Elżbieta Penderecka
Imię i nazwisko urodzenia |
Elżbieta Solecka |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
1947 |
Zawód, zajęcie |
działaczka kulturalna |
Małżeństwo |
Krzysztof Penderecki |
Odznaczenia | |
Elżbieta Ludwika Penderecka z domu Solecka (ur. 1947 w Krakowie) – polska działaczka kulturalna, inicjatorka festiwali muzycznych, członkini władz międzynarodowych fundacji muzycznych.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Elżbieta Solecka jest absolwentką X Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie[1]. Po maturze studiowała fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. 19 grudnia 1965 zawarła związek małżeński z Krzysztofem Pendereckim[2][3]. Z małżonkiem doczekała się dwójki dzieci: Łukasza (ur. 1966, absolwenta czterech kierunków studiów, praktykującego jako psychiatra) oraz Dominiki (ur. 1971, absolwentki filologii włoskiej)[4][5].
Działalność zawodowa i społeczna
[edytuj | edytuj kod]Od połowy lat 60. prowadziła sekretariat Krzysztofa Pendereckiego. W 1990 założyła i do 1995 kierowała pierwszą prywatną agencją kulturalną Heritage Promotion of Music and Art. Od 1992 pomagała mężowi w organizacji Festiwalu im. Pablo Casalsa w San Juan w Portoryko (Krzysztof Penderecki był dyrektorem artystycznym tego festiwalu w latach 1992–2002). Elżbieta Penderecka zasiadała w radach nadzorczych kilku organizacji kulturalnych, była współzałożycielką Europejskiej Fundacji Mozartowskiej. Przyczyniła się do powstania orkiestry kameralnej Sinfonietta Cracovia, stanowiącej oficjalną orkiestrę Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. W 1997 zorganizowała wraz z Centrum Sztuki „Studio” koncert charytatywny na rzecz powodzian z udziałem Sinfonii Varsovii, Yehudiego Menuhina, Chóru Filharmonii Narodowej oraz solistów (w tym Ewy Pobłockiej). W tym samym roku zainicjowała cykl „Koncerty Wielkich Mistrzów – Elżbieta Penderecka zaprasza”, prezentując takich artystów jak Mstisław Rostropowicz, Jessye Norman czy Simon Estes. W latach 1996–2000 była przewodniczącą rady programowej Festiwalu Kraków 2000 – Europejskie Miasto Kultury, a w 1998 dyrektorem artystycznym Festiwalu Krzysztofa Pendereckiego. W 1997 zorganizowała pierwszy Wielkanocny Festiwal Ludwiga van Beethovena, który przez pierwsze siedem lat odbywał się w Krakowie, a w 2004 został przeniesiony do Warszawy.
W 2003 objęła funkcję prezesa Stowarzyszenia im. Ludwiga van Beethovena. Została także dyrektorem generalnym festiwalu pianistycznego, zapoczątkowanego w 2004 w Warszawie i stanowiącego kontynuację festiwalu „Mistrzowie fortepianu – wielkie talenty”. W 2005 zainicjowała powstanie Orkiestry Akademii Beethovenowskiej, złożonej z najzdolniejszych studentów i absolwentów Akademii Muzycznej w Krakowie.
W 2005 weszła w skład komitetu honorowego poparcia Lecha Kaczyńskiego jako kandydata na urząd prezydenta RP. W 2010 i w 2015 zaangażowała się w kampanię Bronisława Komorowskiego, przystępując do jego komitetu poparcia[6][7].
Odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – Polska (2023)[8][9]
- Krzyż Kawalerski Orderu Białej Róży Finlandii – Finlandia (2023)[10]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – Polska (2012)[11]
- Krzyż Zasługi na Wstędze Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec – Niemcy (2012)[12]
- Krzyż z Gwiazdą Orderu Pro Merito Melitensi – Zakon Maltański (2011)
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – Polska (2011)[13]
- Odznaka Honorowa „Bene Merito” – Polska (2010)[14]
- Krzyż Kawalerski Orderu Bernardo O’Higginsa – Chile (2008)[15]
- Krzyż Komandorski Orderu Gwiazdy Solidarności Włoskiej – Włochy (2007)
- Krzyż Oficerski Orderu „Za zasługi dla Litwy” – Litwa (2006)[16]
- Złota Odznaka Honorowa za Zasługi dla Republiki Austrii – Austria (2003)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – Polska (1996)[17]
- Nagrody i wyróżnienia
- Tytuł honorowego obywatela Zabrza – 2022[18]
- Paszport „Polityki” 2012 w kategorii kreator kultury (wraz z mężem Krzysztofem Pendereckim) – 2013[19]
- Złoty Medal Kraków 2000 – 2003
- Europejska Nagroda Kultury – 2002
- Nagroda Tytana Tytanów na festiwalu Crackfilm za działania na rzecz promocji wizerunku Polski w świecie – 2002
- Medal im. prof. Juliana Aleksandrowicza – 2000
- Medal 40-lecia Programu Fulbrighta w Polsce – 1999
- Honorowa Odznaka „Za zasługi dla województwa krakowskiego” – 1998[20]
- Złota Statuetka Business Centre Club – 1998
- Nagroda Pro Musica Viva za znaczący wkład i osiągnięcia w polskim i międzynarodowym życiu muzycznym – 1997
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Teresa Filas: X Liceum Ogólnokształcące im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie w latach 1953–1983. Zygmunt Ruta (red. nauk.). Kraków: Wydawnictwa Akcydensowe, 1984.
