Hezbollah

Hezbollah

‏حزب ﷲ‎

Flaga Hezbollahu
Państwo	Liban
Lider	Naim Kassem[1]
Data założenia	1982
Adres siedziby	Ad-Dahija, Bejrut
Ideologia polityczna	szyicki islamizm, antysyjonizm, antysemityzm, panislamizm, antyimperializm[2]
Liczba członków	ok. 100 000[3]
Barwy	żółć      zieleń
Obecni posłowie	13/128
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Hezbollah (arab. ‏حزب ﷲ‎, Ḥizb Allāh, „partia Boga”) – libańska partia polityczna radykalnych szyitów, utworzona w 1982^[4][5]. Od początku była wspierana i finansowana przez Iran, Syrię, a także przez dotacje jej zwolenników^[6]. Organizacja sama siebie określa jako „antyimperialistyczna”^[2].

Hezbollah jest uważany za organizację terrorystyczną przez Stany Zjednoczone^[7][8], Izrael^[9], Kanadę^[10], Argentynę^[11], Wielką Brytanię^[12], Holandię, Australię oraz Radę Współpracy Zatoki Perskiej^[13]. Liga Państw Arabskich podzielała ten pogląd od 2016^[14], ale zmieniła stanowisko w 2024^[15]. Stany Zjednoczone zaczęły określać Hezbollah jako organizację terrorystyczną po jego atakach na amerykańskie bazy wojskowe i ambasadę amerykańską w Libanie w czasie wojny libańskiej w latach osiemdziesiątych^[16]. Natomiast Unia Europejska wpisała na listę organizacji terrorystycznych zbrojne skrzydło Hezbollahu (w reakcji m.in. na zamach w Burgasie z 2012 roku), utrzymując zarazem dialog ze współtworzonym przez Hezbollah libańskim rządem^[17].

Nazwa Organizacji Hezbollah pochodzi od słów „Partia Boga” i są to słowa z Koranu (58.22):

Hezbollah powstał w 1982 roku, podczas libańskiej wojny domowej, kiedy to władze irańskie wysłały do okupowanego przez wojska izraelskie Libanu 1200-osobowy kontyngent instruktorów z elitarnych oddziałów Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej. Mieli oni za zadanie tworzenie antyizraelskiego ruchu oporu w południowym Libanie. Rozpoczął też indoktrynację, wspieranie finansowe, szkolenie i uzbrajanie miejscowej ludności.

Wkrótce organizacja zaczęła skupiać wokół siebie miejscowych ochotników, pomniejsze partie szyickie oraz niektórych członków milicji Amal. W libańskiej wojnie domowej Hezbollah walczył z Siłami Obronnymi Izraela i podlegającą im Armią Południowego Libanu. Początkowo współpracował z Amal i Syrią, ale w lutym 1987 r. doszło do starć z Syryjczykami, a w maju 1988 r. wybuchła otwarta wojna między Hezbollah i Amal^[18].

Duchowym ojcem Hezbollahu był zmarły 4 lipca 2010 szejk Mohammed Hussein Fadlallah, zaś jego wieloletnim przywódcą Hasan Nasr Allah (zabity 27 września 2024).

Organizacja kierowana jest przez szurę, czyli radę, w skład której wchodzi dwunastu duchownych, wraz z wyspecjalizowanymi komitetami zajmującymi się sprawami ideologicznymi, politycznymi, propagandowymi, wojskowymi i sądowymi. W głównych rejonach działania Hezbollahu (dolina Bekaa, południowy Bejrut i południowy Liban) istnieją mniejsze rady i komitety podlegające radzie głównej, która przekazuje im ogólne dyrektywy do swych pomniejszych organów, zaś te formułują konkretne decyzje i dopilnowują wykonania ich w terenie.

Na terenie Libanu Hezbollah zbudował swego rodzaju „państwo w państwie”, które znajduje się de facto poza kontrolą władz Libanu. Hezbollah zajmuje się ekstensywnym programem rozwoju socjalnego. Prowadzi przynajmniej cztery szpitale, 12 klinik, 12 szkół i dwa centra agro-gospodarcze. Pomoc medyczna organizowana przez Hezbollah jest tańsza niż w większości szpitali prywatnych w Libanie^[19]. Ta charytatywna działalność Hezbollahu istnieje jednak wyłącznie dzięki hojnemu wsparciu zagranicznemu – partia nie musi, tak jak legalny rząd Libanu, bilansować wydatków i martwić się o braki funduszy w swoim budżecie^[20].

Ideologia Hezbollahu jest silnie antyizraelska i antyzachodnia. Po pojawieniu się na scenie politycznej w 1985 roku, partia przedstawiła swój manifest. Zakładał on:

• ustanowienie w Libanie republiki islamskiej na wzór Iranu;
• doprowadzenie do wycofania się z terytorium Libanu sił ONZ, głównie amerykańskich i francuskich;
• zwalczanie wszelkich wpływów świata zachodniego;
• doprowadzenie do wycofania się wojsk izraelskich, następnie zniszczenie państwa Izrael (którego Hezbollah postrzega jako tzw. „małego szatana”) i ustanowienie rządów islamskich nad Palestyną, a zwłaszcza nad Jerozolimą.

Hezbollah jest najbardziej wpływową partią szyicką w Libanie. Cieszy się poparciem przede wszystkim ubogiej ludności wiejskiej i miejskiej. Jednak ze względu na skomplikowaną ordynację wyborczą, dyskryminującą szyitów, partia ta zdobywa jedynie kilkanaście mandatów w 128-osobowym libańskim parlamencie^[21]. Hezbollah wraz z Ruchem Amal utworzył prosyryjski Blok Rozwoju i Oporu, który wszedł razem z chrześcijańskim Blokiem Zmian i Reform w skład tzw. Sojuszu 8 Marca. Przewodniczącym klubu parlamentarnego jest Mohammad Raad.

