Obwód kirowski

Obwód kirowski
Кировская область
	obwód
Herb	Flaga
Państwo	Rosja
Siedziba	Kirow
Kod ISO 3166-2	RU-KIR
Gubernator	Igor Wasiljew
Powierzchnia	120 374 km²
Populacja (2021); • liczba ludności	; 1 251 182
• gęstość	10,39 os./km²
Tablice rejestracyjne	43
Strefa czasowa	czas moskiewski, UTC+4
	Położenie na mapie Rosji;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Obwód kirowski (ros. Кировская область, Kirowskaja obłast´) – jednostka administracyjna Federacji Rosyjskiej. Wchodzi w skład Nadwołżańskiego Okręgu Federalnego, a także Wołżańsko-Wiackiego regionu ekonomicznego.
Powierzchnia obwodu wynosi 120 374 km², a zamieszkuje go 1 251 182 osób (2021), z czego w miastach zamieszkuje 78,46% populacji obwodu (2020)^[3]. Centrum administracyjnym obwodu jest Kirow, odległy od Moskwy o 896 km. Inne duże miasta obwodu to: Kirowo-Czepieck, Słobodskoj, Wiatskije Polany, Kotielnicz. W skład obwodu kirowskiego wchodzi: 39 rejonów municypalnych, 5 wydzielonych okręgów miejskich i jedno miasto zamknięte Pierwomajskij.
Obwód kirowski graniczy od wschodu z Krajem Permskim i Republiką Udmurcką, od północy z Republiką Komi i obwodem archangielskim, od zachodu z obwodami: wołogodzkim, kostromskim i niżnonowogrodzkim, a od południa z republikami: Mari El i Tatarstanu.
Obwód kirowski powstał w 1936 r. z połączenia obszaru wydzieleniu z Udmurckiej ASRR i Kraju Kirowskiego (powstał w 1934 r. z części terytorium guberni wiackiej włączonej w 1929 r. do Obwodu niżnonowogrodzkiego). Obwód kirowski graniczy z większą liczbą regionów niż jakikolwiek inny w Rosji.

Geografia

Obwód położony jest w północno-zachodniej części Niziny Wschodnioeruopejskiej, w środkowo-wschodniej części Rosji europejskiej.

Rzeźba terenu

Obszar obwodu kirowskiego jest pagórkowaty. Teren obniża się z północnego wschodu na południowy zachód. Różnica wysokości wynosi 285 m (od 86 do 337 m). W środkowej części obwodu znajdują się Uwał Wiacki, na północnym wschodzie Wyżyna Wierchniekamskaja (z najwyższym punktem obwodu – górą Krasnojar), a na północy Uwały Północne.

Hydrologia

W obwodzie znajdują się 19 753 rzeki, o łącznej długości 66 650 km. Uwały Północne rozdzielają dorzecza dwóch rzek Dwiny i Wołgi. Znaczny obszar obwodu zajmuje dorzecze rzeki Wiatki, będącej prawym dopływem Kamy, należącej do zlewni Wołgi. Ujście Wiatki do Kamy znajduje się już na terytorium ościennego Tatarstanu. Z kolei Kama w swoim górnym biegu, również przepływa przez obwód kirowski^[4]. Poza Wiatką i Kamą inne duże rzeki w obwodzie kirowskim to: Mołoma, Piżma, Łuza, Kobra i Czepca.
W regionie tym znajduje się również 4500 jezior^[5]. Do największych należą: Akszubeń (pow. 85 ha), Orłowskoje (63 ha), Muserskoje (32 ha). Najgłębszym jeziorem jest Leżninskoje – 36,6 m^[6].
Cechą charakterystyczną północnej części obwodu jest duża ilość występujących tu bagien. W rejonie Wierchnokamskim zajmują około 40% powierzchni. Największe bagna to: Wołmienskoje – pow. 13 514 ha, Sałamatjewskoje – 10 556 ha i Kajsinskoje – 10 517 ha^[7].

