Nikita Panin (1718–1783)

Nikita Iwanowicz Panin

Data i miejsce urodzenia	29 września 1718 Gdańsk, Korona Królestwa Polskiego
Data i miejsce śmierci	11 kwietnia 1783 Petersburg, Imperium Rosyjskie
Zawód, zajęcie	polityk
Multimedia w Wikimedia Commons

Nikita Iwanowicz Panin (ros. Ники́та Ива́нович Па́нин), (ur. 29 września 1718 w Gdańsku, zm. 11 kwietnia 1783 w Petersburgu) – polityk rosyjski, bliski współpracownik cesarzowej Katarzyny II, minister spraw zagranicznych Rosji w latach 1764–1780, zastępca wielkiego mistrza Wielkiej Loży Prowincjonalnej Iwana Perfiljewicza Jełagina^[1].

Urodził się w Gdańsku jako syn rosyjskiego gubernatora Parnawy. W 1740 wstąpił do armii rosyjskiej. W 1747 został ministrem pełnomocnym w Kopenhadze, skąd po kilku miesiącach został przeniesiony do Sztokholmu, gdzie przez następne 12 lat (1747–1759) kierował nieformalnie partią antyfrancuską (tzw. „partia czapek”) w Riksdagu. Po upadku jej wpływów, odwołany.

W 1760 został ochmistrzem dworu carewicza Pawła. W 1762 poparł przewrót pałacowy Katarzyny II. Jako nieformalny kierownik polityki rosyjskiej był twórcą tzw. Systemu Północnego, aliansu: Rosji, Prus, Rzeczypospolitej, Szwecji i Wielkiej Brytanii przeciwko koalicji państw Burbonów i Habsburgów (Francja, Hiszpania, Austria). Był zwolennikiem utrzymania rosyjskiego protektoratu w Polsce i przeciwnikiem jej rozbioru. Zawiązanie konfederacji barskiej i wybuch wojny rosyjsko-tureckiej, zakończone I rozbiorem Polski, przyczyniły się do upadku jego koncepcji politycznych i utraty wpływów na dworze Katarzyny II.

Jego bratankiem był Nikita Pietrowicz Panin (1770–1837).

Zobacz kolekcję cytatów Nikita Panin (1718–1783) w Wikicytatach

Zobacz w Wikiźródłach tekst Traktat przymierza pomiędzy Rosją i Prusami (1764)