Liburna

Ten artykuł od 2022-01 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Liburna, liburnica (łac. navis Liburnae, stgr. λιβυρνίς lub λιβυρνόν) – typ lekkiego okrętu rzymskiego z dwoma rzędami wioseł, o wydłużonym, wąskim kadłubie i niewielkiej wyporności.

Jego pierwowzór^[1] stanowiły szybkie i zwrotne okręty Liburnów, iliryjskiego plemienia z wybrzeża dalmatyńskiego, trudniącego się piractwem. Wprowadzone do floty rzymskiej w I wieku p.n.e., okręty te po raz pierwszy licznie użyte zostały w bitwie pod Akcjum^[2].

Liburny nie miały pełnego pokładu, a jedynie wąski pomost łączący kryty dziób z krytą rufą. Charakterystyczna była niewielka kabina rufowa przeznaczona dla sternika i oficerów. Zależnie od wielkości liburny, załoga składała się z 50-80 wioślarzy i 30-50 żołnierzy.

Ze względu na małe wymiary i dużą manewrowość liburny stosowano głównie jako jednostki zwiadowcze, choć źródła informują też o ich udziale w wielkich bitwach. Były używane w całym imperium rzymskim, nie tylko na morzu, ale też we flotyllach rzecznych, np. na Nilu, Renie i Dunaju.

Według źródeł historycznych o niejednolitej terminologii, liburnami nazywano każdy rzymski okręt, od birem do galer sześciorzędowych. Za czasów Augusta nawet okazałe liburny były uważane za jednostki niewielkie i szybkie w porównaniu z niezwrotnymi okrętami Antoniusza walczącymi pod Akcjum. Według Pliniusza miały ostry dziób stawiający możliwie najmniejszy opór falom.

• «Navis» w: William Smith: A Dictionary of Greek and Roman Antiquities. London: John Murray, 1875.
• Rzymska flota wojenna na stronie Imperium Romanum