, w oazie nad rzeką Barada u podnóża gór Antyliban, na skraju Pustyni Syryjskiej. Jest to największy ośrodek przemysłowy i naukowy w Syrii, jedno z czterech świętych miast islamu, znaczący ośrodek handlowy. Aglomeracja Damaszku jest wydzieloną jednostką administracyjną Syrii o nazwie Damaszek-Okręg.

Cały artykuł

Nowosybirsk (ros. Новосибирск, w latach 1904-1925 Nowonikołajewsk) - miasto w Rosji, na Syberii, nad rzeką Ob. Trzecie co do wielkości rosyjskie miasto po Moskwie i Sankt Petersburgu.

Największe miasto Syberii. Wielki ośrodek handlowy, naukowy (14 szkół wyższych; uniwersytet zał. w 1959) i kulturalny (muzea, galerie sztuk). Stolica obwodu nowosybirskiego.

Osada na nowo zbudowanej linii Kolei Transsyberyjskiej. Początkowo projekt magistrali Transsyberyjskiej przewidywał, że linia będzie przechodziła przez Tomsk, jednak mieszkańcy Omska utworzyli komitet na rzecz budowy kolei i ostatecznie zmieniono początkowe plany budowy. Zapewniło to rozwój miasta i dostęp do ważnej linii komunikacyjnej. Magistralą kolejową napływały towary i ludzie. Dzięki doskonałemu położeniu miasto rozwijało się niezwykle szybko i w momencie wybuchu rewolucji w 1917 miało około 80 tys. mieszkańców. W latach 1918-1920 w rękach sił antybolszewickich, potem w ZSRR.

Cały artykuł

Seul (kor. 서울, Seoul, Sŏul; posłuchaj oryginalnej wymowy) – od ponad 600 lat stolica Korei. Od końca II wojny światowej po podziale Półwyspu Koreańskiego na dwa państwa Seul został stolicą Republiki Koreańskiej (Korei Południowej), a Pjongjang stał się stolicą Koreańskiej Republiki Ludowej (Korei Północnej). Podczas wojny koreańskiej przez krótki czas Seul był zajęty przez komunistycznych okupantów, a stolicę Korei Południowej przeniesiono do innego miasta.

Seul znajduje się w centralno-zachodniej części Półwyspu Koreańskiego. Miasto położone jest niedaleko na południe od strefy zdemilitaryzowanej (DMZ) i leży nad rzeką Han. Seul jest politycznym, społecznym oraz ekonomicznym centrum Korei Południowej.

Cały artykuł

Mohandas Karamchand Gandhi (hindi मोहनदास करमचन्द गांधी, trb. Mohandas Karamćand Gandhi, trl. Mohandās Karamcand Gaṁdhī; zwany Mahatma Gandhi - hindi महात्मा गांधी albo po prostu Mahatma – hindi महात्मा, co w sanskrycie znaczy wielka dusza, ur. 2 października 1869 w Porbandarze, zm. 30 stycznia 1948 w New Delhi) – jeden z twórców współczesnej państwowości indyjskiej i propagator pacyfizmu jako środka walki politycznej.

Mohandas Karamchand Gandhi (nazywany mahatmą co znaczy "wielka dusza") urodził się w rodzinie hinduskiej, w społeczności tzw. modhów (zajmującej się głównie handlem) w Porbandarze (Gujarat) w 1869. Był synem Karamchanda Gandhiego, który pełnił funkcję diwana Porbandaru i Putlibaiu, oraz jego czwartej żony - Hinduski z odłamu wisznuickiego. Został wychowywany przez matkę – żarliwą wyznawczynię Wisznu i ulegał wpływom dżinijskiego otoczenia Gujaratu. Gandhi od młodych lat poznawał zasady szanowania każdej żywej istoty, wegetarianizmu, poszczenia w celu samooczyszczenia organizmu oraz obopólnej tolerancji pomiędzy członkami różnorodnych religii.

XIV Dalajlama, Tenzin Gjatso (ur. 6 lipca 1935) − duchowy i polityczny przywódca narodu tybetańskiego. Urodził się w chłopskiej rodzinie, w miejscowości Takcer w północno-wschodnim Tybecie, niedaleko miasta Xining. W wieku dwóch lat chłopiec, którego świeckie imię brzmiało Lhamo Dhondup, po długich i utrzymanych zgodnie z wielowiekową tybetańską tradycją poszukiwaniach kolejnych wcieleń dalajlamów został rozpoznany jako inkarnacja XIII Dalajlamy, Thubtena Giaco. Wyświęcono go na mnicha i nadano imię duchowe: Dzietsyn Dziambel Ngalang Losang Jeszie Tenzin Gjatso – Najczcigodniejszy, Doskonałej Chwały, Elokwentny, Inteligentny Dzierżawca Nauk, Ocean Mądrości. Jednak tybetańscy buddyści zazwyczaj mówią o nim Yeshe Norbu – Klejnot spełniający życzenia lub Kundun – Obecność. Na Zachodzie, podobnie jak papież jest tytułowany Jego Świątobliwość, używa się również skróconej formy imienia duchowego: Tenzin Gjatso.

