Stare Szkoty

Stare Szkoty
	Część miasta Gdańska
	; Kanał Raduni i kościół św. Ignacego Loyoli w Starych Szkotach
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miasto	Gdańsk
W granicach Gdańska	1814
SIMC	0933855
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	80-(044 do 049)
Tablice rejestracyjne	GD
	Położenie na mapie Gdańska Stare Szkoty
	Położenie na mapie Polski Stare Szkoty
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Stare Szkoty
	54°20′06″N 18°38′06″E/54,335000 18,635000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stare Szkoty (dawniej: Szotland Stary, kaszb. Stôri Szotland^[1], niem. Alt Schottland^[2]) – obszar historyczny w Gdańsku, leżący pomiędzy osiedlem administracyjnym Orunia-Św. Wojciech-Lipce i dzielnicą Chełm.

Wieś biskupstwa włocławskiego w województwie pomorskim w II połowie XVI wieku^[3].

Nazwa

Dawne nazwy: Zotlandia (XVII wiek), Czotland (XVII wiek), Altschottland (1772, 1814), Szotland (XVIII/XIX wiek), Danzig - Altschotland (1906)^[4].

28 marca 1949 r. ustalono urzędową polską nazwę miejscowości – Stare Szkoty, określając drugi przypadek jako Starych Szkotów, a przymiotnik – staroszkocki^[2].

Położenie

Stare Szkoty są położone na zboczu wzgórz Chełmu. Teren opada w stronę wschodnią, aż do linii kolejowej numer 9, która jest wschodnią granicą tego obszaru. Od południa Stare Szkoty są ograniczone piaszczystą skarpą.

W granicach Oruni-Św. Wojciecha-Lipiec znajduje się południowa i wschodnia część obszaru a w granicach Chełmu tylko północno-zachodni kraniec, dokładniej rejon ogrodów działkowych przy ulicy Kolonia Anielinki^[5].

Sąsiednie podjednostki

od północy: Zaroślak
od zachodu: Chełm
od wschodu: Orunia
od południa Oruńskie Przedmieście

Południowy teren Starych Szkotów i część Oruńskiego Przedmieścia nazywane były Chmielnikami.

Historia

Zabytkowa dzwonnica z 1777 przy kościele św. Ignacego

Zabytkowy fort, tzw. Szaniec Jezuicki przy ul. Kolonia Anielinki

Zabytkowy zespół szkolny przy ul. Brzegi

Do 1277 były to grunty wsi książęcej Górka^[4]. Następnie Stare Szkoty były darowizną księcia Świętopełka na rzecz biskupa kujawskiego. Darowiznę potwierdził w osobnym dokumencie Mściwoj II w 1277. Od XVI w. osada zamieszkana była przez mennonitów, Żydów i Szkotów.

W 1592 sprowadzono jezuitów^[4]. W Kolegium Jezuickim studiowali Józef Wybicki i Jacek Józef Rybiński. Od połowy XVII wieku przy Trakcie św. Wojciecha istniał cmentarz, związany z pierwszym kościołem jezuickim w Starych Szkotach. Cmentarz ten został zamknięty po otwarciu w pobliżu w 1866 nowego cmentarza św. Ignacego^[6].

Stare Szkoty zostały przyłączone w granice administracyjne miasta w 1814. Należą do okręgu historycznego Gdańsk^[4].

Zabytki i obiekty historyczne

Kościół św. Ignacego Loyoli z lat 1747–1755, plebania z 1826
Drewniana dzwonnica z 1777
Szaniec Jezuicki z XIX wieku
Cmentarz św. Ignacego założony w 1866
Zespół szkolny, ul. Brzegi 50 A–51: szkoła katolicka i ewangelicka z 1827, magazyn szachulcowy z 1827, szkoła (Polska Szkoła Senacka) szachulcowa z 1900^[7]

Zobacz też

Brama Oruńska
Nowe Szkoty
Synagoga w Gdańsku (ul. Pańska) – zbudowana przez gminę żydowską ze Starych Szkotów
Szotland (dzielnica Władysławowa)

Przypisy

↑ Dr F. Lorentz "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem". ISBN 83-60437-22-X, ISBN 978-83-60437-22-3
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości. M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225.
↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 92.
↑ ^a ^b ^c ^d Jednostki morfogenetyczne Gdańska. [dostęp 2009-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-20)].
↑ Statut osiedla Orunia-Św. Wojciech-Lipce
↑ Cmentarz św. Ignacego. Historia. zdiz.gda.pl.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych. kobidz.pl.

Linki zewnętrzne

Stare Szkoty. pieknygdansk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-26)].
Szotland Stary, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 23 .

[1] Dr F. Lorentz "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem". ISBN 83-60437-22-X, ISBN 978-83-60437-22-3

[MP-2] Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 11 lutego 1949 r. o przywróceniu i ustaleniu nazw miejscowości. M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225.

[3] Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w. : rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 92.

[Jednostki_morfogenetyczne_Gdańska-4] Jednostki morfogenetyczne Gdańska. [dostęp 2009-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-20)].

[5] Statut osiedla Orunia-Św. Wojciech-Lipce

[6] Cmentarz św. Ignacego. Historia. zdiz.gda.pl.

[7] Rejestr zabytków nieruchomych. kobidz.pl.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Jednostki	Biskupia Górka Chełm Długie Ogrody Dolne Miasto Emaus Główne Miasto Grodzisko Knipawa Nowe Ogrody Nowe Ujeścisko Ołowianka Oruńskie Przedmieście Rudno Siedlce Sienna Grobla I Stara Wieś Stare Miasto Stare Przedmieście Stare Szkoty Suchanino Wyspa Spichrzów Wzgórze Mickiewicza Zaroślak
Podjednostki	Chmielniki Pelplińskie Dolina Dzielnica Mariacka Dzielnica Świętojańska Fundacyjny Kąt Krzyżowniki Na Losowej Górze Osiek Polski Hak Przedwale Szkódka Trzy Lipy Winniki Zamczysko Ziemica Ziemica Mała