Omega Centauri
 Gromada kulista Omega Centauri (ESO) | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia |
1677 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Typ |
kulista, VIII |
| Rektascensja |
13h 26m 47,24s[1] |
| Deklinacja |
–47° 28′ 46,5″[1] |
| Odległość | |
| Jasność obserwowana | |
| Rozmiar kątowy |
36,3'[1] |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary |
ok. 170 ly |
| Liczba gwiazd |
ok. 10 mln |
| Alternatywne oznaczenia | |
| ω Centauri, NGC 5139, GCL 24, ESO 270-SC11 | |
Omega Centauri (również NGC 5139 lub ESO 270-SC11) – gromada kulista znajdująca się w gwiazdozbiorze Centaura w odległości około 16 tys. lat świetlnych od Słońca[2].
W starożytności została zaliczona do gwiazd. Ptolemeusz wspominał o niej jako o gwieździe ok. 130 r. n.e. W konsekwencji ok. 1600 roku została oznaczona grecką literą przez Bayera jak gwiazda. Jej niegwiazdowa natura została rozpoznana w 1677 roku przez Edmonda Halleya[1].
Omega Centauri jest jedną z najbliższych nam gromad kulistych. Jest równocześnie największą i najjaśniejszą spośród około 200 znanych gromad kulistych znajdujących się w halo Drogi Mlecznej. Na niebie zajmuje obszar większy niż Księżyc w pełni. Rozciąga się na obszarze ok. 170 lat świetlnych i zawiera około 10 milionów gwiazd.
Choć większość gromad składa się z gwiazd w zbliżonym wieku i o tym samym składzie chemicznym, to Omega Centauri wykazuje obecność różnych populacji gwiazd z szerokim zakresem wieku i obfitości pierwiastków chemicznych[3]. Wiek gromady szacuje się na 12 miliardów lat.
Na podstawie obserwacji prowadzonych przy pomocy Kosmicznego Teleskopu Hubble’a oraz Obserwatorium Gemini ocenia się, że w centrum gromady znajduje się czarna dziura o masie ponad 40 tysięcy mas Słońca. O obecności czarnej dziury świadczy zaskakująco szybki ruch gwiazd znajdujących się w centrum. Dotychczas w gromadach kulistych czarną dziurę odkryto tylko w gromadzie G1 należącej do sąsiedniej galaktyki Andromedy.
Istnieją przypuszczenia, że Omega Centauri jest tak naprawdę pozostałością jądra galaktyki karłowatej, która została wchłonięta przez Drogę Mleczną[3].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e NGC 5139, Omega Cen w serwisie SEDS.org (ang.)
- ↑ a b G. van de Ven, R.C.E. van den Bosch, E.K. Verolme, P.T. de Zeeuw. The dynamical distance and intrinsic structure of the globular cluster ω Centauri. „Astronomy and Astrophysics”. 445 (2), s. 513–543, 2 stycznia 2006. DOI: 10.1051/0004-6361:20053061. arXiv:astro-ph/0509228. Bibcode: 2006A&A...445..513V. Cytat: best-fit dynamical distance D=4.8±0.3 kpc ... consistent with the canonical value 5.0±0.2 kpc obtained by photometric methods. (ang.).
- ↑ a b NGC 5139 (Omega Centauri), seds.org (ang.)
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ian Ridpath, Wil Tirion, Mini Encyklopedia "Niebo nocą". Oficyna Wydawnicza Atena 1995, ISBN 83-85414-61-4
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Omega Centauri w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia
- Omega Centauri w serwisie SEDS.org (Revised NGC and IC Catalog) (ang.)
- Omega Centauri w bazie SIMBAD (ang.)
- Omega Centauri w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)
- Courtney Seligman: NGC 5139. Celestial Atlas. [dostęp 2015-09-07]. (ang.).