Emilia Sczaniecka

Emilia Sczaniecka

Data i miejsce urodzenia	20 maja 1804 Brody
Data i miejsce śmierci	11 maja 1896 Pakosław
Zawód, zajęcie	działaczka społeczna i narodowa
Multimedia w Wikimedia Commons

Emilia Sczaniecka herbu Ossoria^[1] (ur. 20 maja 1804 w Brodach, zm. 11 maja 1896 w Pakosławiu) – polska działaczka społeczna i narodowościowa, zasłużyła się m.in. pomocą niesioną rannym w czasie powstania listopadowego (1830–1831) w Królestwie Polskim^[2].

Urodziła się w Brodach^[2]. Pochodziła z zamożnej rodziny ziemiańskiej. Otrzymała wysokie, jak na tamte czasy, wykształcenie.

Po wybuchu powstania listopadowego zorganizowała zbiórkę środków na cele powstańcze^[3], które zawiozła do Warszawy, gdzie wsławiła się jako organizatorka pomocy medycznej dla żołnierzy polskiej armii. Ukrywała emisariuszy i wspierała potrzebujących materialnie. Skazana za to przez rząd pruski na więzienie i kary finansowe, została ułaskawiona przez króla. Później była także filantropką, animatorką działań narodowościowych i feministycznych w zaborze pruskim. W latach 1840–1896 była właścicielką Pakosławia^[2], gdzie jednym z zarządzających majątkiem był Filip Wize^[4], ojciec Kazimierza Filipa Wizego.

W czasie powstania wielkopolskiego schronienia potrzebującym udzielała w Śremie, Miłosławiu i Wrześni.

Była założycielką pierwszego w Wielkopolsce Stowarzyszenia Kobiet oraz instytucji Pomocy naukowej dla ubogich dziewcząt w Poznańskiem i Prusach Zachodnich.

Działała też podczas powstania styczniowego^[2]. Sławę zyskała jako siostra miłosierdzia, gorliwa opiekunka Towarzystwa Pomocy Naukowej.

Jej dom w Pakosławiu koło Nowego Tomyśla był długo ważnym ośrodkiem narodowym. Zmarła tam 11 maja 1896^[2]. Pogrzeb Emilii Sczanieckiej był ważnym wydarzeniem patriotycznym: kondukt miał długość 12 kilometrów^[2]. Została pochowana na dziedzińcu kościoła w Michorzewie^[2].

Uhonorowana m.in. ulicą, aleją lub parkiem swojego imienia w Lwówku, Nowym Tomyślu, Krakowie, Ostrowie Wielkopolskim, Poznaniu, Łodzi, Gorzowie Wielkopolskim i Szczecinie.

Mają ją jako swą patronkę następujące placówki oświatowe:

• IV Liceum Ogólnokształcące im. Emilii Sczanieckiej w Łodzi przy ulicy Pomorskiej,
• Zespół Szkół im. Emilii Sczanieckiej w Pniewach, przy ulicy Wolności^[5],
• Szkoła Podstawowa im. Emilii Sczanieckiej w Michorzewie (gmina Kuślin w powiecie nowotomyskim),
• Zespół Szkoły Podstawowej i Przedszkola im. Emilii Sczanieckiej w Pakosławiu (gmina Lwówek),
• Szkoła Podstawowa im. Emilii Sczanieckiej w Lwówku,
• Szkoła Podstawowa im. Emilii Sczanieckiej w Konarzycach (gmina Książ Wielkopolski),
• Zespół Szkół im. Emilii Sczanieckiej w Szczańcu (powiat świebodziński).

Jest jedną z bohaterek polskiego serialu historycznego Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy w reżyserii Jerzego Sztwiertni. Odtwórczynią jej roli była Joanna Sobieska.