Karl Otfried Müller

Zobacz też: Karl Müller.

Karl Otfried Müller

Karl Otfried Müller, portret, 1830
Data i miejsce urodzenia	28 sierpnia 1797 Brzeg
Data i miejsce śmierci	1 sierpnia 1840 Ateny
Zawód, zajęcie	filolog klasyczny archeolog
Multimedia w Wikimedia Commons

Karl Otfried Müller (ur. 28 sierpnia 1797 w Brzegu, zm. 1 sierpnia 1840 w Atenach) – niemiecki filolog klasyczny i archeolog, w badaniach historii i kultury antycznej uwzględniał wiele aspektów – od religii i mitologii, przez archeologię i filologię, po filozofię i prawo – przez co uważany był za jednego z najważniejszych badaczy starożytności w I poł. XIX w. na terenie Niemiec.

Karl Otfried Müller urodził się 28 sierpnia 1797 roku w Brzegu jako najstarszy syn w rodzinie pastora Karla Daniela Müllera (1773–1858) i jego żony Juliane (1774–1858)^[1] . Miał siostrę i trzech braci^[2] , m.in. Juliusa (1801–1878) – teologa i Eduarda (1804–1875) – filologa^[3] .

W 1806 roku rozpoczął naukę w gimnazjum, po czym w 1814 roku zaczął studiować filologię klasyczną i filozofię na uniwersytecie we Wrocławiu^[3] . Studiował również historię, języki orientalne (hebrajski i syryjski), matematykę i botanikę^[3] . Jego nauczycielami byli m.in. Henrich Steffens (1773–1845) i Ludwig Friedrich Heindorf (1774–1816)^[2] .

Müller zaczął interesować się antykiem po przeczytaniu dzieła Römische Geschichte autorstwa Bartholda Georga Niebuhra (1776–1831), które zainspirowało go do napisania pierwszej pracy naukowej na temat legendarnego króla Rzymu – Numy^[3] . W 1816 roku przeniósł się na Uniwersytet Humboldtów w Berlinie, gdzie studiował u Augusta Böckha (1785–1867)^[3] . Böckh był głównym przedstawicielem nurtu antykwaryczno-historycznego – tzw. filologii rzeczowej (niem. Sachphilologie), która kładła nacisk na badania emipiryczne^[2] . Po trzech semestrach studiów Müller uzyskał tytuł doktora na podstawie dwóch pierwszych rozdziałów pracy Aegineticorum liber (1817)^[3] .

Po studiach Müller pracował jako nauczyciel we wrocławskim gimnazjum – Maria-Magdalenen-Gymnasium. W okresie tym powstała książka Orchomenos und die Minyer (1820), która miała być pierwszym tomem pracy o historii Grecji Geschichte hellennischen Stämme und Städte i podstawą do habilitacji na uczelni wrocławskiej^[3] . Jednak w 1819 roku Müller otrzymał stanowisko profesorskie na Uniwersytecie w Getyndze^[3] . Oprócz filologii klasycznej miał również wykładać archeologię, którą wcześniej się nie zajmował^[3] . Rząd hanowerski sfinansował mu wówczas 2,5-miesięczny pobyt w Dreźnie, by mógł studiować tamtejsze zbiory antyczne^[3] . Tam poznał Johanna Samuela Erscha (1766–1828) pracującego nad encyklopedią Allgemeine Encyclopädie der Wissenschaften und Künste, dla której Müller napisał wiele haseł^[3] . Müller nauczał na Uniwersytecie w Getyndze przez 20 lat (1819–1839)^[3] .

W 1823 roku uzyskał profesurę zwyczajną^[3]  i członkostwo w Pruskiej Akademii Nauk^[4].

W 1824 roku odrzucił ofertę pracy na Uniwersytecie Humboldtów^[3] . W tym samym roku poślubił Pauline Hugo, córkę prawnika Gustava von Hugo (1764–1844), z którą miał czworo dzieci^[2] .

W 1825 roku został kustoszem zbiorów odlewów gipsowych biblioteki w Getyndze – kolekcji zapoczątkowanej przez Christiana Gottloba Heyne'a (1729–1812)^[3] . W 1831 roku Müller został członkiem Senatu Akademickiego^[3]  a w 1832 roku otrzymał tytuł radcy dworu^[2] . W 1837 roku, jako profesor retoryki, wygłosił mowę inauguracyjną z okazji 100. rocznicy powstania uczelni w Getyndze^[3] .

