Muzeum Częstochowskie

Ten artykuł od 2023-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Muzeum Częstochowskie – muzeum w Częstochowie. Jest najstarszą instytucją kulturalną regionu częstochowskiego^[1]. Odgrywa istotną rolę w jego życiu społecznym i kulturalnym, wpływa znacząco na tradycję i historię. Siedziba dyrekcji Muzeum Częstochowskiego mieści się w Galerii Dobrej Sztuki przy Al. NMP 47 w Częstochowskie

Muzeum Częstochowskie dysponuje wieloma obiektami wystawienniczymi.

 Osobny artykuł: Ratusz w Częstochowie.

Najbardziej reprezentacyjny budynek Muzeum. Powstał w roku 1828 dla potrzeb administracji powiększającego się, poprzez połączenie Starej i Nowej Częstochowy, miasta. Zbudowany został w stylu późnoklasycystycznym, na planie kwadratu, z dwoma bocznymi pawilonami mieszczącymi odwach i nieistniejący dziś areszt. Od roku 1967 mieści się w nim siedziba Muzeum Częstochowskiego. W 2006 roku budynek Ratusza został poddany gruntownym remontom, w wyniku których przystosowano go dla potrzeb osób niepełnosprawnych i wyposażono w windę. Dobudowano w nim także wieżę widokową, z której można oglądać panoramę miasta. W Ratuszu prezentowana jest stała wystawa historyczna „Dzieje Miasta Częstochowy”, ekspozycje z cyklu Gabinet Wybitnych Częstochowian oraz wystawy zmienne^[2].

 Osobny artykuł: Galeria Dobrej Sztuki w Częstochowie.

Galeria Dobrej Sztuki, Al. NMP 47 – zabytkowa kamienica zbudowana w 1875 roku w stylu klasycystycznym, pierwotnie posiadająca bramę wjazdową na dziedziniec. Początkowo była siedzibą duchowieństwa prawosławnego, stąd jej nazwa – Popówka; później domem biskupa rzymskokatolickiego.

W latach międzywojennych stacjonowało tu dowództwo 7 Dywizji Piechoty, a po 1945 roku do lat 70. XX wieku Powiatowy Sztab Wojskowy. W roku 1973 obiekt przekazano Muzeum Częstochowskiemu z przeznaczeniem na stałą wystawę malarstwa polskiego, prezentowaną do 1996 roku. Potem Galerię zamknięto. Po kilkunastoletniej przerwie spowodowanej remontem obiektu i zmianą jego funkcji wystawa dzieł sztuki polskiej powróciła do Popówki. Od 2013 roku można tutaj zwiedzać stałą wystawę malarstwa i grafiki polskiej zatytułowaną „Sztuka Polska XIX i XX wieku” oraz wystawy zmienne.

Pawilony Wystawowe w Parku ks. Stanisława Staszica – wybudowano je w 1909 roku w ramach organizowania Krajowej Wystawy Przemysłu i Rolnictwa^[2]. Kompleks użytkowany przez Muzeum Częstochowskie składa się z Pawilonu Wystawowego zbudowanego na siedzibę Muzeum Higienicznego, Zagrody Włościańskiej i Pawilonu Przemysłu Ludowego, tzw. Spichlerza Polskiego.

Pawilon Wystawowy – kapitalny remont obiektu przeprowadzono w latach 1996-2000. Pawilon Wystawowy wybudowany został na Wystawę Przemysłu i Rolnictwa w 1909 roku. Niegdyś siedziba Muzeum Higienicznego; obecnie mieszczą się tu sale wystawowe Muzeum Częstochowskiego. W latach 1996–2000 przeprowadzono generalny remont, zachowując pierwotną formę budynku o charakterze eklektycznym. Jest to piętrowy gmach z dwiema salami i półpiętrem przeznaczonymi na czasowe ekspozycje muzealne.

 Osobny artykuł: Muzeum Górnictwa Rud Żelaza w Częstochowie.

Obiekt Muzeum Częstochowskiego utworzony w latach 1974-1976 w podziemnych korytarzach przypominających prawdziwe wyrobiska kopalniane. Wyremontowany w 2008 roku staraniem środowisk górniczych, ponownie udostępniony do zwiedzania. W zbiorach wyposażenie z kilku kopalni regionu częstochowskiego: Rudniki, Wręczyca, Barbara i Szczekaczka w Brzezinach. Maszyny i narzędzia ukazujące pracę górników, a także historyczne metody wydobywania rud żelaza, uzupełnione o prezentacje multimedialne oraz filmy, tworzą stałą ekspozycję zatytułowaną „Dzieje Górnictwa Rud Żelaza”.

Obiekt wpisany na listę Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

• 
  Korytarz w muzeum
• 
  Korytarz w muzeum
• 
  Ekspozycja narzędzi
• 
  Ekspozycja maszyn górniczych

Zagroda Włościańska to dawny pawilon Wystawy Przemysłowo-Rolniczej. Wybudowany w latach 1908–1909, przy ulicy 7 Kamienic, jako wzorcowa zagroda włościańska. Obiekt zaprojektowali Zdzisław Kalinowski i Czesław Przybylski^[2].

W 2003 roku zagroda została zabezpieczona przed niszczeniem, a niedługo potem rozpoczął się jej remont kapitalny. Zagroda to budynek z cegły, parterowy, częściowo podpiwniczony z użytkowym poddaszem i dwuspadowym dachem o konstrukcji drewnianej kryty dachówką ceramiczną. Elementy architektoniczne i detale zostały odrestaurowane zgodnie z wytycznymi konserwatora zabytków. Ponadto zachowano elementy urbanistyczne i przestrzenne: bryłę budynku z kształtem dachu i gankiem wejściowym, układ łukowych sklepień ceglanych nad pomieszczeniami piwnicznymi, bez zmian pozostawiono historyczny układ rzutu budynku^[3].

