Sobór efeski II
Sobór efeski II – sobór powszechny, zwołany w Efezie przez cesarza Teodozjusza II w 449, w celu zakończenia sporu o naturę Jezusa (monofizytyzm). Sobór ten nie jest uznawany przez Kościół katolicki i prawosławny za powszechny, dlatego jest nazywany synodem efeskim. Ze względu na swój przebieg zyskał również miano synodu zbójeckiego[1].
Po soborze efeskim oskarżony o nieprawowierność Eutyches został usunięty z urzędu archimandryty konstantynopolitańskiego. Chcąc odzyskać urząd i wyjaśnić swoje stanowisko napisał listy do patriarchów: Rzymu, Aleksandrii i Konstantynopola. Wskutek swoich działań został przywrócony przez patriarchę Aleksandrii Dioskura na urząd archimandryty, co odbyło się za zgodą Teodozjusza. Cesarz będący stronnikiem teologicznym monofizytyzmu wyraził również zgodę na zwołanie soboru.
W tym czasie papież Leon I rozpoczął korespondencję z patriarchą Konstantynopola Flawianem w sprawie błędów chrystologicznych Eutychesa. Jego list 28 – „Tomus ad Flavianum” – stanowi jedno z najważniejszych dzieł wyrażających wiarę Kościoła w Chrystusa. Leon posłał ten list także na sobór do Efezu poprzez dwóch legatów. Dwa lata później list ten, będący wyrazem wspólnego stanowiska biskupa Rzymu i patriarchy Konstantynopola Flawiana, został przyjęty i jednomyślnie zaaprobowany przez Sobór chalcedoński (451 r.) jako orzeczenie wiary[2].
Obrady soboru rozpoczęły się 8 sierpnia 449 i wzięło w nim udział około 150 biskupów. Obradami kierowali Teodozjusz II i patriarcha Aleksandrii Dioskur, obaj będący zwolennikami monofizytyzmu.
Do obrad w soborze nie dopuszczono wielu przeciwników monofizytyzmu, chcąc utrzymać liczebną przewagę jego zwolenników. Nie dopuszczono również delegatów Rzymu[3]. Dioskur nie zezwolił na odczytanie listu papieża Leona I.
Sobór uznał nauki Eutychesa za prawowierne i wyniósł do godności patriarchy Konstantynopola jego stronnika, Anatoliusza[3]. Kiedy nieliczna mniejszość przeciwników monofizytyzmu zaczęła protestować przeciwko uchwałom soboru, do kościoła, w którym odbywały się obrady, wtargnęła uzbrojona grupa mnichów[4] i siłą usunęła opornych biskupów z miejsca obrad. Patriarcha Flawian został dotkliwie pobity i w wyniku obrażeń wkrótce zmarł.
Do Rzymu wrócił tylko jeden z legatów, Hilary (późniejszy papież), ponieważ drugi zaginął bez wieści. Wysłuchawszy jego relacji Leon I odmówił uznania uchwał soboru. Śmierć Teodozjusza II w 450 i wstąpienie na tron nowego cesarza, będącego przeciwnikiem monofizytyzmu, doprowadziła do zwołania w 451 nowego soboru w Chalcedonie, na którym zostały cofnięte wszystkie uchwały synodu zbójeckiego.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Henryk Pietras SJ, Początki Teologii Kościoła WAM 2000, s. 225; Focjusz, Biblioteka, Kodeks 41.
- ↑ Saint Léon et le «Tome» a Flavien. Le Brigandage d'Éphèse. W: P.-Th. Camelot OP: Éphèse et Chlcédoine. Paryż: Éditions de L'Orante, 1962, s. 95-114, seria: Histoire des Conciles Oecumeniques, 2.
- ↑ a b Steven Runciman: Teokracja bizantyjska. Katowice: Wydawnictwo Książnica, 2008, s. 51. ISBN 978-83-245-7650-0.
- ↑ Rafał Kosiński. Mnisi - Boży wojownicy. „Gryfita. Białostocki Magazyn Historyczny”. 26/2006, s. 9-13. Instytut Historii Uniwersytetu w Białymstoku. ISSN 1231-3041.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Breviarium fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła. Stanisław Głowa, Ignacy Bieda. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1998. ISBN 83-7015-360-7.