Mięsień biodrowo-żebrowy

Mięsień biodrowo-żebrowy (musculus iliocostalis) – parzysty mięsień czworonogów, zaliczany do mięśni nadosiowych.

Mięsień ten pojawia się u gadów w wyniku podziału ich mięśni nadosiowych podłużnymi przegrodami na trzy pasma. Sięga od okolic miednicy po okolicę szyi, biegnąc na żebrach. Największe rozmiary osiąga u węży, u których bierze udział w zginaniu tułowia i układaniu łusek brzusznych^[1]. U ptaków tworzy jeden mięsień z mięśniem najdłuższym, rozpoczynający się na części przedpanewkowej kości biodrowej i kończący na wyrostkach poprzecznych początkowych kręgów piersiowych, przykrywając po drodze bliższe końce żeber^[2].

U ssaków wchodzi w skład prostownika grzbietu. Bierze udział w stabilizowaniu kręgosłupa w odcinku lędźwiowym i piersiowym, przy działaniu jednostronnym w zginaniu go w bok, a ponadto współdziała z innymi mięśniami przy wydechu. Ciągnie się u nich od skrzydła kości biodrowej i okolicy lędźwiowej po szyjny odcinek kręgosłupa. Wyróżnia się w nim trzy części:

• mięsień biodrowo-żebrowy lędźwi (musculus iliocostalis lumborum)
• mięsień biodrowo-żebrowy klatki piersiowej (musculus iliocostalis thoracis)
• mięsień biodrowo-żebrowy szyi (musculus iliocostalis cervicis)^[3][4].

U człowieka mięsień biodrowo-lędźwiowy należy do grupy długich głębokich mięśni grzbietu i razem z mięśniem najdłuższym i mięśniem kolcowym tworzy prostownik grzbietu^[5][6]. Mięsień biodrowo-żebrowy lędźwi bierze początek na grzebieniu kości biodrowej i kończy się w rejonie kątów żebrowych od sześciu do dziewięciu dolnych żeber, mięsień biodrowo-żebrowy klatki piersiowej zaczyna się na kątach żebrowych sześciu dolnych żeber i kończy na kątach sześciu lub pięciu górnych żeber, zaś mięsień biodrowo-żebrowy szyi ma przyczepy początkowe na kątach żebrowych żeber od trzeciego do szóstego, a przyczepy końcowe na wyrostkach poprzecznych kręgów szyjnych od czwartego do szóstego^[4][5][6].