Order Przyjaźni Narodów

Order Przyjaźni Narodów
Орден Дружбы народов
	; Awers
	; Baretka
Ustanowiono	17 grudnia 1972
Wydano	72 760
Powyżej	Order Czerwonego Sztandaru Pracy
Poniżej	Order Czerwonej Gwiazdy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Radziecki znaczek pocztowy z wizerunkiem Orderu Przyjaźni Narodów z 1973 roku

Order Przyjaźni Narodów (ros. Орден Дружбы народов) – ustanowiony dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 17 grudnia 1972 roku, w 50. rocznicę utworzenia ZSRR. Statut orderu był zmieniony dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 18 lipca 1980 roku. Nadawanie orderu zostało zakończone w czerwcu 1993 roku.

Statut orderu

Order został ustanowiony dla nagradzania wybitnych zasług w dziedzinie umacniania przyjaźni i braterskiej współpracy socjalistycznych narodów i narodowości, za znaczący wkład gospodarczy oraz społeczno-polityczny rozwój ZSRR i republik związkowych.

Orderem mogą być nagradzani:

obywatele ZSRR,
przedsiębiorstwa, instytucje, organizacje, jednostki wojskowe i związki taktyczne, republiki związkowe i autonomiczne, kraje, obwody, republiki autonomiczne, obwody autonomiczne i miasta.

Orderem mogą być też nagrodzone osoby nie będące obywatelami ZSRR.

Order Przyjaźni Narodów jest nadawany:

za wybitny wkład w umacnianie przyjaźni i braterskiej współpracy socjalistycznych narodów i narodowości,
za wybitne osiągnięcia w dziedzinie rozwoju gospodarki narodowej ZSRR i republik związkowych,
za szczególnie owocną działalność na rzecz rozwoju nauki, zbliżenia kultur socjalistycznych narodów i narodowości, aktywne uczestniczenie w wychowaniu ludzi radzieckich w duchu internacjonalizmu proletariackiego, oddania i wierności radzieckiej ojczyźnie,
za szczególne zasługi w umacnianiu siły obronnej ZSRR,
za wybitne zasługi na rzecz umacniania braterskiej przyjaźni i współpracy krajów socjalistycznych, umacniania pokoju i przyjacielskich stosunków między narodami.

Order nosi się na lewej piersi w kolejności za Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy a przed Orderem „Znak Honoru”.

Opis odznaki orderu

Order Przyjaźni Narodów wykonany jest ze srebra i przedstawia lekko wypukłą, pozłacaną, pokrytą ciemno-czerwoną emalią pięcioramienną gwiazdę, obramowaną pięcioma pękami rozchodzących się złocistych promieni. W centralnej części gwiazdy jest umieszczone pozłacane godło państwowe ZSRR. Elementy godła pokryte są kolorową emalią. Poniżej godła znajduje się pozłacana, pokryta ciemno-czerwoną emalią wstęga z napisem: „CCCP”. Pomiędzy godłem a okalającym go kręgiem – na tle białej emalii – w górnej części umieszczony jest napis: „Дружба народов”, a w środkowej i dolnej części białego pola są liście laurowe, pokryte zieloną emalią.

Order jest noszony na wielobarwnej wstążce.

Nadania

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Przyjaźni Narodów.

Order Przyjaźni Narodów nadany był po raz pierwszy 29 grudnia 1972 roku. W tym dniu dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR zostały odznaczone wszystkie republiki związkowe ZSRR, wszystkie republiki autonomiczne i obwody autonomiczne oraz okręgi narodowościowe. Ogólna liczba nadań w tym dniu wyniosła 53. Orderem Przyjaźni Narodów nr 1 został odznaczony sztandar Rosyjskiej FSRR. Pierwsi obywatele nagrodzeni orderem - to grupa 199 pracowników radzieckiego lotnictwa cywilnego 9 lutego 1973 roku.

Drugim cudzoziemcem odznaczonym orderem był generał Wojciech Jaruzelski (pierwszym cudzoziemcem był minister spraw zagranicznych tymczasowego rządu Republiki Wietnamu Południowego).

