Stanisław Gabriel Worcell

Stanisław Gabriel Worcell
Gryzomir Tukan
Data i miejsce urodzenia	26 marca 1799 ; Stepań
Data i miejsce śmierci	3 lutego 1857 ; Londyn
Zawód, zajęcie	działacz polityczny, publicysta
	Odznaczenia

Stanisław Gabriel Worcell (ur. 26 marca 1799 w Stepaniu na Wołyniu, zm. 3 lutego 1857 w Londynie) – polski działacz polityczny, publicysta, hrabia.

Życiorys

Pochodził z hrabiowskiej rodziny przybyłej do Polski w czasach saskich. Kształcił się w Liceum Krzemienieckim^[1]. We wczesnym wieku zaczął się interesować ówczesną myślą europejską i ideami socjalizmu utopijnego. Był członkiem loży masońskiej^[2]. Podpisał 25 stycznia 1831 roku akt detronizacji Mikołaja I Romanowa^[3]. Uczestnik walk partyzanckich na Wołyniu. 11 sierpnia 1831 roku odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari^[4]. W 1831 r. został zatwierdzony jako poseł z powiatu rówieńskiego województwa wołyńskiego na sejm powstańczy^[5].

Gościł u Leona Przerwy-Tetmajera w jego dworze w Łopusznej^[6].

Po powstaniu listopadowym udał się na emigrację do Francji i Wielkiej Brytanii. Był członkiem sejmu powstańczego na emigracji^[7]. Był członkiem Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich w Paryżu w 1832 roku^[8]. Wielokrotnie zmieniał organizacje, w których działał: najpierw był w Towarzystwie Demokratycznym Polskim (TDP), skąd w 1835 r. go usunięto, następnie był jednym ze znaczących założycieli Gromad Ludu Polskiego, potem odszedł do Zjednoczenia Emigracji Polskiej, a na koniec powrócił znowu do TDP. Przyjaźnił się z włoskim politykiem Giuseppe Mazzinim.

Pod pseudonimem Gryzomir Tukan działał w Towarzystwie Szubrawców.

Autor rozprawy ideologicznej „O własności”.

Jego brat, Mikołaj Worcell, uwięziony w 1827 r., zesłany został do karnej kompanii na Kaukaz. Uwolniony w drodze łaski w 1843 r. wrócił do kraju. Zwrócono mu skonfiskowane po powstaniu listopadowym rodowe dobra.

Zobacz też

Bilety Skarbu Wyzwolonej Polski

Przypisy

↑ Jacek Kolbuszewski, Kresy, Wrocław 2002, s. 61.
↑ M. Karpińska, „Podług miary krawca”? – próba portretu zbiorowego członków sejmu rewolucyjnego 1830-1831, Przegląd Historyczny, R. 2003, s. 279.
↑ Dayarusz Sejmu z R. 1830-1831, wydał Michał Rostworowski, T. I, Kraków 1907, s. 245.
↑ Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 132.
↑ Ireneusz Ihnatowicz, Andrzej Biernat, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 482.
↑ Tetmajer Leon Przerwa. z-ne.pl. [dostęp 2021-10-14].
↑ Walenty Zwierkowski, O Sejmie w Emigracji, Poitiers 1839, s. 10.
↑ druk ulotny, odezwa Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich, Paryż 23 sierpnia 1832, niepaginowana

Bibliografia

Stanisław Worcell Co przed nami? Paryż 1850
Bolesław Limanowski Stanisław Worcell: życiorys Kraków 1910

Linki zewnętrzne

Publikacje Stanisława Worcella w serwisie Polona.pl

[1] Jacek Kolbuszewski, Kresy, Wrocław 2002, s. 61.

[2] M. Karpińska, „Podług miary krawca”? – próba portretu zbiorowego członków sejmu rewolucyjnego 1830-1831, Przegląd Historyczny, R. 2003, s. 279.

[3] Dayarusz Sejmu z R. 1830-1831, wydał Michał Rostworowski, T. I, Kraków 1907, s. 245.

[4] Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 132.

[5] Ireneusz Ihnatowicz, Andrzej Biernat, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003, s. 482.

[z-ne-6] Tetmajer Leon Przerwa. z-ne.pl. [dostęp 2021-10-14].

[7] Walenty Zwierkowski, O Sejmie w Emigracji, Poitiers 1839, s. 10.

[8] ruk ulotny, odezwa Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich, Paryż 23 sierpnia 1832, niepaginowana

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]