Michael Manley

Michael Manley

Data i miejsce urodzenia	10 grudnia 1924 Saint Andrew
Data i miejsce śmierci	6 marca 1997 Kingston
Premier Jamajki
Okres	od 1972 do 1980
Przynależność polityczna	Ludowa Partia Narodowa
Poprzednik	Alexander Bustamante
Następca	Edward Seaga
Premier Jamajki
Okres	od 1989 do 1992
Przynależność polityczna	Ludowa Partia Narodowa
Poprzednik	Edward Seaga
Następca	Percival James Patterson
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Michael Norman Manley (ur. 10 grudnia 1924 w parafii Saint Andrew, zm. 6 marca 1997 w Kingston)^[1] – jamajski polityk i działacz związkowy; 1969–1992 przywódca Ludowej Partii Narodowej, 1972–1980 i 1989–1992 premier. Był jednym z bardziej wpływowych polityków w Trzecim Świecie^[2][3][4].

Syn Normana Manleya. Po ukończeniu szkoły średniej na początku lat 40. pracował jako dziennikarz miejscowego tygodnika. W 1943 roku zgłosił się na ochotnika do Royal Canadian Air Force (trwała wówczas II wojna światowa). Pod koniec wojny rozpoczął studia na London School of Economics. Po ich ukończeniu pracował w Londynie jako dziennikarz British Broadcasting Service. W brytyjskiej stolicy poznał socjalistę Harolda Laskiego. W 1951 roku powrócił na rodzinną wyspę. Początkowo pracował dla lewicowego tygodnika „Public Opinion”. Następnie aktywny w ruchu zawodowym, gdzie zyskał uznanie jako negocjator. W 1952 roku znalazł się w gronie członków komitetu wykonawczego Ludowej Partii Narodowej, której przewodniczącym był jego ojciec. Uczestniczył w formowaniu związku zawodowego National Worker's Union. W 1953 roku opuścił redakcję „Public Opinion” i bardziej poświęcił się działaniom związkowym. W 1955 roku wybrany wiceprzewodniczącym związku. W 1962 roku został powołany do senatu Jamajki. W tym samym roku objął przewodnictwo w związku Caribbean Bauxite and Mineworkers Union. Wziął udział w wyborach generalnych w 1967 roku. Zdobył w nich miejsce w Izbie Reprezentantów. W 1969 roku został wybrany przewodniczącym Ludowej Partii Narodowej, którą poprowadził do wyborczego zwycięstwa w 1972 roku^[2][3][4].

W 1972 roku objął urząd premiera. W polityce zagranicznej prowadził politykę niezaangażowania i współpracy z krajami słabiej rozwiniętymi. W 1973 roku znalazł się w gronie założycieli CARICOM. Od 1974 roku radykalizował radykalny program demokratycznego socjalizmu. Zmiany objęły reformę rolną, kontrolę kapitału zagranicznego (w tym związanego z wydobyciem boksytów) oraz nacjonalizację części przemysłu i usług. Nawiązał bliższe relacje z Kubą i krajami socjalistycznymi w Europie Wschodniej i na Dalekim Wschodzie. Był krytykiem Stanów Zjednoczonych i szerzej rozumianego Zachodu. Uczestniczył w pracach Ruchu państw niezaangażowanych, gdzie apelował o ograniczenie tego, co uważał za zjawisko zachodniej eksploatacji Trzeciego Świata. W polityce wewnętrznej dążył do bardziej sprawiedliwej redystrybucji przychodów państwa. W 1976 roku jego partia ponownie wygrała wybory a on pozostał premierem. Zyskał popularność pośród obywateli, którzy nadali mu przydomek „Jozue” (na cześć biblijnego bohatera)^[2][3][4].

W okresie jego rządów wybudowano ponad 40 tysięcy nowych mieszkań, wprowadzono darmową edukację oraz rozwinięto służbę zdrowia (śmiertelność niemowląt zmniejszyła się o połowę). Z drugiej strony pakiet reform pod koniec lat 70. spowodował odpływ kapitału zagranicznego i konflikt z Międzynarodowym Funduszem Walutowym. Odmowa spełnienia warunków podyktowanych przez MFW spowodowała załamanie gospodarki. Na niekorzyść Manleya wpłynął wybuch walk ulicznych zwolenników lewicy i prawicy^[2][3]. W 1980 roku ustąpił ze stanowiska premiera po porażce wyborczej jego partii. Jako przywódca opozycji zachował duże poparcie społeczne. Pod koniec lat 80. zrewidował poglądy w bardziej umiarkowanym kierunku, opowiedział się za utrzymaniem bliskich relacji ze Stanami Zjednoczonymi. W 1989 roku powrócił na urząd premiera. W trakcie ostatniego etapu rządów kontynuował konserwatywną i wolnorynkową politykę poprzedników obejmującą prywatyzację wielu przedsiębiorstw państwowych (choć dalej twierdził, że jest socjalistą). W polityce zagranicznej kontynuował współpracę z USA i poparł utworzenie NAFTA. W 1992 roku wycofał się z polityki ze względu na zły stan zdrowia (dwa lata wcześniej zdiagnozowano u niego raka). W 1994 roku, pomimo choroby, wziął udział w misji obserwacyjnej Wspólnoty Narodów nadzorującej historyczne wybory w Republice Południowej Afryki^[2][3][4].