Cały artykuł

Benazir Bhutto (بينظير بھٹو, ur. 21 czerwca 1953 w Karaczi, zm. 27 grudnia 2007 w Rawalpindi) − pakistańska polityk, premier Pakistanu w latach 1988−1990 i 1993−1996.

Benazir Bhutto zginęła 27 grudnia 2007 w Rawalpindi. Kobieta opuszczała wiec polityczny dla PPL kończący kampanię przed zaplanowanymi na styczeń 2008 wyborami parlamentarnymi. Wsiadła do swojego kuloodpornego samochodu i wychyliła się przez okno w dachu, aby pozdrowić tłumy. W tym momencie zamachowiec organizacji powiązanej z Al-Kaidą oddał 2 strzały w jej kierunku. Chwilę później zdetonował posiadany przy sobie ładunek powodując przy tym śmierć około 20 innych osób.

Cały artykuł

Konfucjusz (chiński 孔夫子, pinyin: Kǒng Fūzǐ, dosłownie: Mistrz Kong) (551−479 p.n.e.) − uznawany za największego chińskiego filozofa.

Konfucjusz nie pozostawił pism - jego nauczanie zebrano w księdze Dialogi Konfucjańskie. Głównym tematem rozważań było codzienne życie ludzi i stabilność społeczeństwa. Jego zdaniem podstawowymi cnotami są: humanitaryzm, praworządność, poprawność, mądrość i lojalność. Cnoty te realizują się w pięciu powinnościach, czy też fundamentalnych relacjach społecznych: między panującym i urzędnikiem, ojcem i synem, starszym i młodszym bratem, mężem i żoną oraz między przyjaciółmi. Moralność jednostki i podstawowa rola rodziny jest fundamentem i gwarantem stabilności państwa. Konfucjusz dużą rolę w kształtowaniu ładu społecznego przypisywał wykształceniu, które obejmowało także kwestie ducha i serca.

Doktryna Konfucjusza (konfucjanizm) była rozwijana początkowo przez uczniów, a później przez filozofów-następców i komentatorów (Mencjusz, Xunzi, neokonfucjanizm). Myśl konfucjańska objęła zasięgiem obszar Chin, Japonii, Korei i Wietnamu.

Cały artykuł

Yakumo (八雲) – krążownik pancerny japońskiej marynarki wojennej z początku XX wieku, zbudowany w Niemczech.

Krążownik "Yakumo" został zamówiony przez Japonię w niemieckiej stoczni Vulcan w Szczecinie, w ramach wielkiego drugiego programu rozbudowy floty z lat 1895/1896, zakładającego budowę m.in. 6 krążowników pancernych. Większość z nich – 4, zbudowana została w Wielkiej Brytanii, po jednym okręcie zamówiono w Niemczech i Francji ("Adzuma") w celu porównania metod budowy stosowanych przez wiodące państwa w dziedzinie konstrukcji okrętów. Japończycy jednak narzucili dla konstruktorów niemieckich i francuskich szczegółowe wymagania, oparte na brytyjskim projekcie krążowników pancernych typu Asama, co zaskutkowało powstaniem bardzo podobnych do siebie pod względem charakterystyk okrętów, odmiennych od projektowanych dla marynarki niemieckiej i francuskiej.

Cały artykuł

Sztuka chińska należy do najstarszych na świecie. Jej początki sięgają czasów neolitu. Systemy filozoficzne i religijne wykształcone na terytorium Chin cechuje poszanowanie rodzimej tradycji i tolerancja dla innych kultur. Są to podstawy, na których oparta jest ciągłość, łatwość asymilacji napływowych elementów i pewien konserwatyzm cechujący sztukę chińską. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na kształtowanie się kultury Chin była względna izolacja państwa, odciętego od sąsiadów naturalnymi, trudnymi do przebycia granicami. Sztuka chińska wywierała też silny wpływ na inne państwa: Koreę, Japonię, Tybet i Mongolię.

Cały artykuł

Hetyci (biblijni חתי lub HTY) – lud posługujący się indoeuropejskim językiem hetyckim, który około XVII w. p.n.e. stworzył potężne państwo z centrum w Hattusa (dzisiejsze Bogazköy) w Anatolii. Potęga państwa opierała się na znakomicie, jak na owe czasy, uzbrojonej armii (broń z żelaza, zbroje, doskonałe rydwany bojowe). W okresie swojej największej świetności Hetyci kontrolowali Anatolię, północną Mezopotamię, Syrię i Palestynę. Państwo Hetytów upadło około 1200 p.n.e. pod naporem Ludów Morza, chociaż nieliczne hetyckie miasta-państwa w północnej Syrii przetrwały do roku 708 p.n.e.