12 października 1973 roku, z okazji 30-lecia ludowego Wojska Polskiego z rąk ministra obrony ZSRR, Marszałka Związku Radzieckiego Andrieja Grieczki order ten otrzymali: Marszałek Polski Michał Rola-Żymierski, gen. broni Józef Urbanowicz, gen. dyw. Florian Siwicki, gen. dyw. Tadeusz Tuczapski, gen. dyw. Włodzimierz Sawczuk, gen. dyw. Zbigniew Nowak, gen. dyw. Mieczysław Obiedziński, gen. dyw. Teodor Kufel, gen. dyw. Zygmunt Zieliński, gen. dyw. Sylwester Kaliski, gen. dyw. Tadeusz Hupałowski, gen. dyw. dr Józef Baryła, gen. dyw. Józef Kamiński, gen. dyw. Wojciech Barański, gen. dyw. Włodzimierz Oliwa, gen. dyw. pil. Roman Paszkowski, wiceadmirał Ludwik Janczyszyn, gen. bryg. pil. Henryk Michałowski, gen. dyw. Michał Stryga, gen. dyw. Franciszek Księżarczyk oraz gen. broni w st. spocz. Zygmunt Berling. Tego samego dnia w godzinach popołudniowych z rąk ambasadora ZSRR w Polsce Stanisłaua Piłotowicza order otrzymali m.in. gen. bryg. Władysław Mróz, gen. bryg. Wacław Jagas oraz płk Michał Janiszewski.

Ostatnie nadanie orderu miało miejsce 21 grudnia 1991 roku, czyli pięć dni przed ostatecznym rozpadem ZSRR.

Ogólna liczba nadań do 21 grudnia 1991, kiedy to definitywnie zakończono nadawanie orderu – wyniosła 72 760.

Zobacz też

Bibliografia

G. Koliesnikow, A. Rożkow – Ordery i medale ZSRR, wyd. II uzupełnione, Wojenizdat, Moskwa 1978 (ros.)
Wojskowy słownik encyklopedyczny, Moskwa 1986 (ros.)
Statut i opis orderu (ros.)
Żołnierz Wolności, 13 października 1973

Tytuły honorowe	Bohater Związku Radzieckiego (Złota Gwiazda) Bohater Pracy Socjalistycznej (Medal Sierp i Młot) Matka-bohater
Ordery	Order „Zwycięstwo” Lenina Rewolucji Październikowej Czerwonego Sztandaru Suworowa Kutuzowa Bohdana Chmielnickiego Aleksandra Newskiego Uszakowa Nachimowa Wojny Ojczyźnianej Czerwonej Gwiazdy Sławy Czerwonego Sztandaru Pracy „Znak Honoru” Przyjaźni Narodów „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” Sławy Pracy „Za osobiste męstwo” Macierzyńska sława”
Medale	„Za pracowniczą dzielność” „Za pracowniczą wybitność” „Weteran pracy” „Za Odwagę” Za zasługi bojowe” Uszakowa Nachimowa „Partyzantowi Wojny Ojczyźnianej” „Za wyróżnienie w ochronie granic państwowych ZSRR” „Za wyróżnienie w służbie wojskowej” „Weteran Sił Zbrojnych ZSRR” „Za umacnianie braterstwa broni” „Za obronę Leningradu” „Za obronę Moskwy” „Za obronę Odessy” „Za obronę Sewastopola” „Za obronę Stalingradu” „Za obronę Kijowa” „Za obronę Kaukazu” „Za obronę Radzieckiego Obszaru Podbiegunowego” „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Za zwycięstwo nad Japonią” „Za zdobycie Budapesztu” „Za zdobycie Królewca” „Za zdobycie Wiednia” „Za zdobycie Berlina” „Za wyzwolenie Belgradu” „Za wyzwolenie Warszawy” „Za wyzwolenie Pragi” „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Za odbudowę przedsiębiorstw metalurgii żelaznej południa” Za odbudowę kopalni węgla Donbasu” „Za rozwój dziewiczych ziem” Za budowę Bajkalsko-Amurskiej Magistrali” „Za przekształcenie Nieczarnoziemów RFSRR” „Za rozwój zasobów mineralnych i rozwój kompleksu nafto-gazowego Zachodniej Syberii” „Za wybitną służbę w ochronie porządku publicznego” „Za odwagę w pożarze” „Za ratowanie tonących” 100-lecia urodzin Lenina „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” „30 lat Armii Radzieckiej i Floty” „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” 70 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „50 lat radzieckiej milicji” 800-lecia Moskwy 250-lecia Leningradu 1500-lecia Kijowa Macierzyństwa „Za nienaganną służbę”
Inne	Odznaka za rany

Rodzaj odznaczenia	order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe