Orfizm (religia)
Orfizm (Orficyzm) – nurt religijny w starożytnej Grecji[1] powstały w VII wieku p.n.e. Jest on związany z kultem Dionizosa, cechuje się wiarą w wędrówkę dusz i ich wyższości nad ciałem[2].
W religioznawstwie
[edytuj | edytuj kod]Według orfickiej wersji mitu, Dionizos miał być synem Zeusa i Persefony. Dziecko narodzone z tego związku nosiło imię Zagreus i miało, przejmując władzę od Zeusa, zapewnić światu wieczną szczęśliwość. Siedmiu tytanów, wrogów Zeusa, ugotowało i zjadło małego Zagreusa. Za karę Zeus spalił ich piorunem. Z popiołu powstali ludzie. Mają więc w sobie zarówno cząstkę zła (tytani) i boskości (szczątki Dionizosa). Dzięki specjalnym oczyszczeniom można rozwinąć w sobie cząstkę boską. Atena ocaliła serce Zagreusa, z którego narodził się Dionizos. Orficy mieli też wyznawać i rozwijać naukę o wędrówce dusz. Zgodnie z ich wierzeniami dusza istnieje niezależnie od ciała i pozostaje nawet po jego śmierci, wcielając się w inne ciała. Ciało jest dla duszy więzieniem. Wcielenie jest karą za grzechy. Dusza zostaje wyzwolona z ciała po przejściu cyklu oczyszczeń, oddając swą boską część Dionizosowi. Gdy stanie się tak z wszystkimi ludźmi, we wszechświecie zapanuje wieczna radość i harmonia.
Cierpienie życia w ciele można łagodzić przez praktyki religijne (misteria) i ascezę. W związku z wiarą w metempsychozę orficy powstrzymywali się od zabijania zwierząt i spożywania mięsa[3][4][5].
Ruch miał się wywodzić od na wpół mitycznego poety Orfeusza (znanego z mitu o Eurydyce), któremu przypisywano wprowadzenie w Grecji misteryjnych form kultu dionizyjskiego. Wyznawcy orfizmu energię czerpali z pieśni i hymnów śpiewanych przez Orfeusza na jego tajemniczej lirze. Pieśni te miały często charakter miłosny, gdyż natchnieniem Orfeusza była jego ukochana Eurydyka. Ludzie często odnajdowali w jego utworach przesłanie, które pomagało im w dalszym życiu. Reformatorem orfizmu był Pitagoras[6]. Kult Bachusa wywodził się z Tracji, jednak w formę orfizmu przerodził się nieco później na terenie Attyki[7]. Niejaki Onomakritos z Aten miał zebrać pieśni Orfeusza.
Anna Świderkówna zaprzecza istnieniu orfizmu, uznając go za zbiór różnych praktyk misteryjnych związanych z postacią Orfeusza, które tradycja skompilowała w jeden system religijny[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Joël Schmidt: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Katowice: Książnica, 1996. ISBN 83-7132-266-6.
- ↑ Magdalena Gajewska, Krzysztof Sobczak: Edukacja filozoficzna – ścieżka edukacyjna. Gdynia: Operon, 2009, s. 19. ISBN 978-83-7461-463-4.
- ↑ Wegetarianizm orfików i pitagorejczyków oraz jego możliwe przyczyny na podstawie wybranych źródeł literackich
- ↑ Jedność wielości. Świat, człowiek, państwo w refleksji nurtu orficko-pitagorejskiego
- ↑ Wegetarianizm a ofiara ze zwierząt w starożytności – pomiędzy postulatem a praktyką
- ↑ Bertrand Russell – Dzieje filozofii Zachodu, Warszawa 2000, s. 38.
- ↑ Bertrand Russell – Dzieje filozofii Zachodu, Warszawa 2000, s. 42.
- ↑ W książce Bogowie zeszli z Olimpu.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]Anna Z. Zmorzanka, Orfizm, Powszechna Encyklopedia Filozofii, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, ptta.pl [dostęp 2024-05-16].
Orphism (ang.), Routledge Encyclopedia of Philosophy, rep.routledge.com [dostęp 2023-05-12].