Klimat

Obwód kirowski znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego kontynentalnego. Bliskość Oceanu Arktycznego wpływa na częsty napływ chłodnego powietrza nad ten region. Stąd zimą występują silne mrozy, a w letnich miesiącach zdarzają się przymrozki i nagłe ochłodzenia.
Średnia wieloletnia temperatura stycznia wynosi –13,5 °C – –15 °C a lipca +17 °C – +19 °C. Temperatury maksymalne osiągają +38 °C – +40 °C a minimalne –45 °C – –50 °C. Przeciętne roczne opady mieszczą się w przedziale 500–680 mm, na północy 590–680 mm, a na południu 500–550 mm^[8].

Historia

W 1920 r. na części Sarapułskiego ujezdu w guberni wiackiej utworzono Wotiacki Obwód Autonomiczny wchodzący w składy Rosyjskiej FSRR, a dwie wołosti włączono w skład Tatarskiej ASRR. Natomiast pozostałą część Sarapułskiego ujezdu włączono w skład guberni permskiej. W latach 1923–1929 w RFSRR przeprowadzono reformy mające na celu zlikwidowanie dawnego podziału terytorialno-administracyjnego i powstanie nowych większych regionów. 14 stycznia 1929 r. dekretem prezydium WCIK z terytorium guberni niżnonowogrodzkiej i wiackiej oraz z niewielkiej części guberni włodzimierskiej i kostoromskiej utworzono Obwód niżnonowogrodzki. 15 lipca 1929 r. utworzono Kraj Niżnonowogrodzki (od 1932 r. Gorkowski) w skład, którego weszły: obwód niżnonowogrodzki, Maryjski Obwód Autonomiczny i Czuwaska ASRR. Terytorium obwodu niżnonowogrodzkiego zostało podzielone na 4 okręgi: wiacki, kotielniczecki, niżnonowogrodzki i nolinski. W 1930 r. zniesiono podział na okręgi, a ich obszar przeszedł pod bezpośrednią władzę regionalną.

7 grudnia 1934 r. zmieniono nazwę miasta Wiatka na Kirow i jednocześnie z Kraju Gorkowskiego wydzielono Kraj Kirowski, w którego skład weszło 37 rejonów Kraju Gorkowskiego, Udmurcka ASRR oraz wotkiński i sarapułski rejon z obwodu swierdłowskiego. W 1936 r. w oczekiwaniu na przyjęcie nowej konstytucji RFSRR zlikwidowano podział na Kraje. Z Kraju Kirowskiego wydzielono Udmurcką ASRR, a nazwę zmieniono na obwód kirowski. 22 października 1937 r. dekretem WCIK z obwodu kirowskiego wyłączono i przyłączono do Udmurckiej ASRR rejony: wotkiński, sarapułski, karakulinski i kijasowski. W 1941 r. do obwodu kirowskiego przyłączono z obwodu archangielskiego rejony: oparinski, łalski i podosinowski.

Władze

Na czele obwodu stoi gubernator. Od 14 stycznia 2014 do czasu przeprowadzenia wyborów obowiązki gubernatora pełni Nikita Biełych^[9]. Władzę ustawodawczą w obwodzie sprawuje lokalna Kirowska duma obwodowa złożona z 54 deputowanych. Władzę wykonawczą sprawuje regionalny rząd.

Tablice rejestracyjne

Tablice pojazdów zarejestrowanych w obwodzie kirowskim mają oznaczenie 43 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS.

Przypisy

↑ Правительство Кировской область – Общие сведения (Oficjalna strona obwodu kirowskiego) (ros.).
↑ Предварительная оценка численности постоянного населения на 1 января 2021 года и в среднем за 2020 год [online] [dostęp 2021-03-16] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-04] .
↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2020 года и в среднем за 2019 год. [dostęp 2021-03-16]. (ros.).
↑ Klikaszewa A.N.: Энциклопедия земли Вятской. T. Том VII – Природа. Cz. Реки. Kirow: ГИПП «Вятка», 1997, s. 175–199. ISBN 5-86645-015-1. (ros.).
↑ Sołowjew A.N.: Энциклопедия земли Вятской. T. Том VII – Природа. Cz. Озёра. Kirow: ГИПП «Вятка», 1997, s. 200–222. ISBN 5-86645-015-1. (ros.).
↑ Кировская область в цифрах: краткий стат.сборник. Kirow: Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Кировской области, 2009, s. 80. ISBN 978-5-98214-030-2. (ros.).
↑ Ułanow A.N., Żurawlewa J.L., Sołowjew A.N.: Энциклопедия земли Вятской. T. Том VII – Природа. Cz. Болота, Болотные резерваты. Kirow: ГИПП «Вятка», 1997, s. 223–237. ISBN 5-86645-015-1. (ros.).
↑ Frienkiel M.O.: Энциклопедия земли Вятской. T. Том VII – Природа. Cz. Климат. Kirow: ГИПП «Вятка», 1997, s. 142–165. ISBN 5-86645-015-1. (ros.).
↑ Официальное опубликование правовых актов [online], pravo.gov.ru:8080 [dostęp 2019-02-05] [zarchiwizowane z adresu 2014-01-19] .

