Powiat żuromiński

Powiat żuromiński
	powiat
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
TERC	1437
Siedziba	Żuromin
Starosta	Jerzy Rzymowski
Powierzchnia	805,01 km²
Populacja (31.12.2019); • liczba ludności	; 38 515
• gęstość	47,8 os./km²
Urbanizacja	27,32%
Tablice rejestracyjne	WZU
	Adres urzędu:pl. Piłsudskiego 4; 09-300 Żuromin
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich	3
Liczba gmin wiejskich	3
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Powiat żuromiński – powiat w Polsce (województwo mazowieckie), reaktywowany w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Żuromin.

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 38 515 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 38 337 osób^[3].

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

gminy miejsko-wiejskie: Bieżuń, Lubowidz, Żuromin
gminy wiejskie: Kuczbork-Osada, Lutocin, Siemiątkowo
miasta: Bieżuń, Lubowidz, Żuromin

Historia

Powiat żuromiński został powołany dnia 1 stycznia 1956 roku w województwie warszawskim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat żuromiński złożyło się 1 miasto i 21 gromad, które wyłączono z trzech ościennych powiatów^[4]:

z powiatu sierpeckiego (woj. warszawskie):
- miasto Żuromin
- gromady Bieżuń, Lutocin, Ługi, Olszewo, Poniatowo, Seroki i Sławęcin
z powiatu mławskiego (woj. warszawskie):
- gromady Chromakowo, Dłutowo, Gościszka, Krzywki-Bratki, Kuczbork Osada, Lubowidz, Raczyny, Sarnowo, Sinogóra, Zielona i Zieluń Osada
z powiatu rypińskiego (woj. bydgoskie):
- gromady Chrapoń, Jasiony i Mleczówka (zmiana przynależności wojewódzkiej gromad)

1 stycznia 1958 roku z powiatu żuromińskiego wyłączono gromadę Dłutowo i włączono ją do powiatu działdowskiego w województwie olsztyńskim^[5].

Po zniesieniu gromad i reaktywacji gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku powiat żuromiński podzielono na 1 miasto i 6 gmin^[6]:

miasto Żuromin
gminy Bieżuń, Kuczbork-Osada, Lubowidz, Lutocin, Syberia^[7] i Żuromin

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu żuromińskiego włączono do nowo utworzonego województwa ciechanowskiego^[8].

1 lipca 1976 roku zniesiono gminę Syberia^[9]. 1 stycznia 1992 roku miasto i gminę Żuromin połączono we wspólną gminę miejsko-wiejską Żuromin^[10]. 31 grudnia 1993 roku prawa miejskie odzyskał Bieżuń co sprawiło, że wiejską gminę Bieżuń przekształcono w gminę miejsko-wiejską Bieżuń^[11].

Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku w województwie mazowieckim przywrócono powiat żuromiński^[12]. W porównaniu z obszarem z początku 1975 roku powiat żuromiński został zwiększony o gminę Siemiątkowo Koziebrodzkie (dawniej w powiecie sierpeckim, a następnie także w województwie ciechanowskim). 1 stycznia 2004 roku gmina Siemiątkowo Koziebrodzkie zmieniła nazwę na gmina Siemiątkowo^[13].

Porównując obszar dzisiejszego powiatu żuromińskiego z obszarem z 1954 roku można zauważyć, że niektóre tereny dawnego powiatu żuromińskiego znajdują się obecnie w powiecie mławskim (tereny wokół Ługów), a także w powiecie działdowskim w województwie warmińsko-mazurskim (tereny koło Starego Dłutowa).

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2014^[14]):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	39 885	100	20 185	50,61	19 700	49,39
Miasto	10 898	27,32	5637	14,13	5261	13,19
Wieś	28 987	72,68	14 548	36,47	14 439	36,20

Piramida wieku mieszkańców powiatu żuromińskiego w 2014 roku^[15].

Sąsiednie powiaty

Przypisy

↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .
↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .
↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .
↑ Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 282
↑ Dz.U. z 1957 r. nr 57, poz. 278
↑ Polska - Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974
↑ Gmina Syberia została zniesiona 1 lipca 1976 roku, a jej obszar włączono do gmin Lubowidz, Lutocin i Żuromin – Dz.U. z 1976 r. nr 23, poz. 142
↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
↑ Dz.U. z 1976 r. nr 23, poz. 142
↑ Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397
↑ Dz.U. z 1993 r. nr 123, poz. 555
↑ Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652
↑ Dz.U. z 2003 r. nr 134, poz. 1248
↑ Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2014 r. Stanu w dniu 30 VI 2014. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014, s. 42.
↑ Powiat żuromiński w liczbach. Powiat żuromiński - Dane demograficzne [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

Linki zewnętrzne

[populacja2019-1] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20] .

[2] , Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019 .

[3] GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020 .

[4] Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 282

[5] Dz.U. z 1957 r. nr 57, poz. 278

[6] Polska - Zarys encyklopedyczny. PWN, 1974

[7] Gmina Syberia została zniesiona 1 lipca 1976 roku, a jej obszar włączono do gmin Lubowidz, Lutocin i Żuromin – Dz.U. z 1976 r. nr 23, poz. 142

[8] Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92

[9] Dz.U. z 1976 r. nr 23, poz. 142

[10] Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397

[11] Dz.U. z 1993 r. nr 123, poz. 555

[12] Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652

[13] Dz.U. z 2003 r. nr 134, poz. 1248

[Demografia2014-14] Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2014 r. Stanu w dniu 30 VI 2014. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014, s. 42.

[15] Powiat żuromiński w liczbach. Powiat żuromiński - Dane demograficzne [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-21] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Miasta na prawach powiatu	Ostrołęka Płock Radom Siedlce Warszawa (siedziba)
Powiaty	białobrzeski ciechanowski garwoliński gostyniński grodziski grójecki kozienicki legionowski lipski łosicki makowski miński mławski nowodworski ostrołęcki ostrowski otwocki piaseczyński płocki płoński pruszkowski przasnyski przysuski pułtuski radomski siedlecki sierpecki sochaczewski sokołowski szydłowiecki warszawski zachodni węgrowski wołomiński wyszkowski zwoleński żuromiński żyrardowski
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Bieżuń Lubowidz Żuromin
Gminy miejsko-wiejskie	Bieżuń Lubowidz Żuromin
Gminy wiejskie	Kuczbork-Osada Lutocin Siemiątkowo

Przynależność wojewódzka	woj. warszawskie
Miasta	Żuromin (← od 1956)
Gromady (1956-72)	Bieżuń (← 1956-72) Chrapoń (← 1956-61) Chromakowo (← 1956-61) Dłutowo (← 1956-57 →) Gościszka (← 1956-59) Jasiony (← 1956-59) Krzywki-Bratki (← 1956-57) Kuczbork-Osada (← 1956-72) Lubowidz (← 1956-72) Lutocin (← 1956-72) Ługi (← 1956-61) Mleczówka (← 1956-59) Olszewo (← 1956-72) Poniatowo (← 1956-72) Raczyny (← 1956-72) Sarnowo (← 1956-72) Seroki (← 1956-61) Sinogóra (← 1956-59) Sławęcin (← 1956-72) Syberia (1959-72) Zielona (← 1956-72) Zieluń-Osada (← 1956-72)
Gminy wiejskie (1973-75)	Bieżuń Kuczbork-Osada Lubowidz Lutocin Syberia Żuromin