Hieronim Bużeński (zm. 1580)

Hieronim Bużeński
	; Poraj
Data urodzenia	ok. 1513
Data i miejsce śmierci	26 listopada 1580 ; Krzeczowie

Hieronim Bużeński herbu Poraj (ur. ok. 1513, zm. 26 listopada 1580 w Krzeczowie) – sygnatariusz konfederacji warszawskiej, kasztelan sieradzki w 1579 roku, podskarbi wielki koronny w latach 1569–1578,burgrabia krakowski w latach 1559–1566, żupnik krakowski w latach 1552–1577, sekretarz królewski ok. 1552 roku, starosta krzeczowski w latach 1558–1580, starosta brzeziński i dobczycki w 1569 roku^[1].

Życiorys

Przed 1542 rokiem był skarbnikiem biskupa poznańskiego Sebastiana Branickiego, w 1550 roku skarbnikiem królowej Bony. Dworzanin Zygmunta I Starego, służący w 5 koni od 1546 roku i w 6 koni w 1547 roku. Dworzanin konny królowej Barbary Radziwiłłówny^[2], 23 kwietnia 1552 roku został żupnikiem krakowskim i sprawował tę funkcję do 2 marca 1577 roku. Jednocześnie był sekretarzem królewskim. W 1559 roku został burgrabią krakowskim. W latach 1569–1578 był podskarbim wielkim koronnym. Po złożeniu przez Bużeńskiego funkcji król Stefan Batory wynagrodził jego służbę roczną pensją z żup w wysokości 1500 zł i w dowód uznania nadał w 1579 kasztelanię sieradzką. Okres gospodarowania przez niego w żupach krakowskich należał do okresów największej prosperity.

Bużeński porzucił katolicyzm i przeszedł na kalwinizm, przez pewien czas sympatyzował też z braćmi polskimi. Utrzymywał stosunki z wybitnymi teologami szwajcarskimi. Zamienił na zbór świątynię katolicką w Żabnie, zbudował też zbór kalwiński w Wieliczce.

Był uczestnikiem zjazdu w Knyszynie 31 sierpnia 1572 roku^[3]. Podpisał konfederację warszawską 1573 roku^[4]. W 1573 roku potwierdził elekcję Henryka Walezego na króla Polski^[5].

Przypisy

↑ Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy". Oprac. Stanisław Cynarski i Alicja Falniowska-Gradowska. Kórnik 1990, s. 215.
↑ Agnieszka Marchwińska, Królewskie dowry żon Zygmunta Augusta, Toruń 2008, s. 182.
↑ Karol Sienkiewicz, Skarbiec historii polskiej. t. II, Paryż 1840, s. 40.
↑ Józef Siemieński, Drugi akt Konfederacji Warszawskiej 1573 r. : przyczynek archiwalny do historji ustroju Polski, w: Rozprawy Polskiej Akademii Umiejętności t. Kraków 1930, seria II, t. 42, s. 10 [536].
↑ Świętosława Orzelskiego bezkrólewia ksiąg ośmioro 1572–1576, Kraków 1917, s. 150

Bibliografia

Stanisław Bodniak: Bużeński Hieronim. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 156–157. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0

[1] Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy". Oprac. Stanisław Cynarski i Alicja Falniowska-Gradowska. Kórnik 1990, s. 215.

[2] Agnieszka Marchwińska, Królewskie dowry żon Zygmunta Augusta, Toruń 2008, s. 182.

[3] Karol Sienkiewicz, Skarbiec historii polskiej. t. II, Paryż 1840, s. 40.

[4] Józef Siemieński, Drugi akt Konfederacji Warszawskiej 1573 r. : przyczynek archiwalny do historji ustroju Polski, w: Rozprawy Polskiej Akademii Umiejętności t. Kraków 1930, seria II, t. 42, s. 10 [536].

[5] Świętosława Orzelskiego bezkrólewia ksiąg ośmioro 1572–1576, Kraków 1917, s. 150

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]