Zabytkowa kamienica przy ul. Katedralnej 8 o elementach neobarokowych, wybudowana na początku XX w. (przed 1914). Dwupiętrowy obiekt z mieszkalnymi suterenami, piętra dziewiętnasto-, parter trzynastoosiowy, z sienią przejazdową na szóstej osi, krytą pozornym sklepieniem odcinkowym z żelaznym żebrowaniem o układzie krzyżowym, z gurtami spływającymi na przyścienne pilastry. Wnętrze częściowo przekształcone, z zachowanymi resztkami sztukaterii. W klatce schodowej drzwi do mieszkań o podziałach płycinowych, z neobarokowymi supraportami. Balustrada schodów neobarokowa, żelazna, o motywach cęgowo-akantowych, od frontu analogiczne balustrady, przy schodkach do suteren. Elewacja frontowa z pozornymi ryzalitami skrajnymi oraz dwukodygnacjowym wykuszem na osi środkowej, ponad którymi trójkątne szczyty z mansardami – boniowana, z dekoracją neogotycką w formie laskowań (obejmujących między innymi okna), sterczyn i fryzów arkadowych, zwieńczona kamienną maswerkową balustradą z takimi też balustradami balkonowymi; w ryzalitach skrajnych, nad oknami drugiego piętra tarcze w otoczeniu motywów akantowych. Brama wjazdowa o kanelowanych węgarach z żelaznymi ochronnymi rozetami i półkolistymi odbojami, w niej drzwi żelazne dwuskrzydłowe z zakratowanymi przezroczami o motywach geometrycznych i maswerkowych z rozetami. Częściowo zachowana pierwotna stolarka. Dach mansardowy z wystawkami. W kamienicy prezentowana jest wystawa stała „Żydzi Częstochowianie”. Mieszczą się tu też Dział Archeologii, Dział Przyrody i Ośrodek Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego.

 Osobny artykuł: Rezerwat archeologiczny kultury łużyckiej w Częstochowie.

Rezerwat Archeologiczny, ul. Łukasińskiego 20 – nowoczesny obiekt Muzeum Częstochowskiego, zlokalizowany w dzielnicy Raków, gdzie w 1955 roku odkryto cmentarzysko ludności kultury łużyckiej, na którym w latach 1955, 1960-1961 przeprowadzono badania archeologiczne. Nad fragmentem tego stanowiska w 1965 roku wzniesiono pawilon Rezerwatu Archeologicznego, przebudowany i zmodernizowany w latach 2001-2004. Dzisiaj Rezerwat mieści zachowany „in situ” fragment cmentarzyska z ok. 750-550 roku p.n.e., na którym odsłonięto 85 pochówków, w tym 44 groby szkieletowe i 25 grobów ciałopalnych jamowych. Znaleziono w nich ceramikę, ozdoby, narzędzia i broń, przedstawiające ludność kultury łużyckiej, jej podstawy gospodarcze, wytwórczość, jak również obrzędy pogrzebowe, które prezentowane są na stałej wystawie „Z mroku dziejów”. W roku 2014 dzięki funduszom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Urzędu Miasta Częstochowy przeprowadzono kolejną modernizację rezerwatu, przystosowując go do potrzeb osób niepełnosprawnych, w tym osób niewidomych i słabowidzących. Obiekt posiada specjalną makietę tyflograficzną cmentarzyska oraz przewodnik zapisany alfabetem Braille`a^[2].

 Osobny artykuł: Muzeum Haliny Poświatowskiej.

Dom Poezji – Muzeum Haliny Poświatowskiej, ul. Jasnogórska 23 – budynek zamieszkiwany po wojnie przez poetkę Halinę Poświatowską wraz z rodziną. W 2006 roku obiekt po kapitalnym remoncie został przekazany przez inwestora Muzeum Częstochowskiemu. 9 maja 2007 roku otwarto tutaj wystawę stałą, poświęconą życiu i twórczości literackiej Haliny Poświatowskiej^[2].

Obiekt Muzeum Częstochowskiego w Parku Staszica, zbudowany według projektu Władysława Jabłońskiego w 1909 roku, z okazji Wystawy Przemysłu i Rolnictwa; dawny Pawilon Towarzystwa Akcyjnego Zawiercie. Budynek modernistyczny o konstrukcji żelbetowej, zbudowany na planie koła, opięty wysmukłymi przyporami, nakryty półkolistą kopułą. W okresie międzywojennym zaadaptowany na obserwatorium astronomiczne. W wyremontowanym budynku, w 2010 roku urządzono interaktywny świat zabawy i nauki dla dzieci i młodzieży. Podczas zajęć edukacyjnych ZODIAK oferuje swoim użytkownikom dostęp do wielu stanowisk nauk technicznych, grafiki komputerowej, muzyki, nauki języka angielskiego oraz klocków K`Next, które łączą w sobie cechy tradycyjnego budowania z klocków z tworzeniem ruchomych, przestrzennych konstrukcji. Duża różnorodność proponowanych urządzeń sprawia, że nauka w ZODIAKU staje się nie tylko interesująca, ale i przyjemna^[2].

• Muzeum Produkcji Zapałek – czynna fabryka posługującą się technologią z trzeciej dekady XX wieku
• Muzeum Historii Kolei
• Muzeum Wyobraźni – galeria i pracownia Tomasza Sętowskiego

• Oficjalna strona Muzeum
• Kanał YouTube należący do Muzeum, zawierający filmy przez nie wyprodukowane
• Strona Muzeum Haliny Poświatowskiej
• Strona Rezerwatu Archeologicznego