Hezbollah postrzega terroryzm jako metodę walki słabych i uciśnionych przeciwko silniejszym agresorom. Tego typu działalność prowadził głównie podczas wojny domowej. Wtedy celem ataku nie były tylko siły izraelskie, ale również wojska i placówka ONZ. W kwietniu 1983 roku dokonano zamachu terrorystycznego na ambasadę USA w Bejrucie, w którym zginęło 49 osób. Hezbollah obwinia się także o atak na koszary Korpusu Amerykańskiej Piechoty Morskiej. Zginęło wówczas 240 żołnierzy marines. W tym samym czasie przeprowadzono ataki na francuskich spadochroniarzy w Bejrucie (60 zabitych) oraz dowództwo armii izraelskiej w Tyrze (50 zabitych).

Niektórzy przypisują Hezbollahowi udział w zamachu na ambasadę Izraela w Buenos Aires w roku 1992^[22], mimo że nie ma na to niezbitych dowodów.

Od 1984 roku Hezbollah rozpoczął dokonywać na szeroka skalę porwań. Porywanymi okazywali się obywatele amerykańscy, francuscy, brytyjscy i niemieccy. Część z nich została później zwolniona, jednakże niektórzy z nich (np. amerykański pułkownik Higgins) zostali zamordowani.

Hezbollah dysponuje własnymi oddziałami zbrojnymi zwanymi Al-Muqawama al-Islamiyya (pol. Opór Islamski). W skład struktury militarnej wchodzi osiem pionów wojskowych wraz z własną służbą zdrowia i obsługą baterii katiuszy.

Po wyciągnięciu wniosków z wcześniejszej klęski Palestyńczyków, których taktyka opierała głównie na prowadzeniu wojny pozycyjnej, Hezbollah obrał walkę partyzancką. Jego oddziały są w ciągłym ruchu i przeprowadzają ataki nocą. Bojownicy są wyposażeni w najnowocześniejszy sprzęt (m.in. w noktowizory). Dużą rolę odgrywają siły rakietowe i artyleria. W latach 90. rozpoczęto silne ostrzeliwanie stref bezpieczeństwa oraz północnego Izraela.

Walka Hezbollahu z Izraelem miała na celu spowodowanie wycofania się wojsk izraelskich z Libanu (co nastąpiło do 2000 roku)^[23]. Od tego roku ramię militarne Hezbollahu pozostało w południowym Libanie deklarując cel ochrony kraju^[24], uwolnienie libańskich więźniów w Izraelu i odzyskanie terytorium farmy Shebaa^[25], które obecnie jest okupowane przez Izrael (według ONZ obszar ten nigdy nie należał do Libanu, gdyż jest częścią Syrii). Liderzy Hezbollahu deklarują także solidarność z palestyńskim ruchem oporu i wspierają destrukcję państwa izraelskiego^[26].

 Osobny artykuł: II wojna libańska.

12 lipca 2006 roku w odpowiedzi na izraelską operację w Strefie Gazy nazywaną „Letni deszcz”) Hezbollah uprowadził (z terytorium Izraela) dwóch izraelskich żołnierzy. Incydent ten sprowokował wojska izraelskie do ataku na cele w Libanie (faktyczne i domniemane siedziby Hezbollahu, elementy infrastruktury komunikacyjnej Libanu, takie jak mosty, lotniska, drogi), co doprowadziło do intensywnego konfliktu.

 Osobny artykuł: Kampania w Górach Kalamun.

Jesienią 2012 Hezbollah zaangażował się w konflikt w Syrii po stronie sił rządowych, przeciw tamtejszym powstańcom i radykalnym islamistom sunnickim. Bojówki zbrojnego ramienia Hezbollahu specjalizowały się w walkach miejskich oraz zabójstwach. Na terenie Syrii na początku interwencji operowało 2000 szyickich bojowników. W 2013 liczba bojowników wzrosła do 10 tysięcy. W zamian za wsparcie rząd w Syrii uzbroił Hezbollah w rakiety dalekiego zasięgu Scud-B oraz ciężką broń^[27]. Oficjalnie bojówki libańskie przyznały się do interwencji w Syrii podczas zwycięskiej bitwy o Al-Kusajr, która była największym sukcesem szyickich bojówkarzy. Na froncie walczyło ok. 3–5 tys. bojowników szyickich, z czego do maja 2013 poległo ponad stu. Oprócz pogranicza syryjsko-libańskiego bojownicy Hezbollahu walczyli również w Himsie, pod Damaszkiem i w Aleppo^[28]. Interwencja Hezbollahu w Syrii zmieniła charakter wojny domowej ze społeczno-politycznej na wyznaniową między szyitami i alawitami a sunnitami. Konflikt ten narasta także w samym Libanie, gdzie sytuacja jest coraz bardziej napięta i dochodzi do wybuchów przemocy, które mogą zmusić Hezbollah do wycofania się z Syrii i obrony swoich libańskich pozycji przed sunnitami^[29].

Zobacz hasło Hezbollah w Wikisłowniku

• Al-Manar
• II wojna libańska
• Hasan Nasr Allah
• konflikt izraelsko-palestyński

• Oficjalna strona internetowa (arab.)
• Hezbollah: 1982-2005. psz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-09)]. (pol.), www.psz.pl [dostęp 2011-04-02]
• Sylwetka (ang.), www.globalsecurity.org [dostęp 2011-04-02]
• Wzrost możliwości taktycznych Hezbollah. defence24.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-28)].
• Użycie dronów.