- ↑ Konrad Szczęsny: Byli razem ponad pół wieku… Oto niezwykła historia Krzysztofa i Elżbiety Pendereckich. viva.pl, 29 marca 2020. [dostęp 2020-03-29].
- ↑ Mateusz Borkowski: 50. rocznica prawykonania Pasji Krzysztofa Pendereckiego. Współczesna odpowiedź na Bacha. dziennikpolski24.pl, 31 marca 2016. [dostęp 2020-03-29].
- ↑ Penderecki poderwał żonę, gdy miała 16 lat. Ile miał on?. fakt.pl, 19 czerwca 2015. [dostęp 2020-03-29].
- ↑ Kompozytor, dyrygent, pedagog. Sylwetka Krzysztofa Pendereckiego. polskieradio.pl, 29 marca 2020. [dostęp 2020-04-03].
- ↑ Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego. onet.pl, 16 maja 2010. [dostęp 2014-04-26].
- ↑ Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego. dziennik.pl, 15 marca 2015. [dostęp 2015-03-15].
- ↑ Odznaczenia państwowe z okazji 20-lecia Stowarzyszenia im. Ludwiga van Beethovena. prezydent.pl, 11 grudnia 2023. [dostęp 2023-12-11].
- ↑ M.P. z 2024 r. poz. 58.
- ↑ Vuonna 2023 ulkomaalaisille annetut kunniamerkit – Utmärkelsetecken förlänade åt utlänningar 2023. ritarikunnat.fi, 12 maja 2023. [dostęp 2023-12-22]. (fiń.).
- ↑ M.P. z 2012 r. poz. 598.
- ↑ Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec dla Elżbiety Pendereckiej. wpolityce.pl, 12 listopada 2012. [dostęp 2014-07-20].
- ↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2022-04-04].
- ↑ Uroczystość wręczenia odznaczeń państwowych z okazji Dnia Służby Zagranicznej. msz.gov.pl, 17 listopada 2010. [dostęp 2012-09-07].
- ↑ Penderecka Elżbieta. beethoven.org.pl. [dostęp 2017-05-26].
- ↑ Apdovanotų asmenų duomenų bazė. lrp.lt. [dostęp 2020-10-21]. (lit.).
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 14, poz. 124.
- ↑ Paweł Kurczonek: Zabrze. Nadano honorowe obywatelstwa. Wyróżnienie zdobyli prof. Bochenek, prof. Nitsch oraz Elżbieta Penderecka. dziennikzachodni.pl, 29 września 2022. [dostęp 2024-11-14].
- ↑ Paszporty 2012: kto laureatem?. polityka.pl, 15 stycznia 2013. [dostęp 2014-05-20].
- ↑ Niemcy. Order dla Elżbiety Pendereckiej. e-teatr.pl, 13 listopada 2012. [dostęp 2020-03-29].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Penderecka Elżbieta. beethoven.org.pl. [dostęp 2017-05-26].
- Absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Honorowi obywatele Zabrza
- Laureaci Paszportu Polityki
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Odznaką Honorową Bene Merito
- Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- Polacy odznaczeni Odznaką Honorową za Zasługi dla Republiki Austrii
- Polacy odznaczeni Orderem Bernardo O’Higginsa
- Polacy odznaczeni Orderem Pro Merito Melitensi
- Polacy odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec
- Polacy odznaczeni Orderem „Za Zasługi dla Litwy”
- Polacy odznaczeni Orderem Gwiazdy Solidarności Włoskiej
- Polacy odznaczeni Orderem Białej Róży Finlandii
- Polscy działacze kulturalni
- Urodzeni w 1947