Linki zewnętrzne

Strona internetowa obwodu. gov-vyatka.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-12-26)]. (ros.).
Strona internetowa lokalnej Dumy (ros.)

[1] Правительство Кировской область – Общие сведения (Oficjalna strona obwodu kirowskiego) (ros.).

[2] Предварительная оценка численности постоянного населения на 1 января 2021 года и в среднем за 2020 год [online] [dostęp 2021-03-16] [zarchiwizowane z adresu 2021-02-04] .

[3] Оценка численности постоянного населения на 1 января 2020 года и в среднем за 2019 год. [dostęp 2021-03-16]. (ros.).

[4] Klikaszewa A.N.: Энциклопедия земли Вятской. T. Том VII – Природа. Cz. Реки. Kirow: ГИПП «Вятка», 1997, s. 175–199. ISBN 5-86645-015-1. (ros.).

[5] Sołowjew A.N.: Энциклопедия земли Вятской. T. Том VII – Природа. Cz. Озёра. Kirow: ГИПП «Вятка», 1997, s. 200–222. ISBN 5-86645-015-1. (ros.).

[6] Кировская область в цифрах: краткий стат.сборник. Kirow: Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Кировской области, 2009, s. 80. ISBN 978-5-98214-030-2. (ros.).

[7] Ułanow A.N., Żurawlewa J.L., Sołowjew A.N.: Энциклопедия земли Вятской. T. Том VII – Природа. Cz. Болота, Болотные резерваты. Kirow: ГИПП «Вятка», 1997, s. 223–237. ISBN 5-86645-015-1. (ros.).

[8] Frienkiel M.O.: Энциклопедия земли Вятской. T. Том VII – Природа. Cz. Климат. Kirow: ГИПП «Вятка», 1997, s. 142–165. ISBN 5-86645-015-1. (ros.).

[9] Официальное опубликование правовых актов [online], pravo.gov.ru:8080 [dostęp 2019-02-05] [zarchiwizowane z adresu 2014-01-19] .

[:1-10] Obszar jednostronnie inkorporowany do Rosji, na arenie międzynarodowej uznawany za część Ukrainy.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[A]

Republiki	Adygeja Ałtaj Baszkortostan Buriacja Chakasja Czeczenia Czuwaszja Dagestan Inguszetia Jakucja Kabardo-Bałkaria Kałmucja Karaczajo-Czerkiesja Karelia Komi Krym^[A] Mari El Mordowia Osetia Północna Tatarstan Tuwa Udmurcja
Kraje	Ałtajski Chabarowski Kamczacki Krasnodarski Krasnojarski Nadmorski Permski Stawropolski Zabajkalski
Obwody	amurski archangielski astrachański biełgorodzki briański czelabiński irkucki iwanowski jarosławski kałuski kemerowski kirowski kostromski królewiecki kurgański kurski leningradzki lipiecki magadański moskiewski murmański niżnonowogrodzki nowogrodzki nowosybirski omski orenburski orłowski penzeński pskowski riazański rostowski sachaliński samarski saratowski smoleński swierdłowski tambowski tiumeński tomski tulski twerski uljanowski włodzimierski wołgogradzki wołogodzki woroneski
Miasta wydzielone	Moskwa Petersburg Sewastopol^[A]
Obwody autonomiczne	Żydowski
Okręgi autonomiczne	Chanty-Mansyjski Czukocki Jamalsko-Nieniecki Nieniecki
Okręgi federalne	Centralny Dalekowschodni Nadwołżański Południowy Północnokaukaski Północno-Zachodni Syberyjski Uralski