W 1837 roku Müller podzielał poglądy „getyńskiej siódemki” – grupy siedmiu profesorów protestujących przeciwko zniesieniu konstytucji przez króla Hanoweru Ernesta Augusta, lecz początkowo nie brał udziału w proteście 18 listopada 1837 roku^[3] . W grudniu, po zwolnieniu „getyńskiej siódemki” z uczelni Müller wraz z pięcioma innymi profesorami rozpoczął kolejny protest^[3] . Müller spodziewał się również zwolnienia, do którego jednak nie doszło^[3] .

W 1839 roku uzyskał urlop na uczelni i wyjechał w podróż badawczą do Włoch i Grecji^[1] . W 1840 roku prowadził prace w Atenach, na Peloponezie a później wraz z Ernstem Curtiusem (1814–1896) i Adolfem Schöllem (1805–1882) brał udział w wykopaliskach w Delfach^[3] . Pracował w ruinach świątyni Apollina, gdzie badał inskrypcje^[3] . Podczas prac w upale osłabł z sił i musiał przerwać badania^[1] . Osłabiony odwiedził jeszcze wyrocznię Trofoniosa w Labadei^[1] . Czuł się coraz gorzej i z trudem dotarł do Teb, skąd został przetransportowany do Aten, gdzie zmarł 1 sierpnia 1840 roku^[1] . Niektóre źródła podają, że zmarł w wyniku zapalenia mózgu^[2] .

Müller zajmował się wieloma aspektami historii i kultury antycznej – od religii i mitologii, przez archeologię i filologię, po filozofię i prawo^[3] . Opracował wyjątkowo precyzyjne prace z zakresu starożytnej topografii, kartografii i geografii^[3] . Jego zainteresowanie naukowe skupiały się na Grecji, lecz zajmował się również Etruskami, Rzymianami, Egipcjanami, a nawet Indianami^[3] . W I poł. XIX w. uważany był za jednego z najważniejszych badaczy starożytności na terenie Niemiec^[3] .

Jego najważniejszym dziełem było Geschichten Hellenischer Stämme und Städte (pol. „Historie greckich ludów i miast”) (1820–1824), które przedstawiało historię kultury cywilizacji starożytnej Grecji, łącząc metody historyczne i badania mitów^[5] . Prolegomena zu einer wissenschaftlichen Mythologie (1825) dała początek naukowym badaniom mitów^[5] .

Od 1820 roku Müller napisał ponad 450 książek, esejów i recenzji, m.in.^[3] [2] :

• 1820–1824 – Geschichten Hellenischer Stämme und Städte
  • Erster Band: Orchomenos und die Minyer, 1820
  • Zweiter und dritter Band: Die Dorier, 1824
• 1825 – Über die Wohnsitze, die Abstammung und ältere Geschichte des Makedonischen Volkes
• 1825 – Prolegomena zu einer wissenschaftlichen Mythologie
• 1828 – Die Etrusker
• 1830 – Handbuch der Archäologie der Kunst
• 1832 – Denkmäler der alten Kunst
• 1833 – Aischylos Eumeniden, griech. und deutsch, mit erläuternden Abhandlungen über die äußere Darstellung und den Inhalt und die Composition dieser Tragödie
• 1840 – A History of Literature of Ancient Greece

• Klaus Fittschen: Müller, Karl Otfried (bis 1818 nur Taufname Karl). W: Neue Deutsche Biographie. T. 18. 1997, s. 323–326. (niem.).
• A. Baumeister: Müller, Karl Otfried. W: Allgemeine Deutsche Biographie. T. 22. 1885, s. 656–667. (niem.).
• Karl Otfried Müller, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-07-13]  (ang.).
• Wolhart Unte, Helmut Rohlfing: Karl Otfried MüllerAusstellung anläßlich seines 200. Geburtstages am 28. August 1997 in der Niedersächsischen Staats- und Universitätsbibliothek Göttingen und in der Universitätsbibliothek der Freien Universität Berlin.. 1997. [dostęp 2019-07-13]. (niem.).

• Karl Otfried Müller – dzieła w bibliotece Polona