Empowerment (zarządzanie)

Empowerment (upełnomocnianie lub przydawanie władzy) – proces angażowania pracowników w podejmowanie decyzji dotyczących organizacji i umożliwienie im brania odpowiedzialności za swoje działania, co przekłada się na świadomość kosztów, poczucie przynależności, wzrost wydajności oraz poprawę relacji w zespole dzięki poczuciu, że pracownicy posiadają realną władzę decyzyjną.

Empowerment jest jedną z koncepcji zarządzania zasobami ludzkimi, prowadzącą do wzmocnienia i usamodzielnienia pracowników^[1]. Jej początków upatruje się w opublikowanych w latach 20. XX wieku pracach Mary Parker Follett^[2]. W latach 90. XX wieku koncepcję tę spopularyzowała w zarządzaniu Rosabeth Moss Kanter^[3].

Empowerment jest podstawą przywództwa personalistycznego i przywództwa służebnego (servant leadership). Jak stwierdza Ken Blanchard, kluczem do przywództwa służebnego jest właśnie empowerment. W jego ujęciu upełnomocnianie to proces wyzwalania władzy drzemiącej w pracownikach: ich wiedzy, doświadczenia i motywacji oraz ukierunkowanie tej siły na osiąganie wyników. Jacek Otto, analizując upełnomocnianie w kontekście marketingu relacji zauważa, że pracownik, kierując się własną rozwagą i roztropnością, może przekraczać zwyczajowe wymogi wchodzące w zakres jego obowiązków po to, by w sposób możliwie doskonały zaspokajać potrzeby klienta. Dla Marii Czajkowskiej oznacza ono zarówno uprawnianie kogoś do robienia czegoś, jak i pomaganie ludziom, by rozwijali wiarę w siebie i przezwyciężali poczucie bezradności.

Uważa się, że w empowerment są ważne następujące czynniki (główne „wymiary” upełnomocniania):

• self-efficacy, tj. poczucie posiadania zdolności i kompetencji,
• self-determination, tj. poczucie posiadania możliwości decydowania o sobie,
• personal consequence, tj. wiara w możliwość wywierania wpływu,
• meaning, tj. poczucie, że to, co się robi jest wartościowe,
• trust, tj. poczucie bezpieczeństwa.

Na kategoriach empowerment, przywództwa personalistycznego, przywództwa służebnego i „wczucia” opiera się fenomenologia zarządzania.

• Ken Blanchard, Przywództwo wyższego stopnia, PWN, Warszawa 2007.
• Bronisław Bombała, Fenomenologia przywództwa: być kimś – czynić coś, „Prakseologia” 2011, nr 151.
• Bronisław Bombała, Fenomenologia zarządzania. Przywództwo, Difin, Warszawa 2010.
• Bronisław Bombała, Phenomenology of Management - Didactic Aspects, "Management and Business Administration.Central Europe" (MBA.CE) 2012, nr 3.
• Bronisław Bombała, Zagadnienie upełnomocniania pracowników w koncepcji przywództwa personalistycznego i służebnego, „Annales. Etyka w życiu gospodarczym” 2010, t. 13, nr 1.
• Maria Czajkowska, Rola zaufania w stosowaniu empowermentu w organizacji, [w:] Nurt metodologiczny w naukach o zarządzaniu. W drodze do doskonałości, (red.) W. Błaszczyk, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2008.
• Jacek Otto, Marketing relacji. Koncepcja i stosowanie, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004.