II wojna samnicka

II wojna samnicka

wojny samnickie
Czas	326–304 p.n.e.
Terytorium	Italia
Wynik	zwycięstwo Rzymian
Strony konfliktu
Rzymianie Samnici Etruskowie
Dowódcy
Q. F. Rullianus Appiusz Klaudiusz
brak współrzędnych

II wojna samnicka – konflikt zbrojny, toczony w latach 326–304 r. p.n.e. między Republiką rzymską a Samnitami.

Po zakończeniu pierwszego konfliktu Rzymianie, zdając sobie sprawę z nieuchronności potencjalnego starcia postanowili wykorzystać toczone przez Samnitów na Południu potyczki, aby uzyskać przewagę w nadchodzących walkach. W tym celu podjęli ofensywną taktykę, oblegając jedno z większych miast w Kampanii – Neapol, w 326 r. Wobec tych wydarzeń wysłana została z Neapolu do Samnitów prośba o pomoc w walce z Rzymem. Niebawem jednak w obliczu rychłego upadku miasta, Neapolitańczycy sprzymierzyli się z Republiką i stanęli po stronie rzymskiej w nadchodzącym starciu^[1][2].

Pierwsza faza wojny była bardzo niepomyślna dla Rzymian. Ponieśli oni ciężką klęskę na terenie Samnium. W roku 321 p.n.e. wojska rzymskie zostały zamknięte przez Samnitów w Wąwozie Kaudyńskim (koło Caudium) i aby uniknąć całkowitej zagłady musiały się poddać. Rzymianie wydali Samnitom 600 zakładników, a wojsko rzymskie zostało pozbawione broni i zmuszone do przejścia pod jarzmem, co było uważane za wielką hańbę. W tej sytuacji Rzym zawarł niekorzystny dla siebie pokój z Samnitami, który historiografia rzymska starała się zatuszować lub przemilczeć. Działania wojenne wznowiono w roku 316. Przygotowaniem do nich była penetracja Rzymian na terenie Apulii, gdzie zawarli szereg sojuszy wojskowych – co umożliwiło im zaatakowanie Samnitów od południa. Samnici, rozdrażnieni tymi posunięciami Rzymian, zerwali pokój i wkroczyli do Lacjum. W roku 315 pod Lautulae zagrodziło im drogę pośpiesznie zebrane wojsko rzymskie pod wodzą dyktatora Kwintusa Fabiusza Rullianusa, które poniosło ciężką klęskę. W następnych latach sytuacja zmieniła się jednak na korzyść Rzymian, zmienili oni taktykę, zreorganizowali armię tworząc na wzór samnicki. Były to niewielkie, a szybko poruszające się oddziały, uzbrojone w krótkie miecze i oszczepy. Granicę od strony Lacjum zaczęli ponadto ubezpieczać zakładając tam liczne kolonie na prawie latyńskim^[2]. Dla celów strategicznych zaczęto w 312 r. budowę wielkiej bitej drogi, wiodącej z Rzymu do Kapui. Droga ta uzyskała miano Via Appia od i mienia jej założyciela, cenzora Appiusza Klaudiusza. Kiedy zawiodły próby wyparcia Rzymian z Apulii, Samnici zdołali polepszyć swoją sytuację zawiązując sojusz z Etruskami. W tej trzeciej fazie wojny Etruskowie zostali jednak dość szybko wyeliminowani z walki dzięki zwycięstwom armii rzymskiej pod wodzą Kw. Fabiusza Rullianusa. Zdani na własne siły Samnici znaleźli się w defensywie, w 308 r. Rzymianie zajęli Nucerię w południowej Kampanii rozciągając w ten sposób władzę rzymską na całą Kampanię. Samnici zostali ostatecznie zmuszeni do zawarcia niekorzystnego dla nich pokoju w roku 304. Usadowienie się bowiem Rzymian w całej Kampanii i Apulii odcinało Samnitów od morza^[1]. Wkrótce potem Rzymianie zabezpieczyli się od północy pobijając Ekwów i zawierając sojusz z Marsami, Pelignami, Marrucynami i Frentanami. W ten sposób odcięli terytorialnie Samnitów od Etrusków^[3].

W wyniku II wojny samnickiej Rzym stał się pierwszą potęgą w Italii, jego własne terytorium liczyło około 8000 km², a panując dzięki systemowi sojuszy w całej środkowej Italii posiadali Rzymianie władzę nad obszarem ok. 28 000 km². W trwającym ponad 20 lat konflikcie Rzymianie mieli do czynienia z przeciwnikiem świetnie uzbrojonym i górującym w zakresie taktyki. Wiele z tych samnickich umiejętności wojskowych zostało przejętych przez zwycięzców, co w zdecydowany sposób przyczyniło się do rozwoju potęgi militarnej Republiki oraz ostatecznego zwycięstwa Rzymu^[3].

• AleksanderA. Krawczuk AleksanderA., Kronika starożytnego Rzymu, Warszawa: Iskry, 1994, ISBN 83-207-1432-X, OCLC 830052820 . Brak numerów stron w książce

• Maria Jaczynowska: Historia starożytnego Rzymu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986.
• Stanisław Arnold, Władysław Kurkiewicz, Adam Tatomir, Wiesław Żurkowski: Dzieje Świata. 1976