Hetyci pojawili się na ziemiach Anatolii ok. 2000 roku p.n.e., docierając tam z obszarów położonych na północ od Kaukazu przez zachodnie przełęcze gór. Możliwe też, że przybyli ze swoich rdzennych obszarów przez Bałkany i cieśniny Bosfor albo Dardanele. Koczownicze plemiona hetyckie, które dotarły do historycznej krainy Hatti, wchłonęły lub wyparły z tych terenów osiadły lud Hatti (zwany też Protohetytami – był to autochtoniczny lud kaukaski, który zamieszkiwał Anatolię między III a II tysiącleciem p.n.e. i posługiwał się językiem hattili).

Cały artykuł

Tengu (jap. 天狗; "niebiańskie psy") - mityczne istoty, występujące w japońskim folklorze, sztuce, teatrze i literaturze. Jedne z najbardziej znanych yōkai (duchów - potworów), niekiedy czczone jako kami w religii shintō. Mimo, że ich nazwa pochodzi od podobnych do psów chińskich demonów (Tiangou), uważano, że tengu przybierają postać drapieżnych ptaków i przedstawiano je jako istoty łączące ludzkie i ptasie cechy. Na najstarszych wizerunkach tengu ukazywane są z dziobami, które następnie w procesie antropomorfizacji uległy przekształceniu w nienaturalnie długie nosy, dając początek współczesnemu popularnemu wyobrażeniu tengu.

W buddyzmie tengu uważane były za złośliwe demony i zwiastunów wojny. Wizerunek ten z czasem uległ przekształceniu w opiekuńcze, chociaż nadal niebezpieczne, duchy gór i lasów. Tengu kojarzone są z ascetycznymi praktykami, znanymi jako Shugendō, i często bywają przedstawiane w stroju wyznawców Shugendō - yamabushi.

Cały artykuł

Son-Kul (także Son Köl lub Songköl, kirg.: Соңкөл) – jezioro endoreiczne w górach Tien-Szan w Azji Centralnej (Kirgistan), 3016 m n.p.m. Drugie co do wielkości (po Issyk-kul) jezioro Kirgistanu, rozciąga się na maksymalnie 29 km w kierunku NW-SE i 18 km w kierunku NE-SW.

Cały artykuł

Tajwan (Formoza) to wyspa na Oceanie Spokojnym, oddzielona od Chin kontynentalnych Cieśniną Tajwańską. Jest wyspą w większości wyżynną. Tylko obrzeża Tajwanu są nizinne. Portugalska nazwa Formoza znaczy piękna.

Cały artykuł

Carmel (Karmel, hebr. עיר הכרמל; arab. مدينة الكرمل) - miasto położone w Dystrykcie Hajfy w Izraelu. Jest położone na zboczach góry Karmel, na obrzeżu największego parku narodowego w kraju.

Miasto Carmel powstało w 2003 w wyniku połączenia dwóch druzyjskich wiosek Daliyat al-Karmel i Isfiya.

Cały artykuł

Akrotiri i Dhekelia – zbiorcza i nieoficjalna nazwa, często używana dla dwóch osobnych brytyjskich terytoriów zamorskich na Cyprze, będących jednocześnie bazami wojskowymi.

Akrotiri i Dhekelia są zarządzane z jednego ośrodka administracyjnego w Episkopi i jako bazy mają jednego dowódcę pełniącego obowiązki gubernatora.

Cały artykuł

Chu-herr (jap. 秋篠宮眞子内親王殿下 Akishino no Miya Mako Naishinnō Denka) urodzona 23 października 1991 r. Najstarsza córka księcia Akishino i jego żony, księżnej Kiko, wnuczka Cesarza Akihito i Cesarzowej Michiko. Należy do Japońskiej Rodziny Królewskiej. Jej symbolem jest Rosa banksiae (jap. 木香茨 mokkoubara). Tytułem honoryfikatywnym, z jakim należy się do niej zwracać jest denka (jap. 殿下 Jej Cesarska Wysokość).

Cały artykuł

• 
  Styczeń 2008:
  Hongkong
• 
  Luty 2008:
  Ruiny Palmyry, Syria
• 
  Styczeń 2009:
  Jezioro Baekdu przy granicy Chin i Korei Północnej
• 
  Luty 2009:
  Himalaje widziane z ISS
• 
  Marzec 2009:
  Dziecko pod Wielkim Murem