Karmenta
Karmenta (także Karmentis, Carmenta, Nikostrate, Temis, Telpusa, Timandra, Postuersa, Prorsa, łac. Carmentis, od carmen ‘magiczne zaklęcie’, ‘pieśń’) – w mitologii rzymskiej nimfa arkadyjska, kamena, wieszczka, bogini płodności.
Uchodziła za córkę greckiego boga Ladona[1]. Uważano ją za matkę lub żonę Ewandra[1][2][3][4]. Przed przybyciem do Italii miała w swojej ojczyźnie nosić imię Nikostrate, Temis, Timandra lub Telpusa[1][2][5].
Przypisywano jej wynalezienie alfabetu. Wskazała Ewandrowi Palatyn jako miejsce osiedlenia się. Według legendy odmówiła udziału w ofierze składanej Herkulesowi podczas Ara Maxima i odtąd kobiety rzymskie nie uczestniczyły w tym święcie[2].
Rzymianie czcili ją jako boginię wody, dzieci i płodności. Pod imieniem Prorsa lub Postuersa patronowała położnicom[1][2]. U stóp Kapitolu, niedaleko od Porta Carmentalis (Bramy Karmentalskiej), znajdował się poświęcony jej ołtarz, a następnie wzniesiono w tym miejscu świątynię[4][5][6][7]. Przedstawiana była jako młoda dziewczyna w wieńcu z bobu i z lirą w ręku[8]. Ku czci bogini obchodzono święto Carmentalia[4][7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 59. ISBN 83-04-04673-3.
- ↑ a b c d Andrzej Kempiński: Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich. Warszawa: Iskry, 2001, s. 85-86. ISBN 83-207-1629-2.
- ↑ Budowanie Rzymu. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 550. ISBN 83-7391-077-8.
- ↑ a b c Herosi rodem z Grecji. W: Aleksander Krawczuk: Mitologia starożytnej Italii. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1984, s. 83–85. ISBN 83-221-0119-8.
- ↑ a b Zygmunt Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa: „Świat Książki”, 2003, s. 552–553, ISBN 83-7391-077-8, OCLC 830494522.
- ↑ Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 227–228. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).; polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
- ↑ a b Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 366. ISBN 83-01-03529-3.
- ↑ Joël Schmidt: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Katowice: Książnica, 1996, s. 61. ISBN 83-7132-266-6.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Carmenta. mythindex.com. [dostęp 2011-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-15)]. (ang.).
- Oskar Seyffert: Dictionary of Classical Antiquities, 1894, s. 115: Carmenta. ancientlibrary.com. [dostęp 2011-05-09]. (ang.).
- William Smith: A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology: Carmenta, Carmenae, Carmentis. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-08]. (ang.).
- Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Carmenta. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-08]. (ang.).
