Duke Kahanamoku

Duke Kahanamoku

Duke Kahanamoku (1912)
Data i miejsce urodzenia	24 sierpnia 1890 Honolulu
Data i miejsce śmierci	22 stycznia 1968 Honolulu
Wzrost	185 cm[1]
Dorobek medalowy
Reprezentacja  Stany Zjednoczone Igrzyska olimpijskie złoto Sztokholm 1912 pływanie (100 m st. dowolnym) złoto Antwerpia 1920 pływanie (100 m st. dowolnym) złoto Antwerpia 1920 pływanie (4 × 200 m st. dowolnym) srebro Sztokholm 1912 pływanie (4 × 200 m st. dowolnym) srebro Paryż 1924 pływanie (100 m st. dowolnym)
Multimedia w Wikimedia Commons

Duke Paoa Kahinu Mokoe Hulikohola Kahanamoku (albo Duke) (ur. 24 sierpnia 1890 w Honolulu, zm. 22 stycznia 1968 tamże) – hawajski pływak, wielokrotny medalista igrzysk olimpijskich, uważany za wynalazcę nowoczesnego surfingu.

Przydomek Duke (ang. Książę) nie jest tytułem, ale nadanym Kahanamoku imieniem. Jego ojciec został nazwany Duke na cześć Alfreda ks. Edynburga, który odwiedzał Hawaje w czasie jego narodzin. Młodszy Duke odziedziczył po nim to imię jako najstarszy syn.

W młodości Kahanamoku preferował starą szkołę „surfowania”, którą nazywano papa nu. Pływano wtedy na deskach z drzewa koa, długich na 4,8 m i ważących ok. 52 kg, przy czym nie miały one płetwy dennej, która została wprowadzona później. W czasie swojej późniejszej kariery przesiadł się na mniejsze deski przy czym zawsze używał tych wyrabianych z drewna.

11 sierpnia 1911 r. w czasie zawodów amatorskich w pływaniu Kahanamoku osiągnął czas 55 sekund na 91 metrów w stylu dowolnym. Pobił wtedy rekord świata na słonych wodach zatoki Honolulu o 4,6 sekundy. Pobił także rekord na 201 metrów i wyrównał go na 46 metrów. Amatorski Związek Atletyczny nie uwierzył jednak w te wyniki i uznał je dopiero wiele lat później.

Następnie Kahanamoku z łatwością zakwalifikował się do amerykańskiej drużyny pływackiej na igrzyska olimpijskie. Na igrzyskach w Sztokholmie w 1912 roku zdobył złoty medal na dystansie 100 m stylem dowolnym i srebrny w sztafecie kraulowej 4 × 200 m. Na igrzyskach w Antwerpii w 1920 r. zdobył dwa złote medale w stylu dowolnym na 100 m (pokonał wtedy Hawajczyka Puę Kealohę) i w sztafecie 4 × 200 m, brał także udział w turnieju piłki wodnej. Cztery lata później, podczas igrzysk olimpijskich w Paryżu w konkurencji 100 m kraulem wywalczył srebro. Wygrał wtedy Johnny Weissmuller, a brąz zdobył brat Duke’a Samuel Kahanamoku.

Pomiędzy poszczególnymi zawodami Kahanamoku podróżował po świecie, szczególnie do Australii i Stanów Zjednoczonych, dając tam pokazy pływackie. W tym okresie popularyzował nowy sport – pływanie na desce, który wcześniej był znany tylko na Hawajach. Jego pokazy surfowania na plaży Freshwater Beach w Sydney w 1914 r. są uważane za najbardziej znaczący dzień w historii rozwoju tego sportu w Australii. Deska, którą wtedy Kahanamoku używał jest do dziś przechowywana w klubie sportowym „Freshwater Surf Club”. Wystawiono mu także pomnik na cyplu Freshwater. Duke był wtedy znany jako „Ojciec surfingu”.

W okresie pobytu w Kalifornii Duke wystąpił w paru filmach w Hollywood. Nawiązał wtedy cenne kontakty ze znanymi ludźmi, którzy mogli być pomocni w propagowaniu pływania na desce. Kahanamoku należał także do Klubu Atletycznego Los Angeles, gdzie pracował jako ratownik oraz brał udział w zawodach pływackich i w piłce wodnej.

Mieszkając w Newport Beach w Kalifornii 14 czerwca 1925 r. Kahanamoku, uratował 8 ludzi z kutra rybackiego, który przewrócił się na wysokiej fali podczas próby wejścia do przystani morskiej. 29 rybaków znalazło się w wodzie, z czego 17 utonęło. Używając swojej deski surfingowej Duke mógł szybko przemieszczać się na ląd i z powrotem do wody zwiększając tym samym liczbę ocalonych. Dwóch innych surferów uratowało jeszcze czterech rybaków. Szef policji z Newport nazwał tę akcję „najbardziej nadludzką i heroiczną jaką kiedykolwiek widział świat”. Tak też narodziła się tradycja posiadania w pogotowiu przez ratowników wodnych desek surfingowych.

Duke Kahanamoku jako pierwszy został członkiem International Swimming Hall of Fame i Surfing Hall of Fame. Na jego cześć urządzane są zawody Duke Kahanamoku Invitational Surfing Championships. W latach 1931–1961 pełnił służbę szeryfa na Hawajach.

W 1940 poślubił Nadine Alexander^[2]. Para nie miała dzieci^[3].

• Duke Kahanamoku. olympedia.org. [dostęp 2023-01-25]. (ang.).
• Duke Kahanamoku. hawaiianswimboat.com. [dostęp 2014-04-30]. (ang.).
• Duke Kahanamoku. surfline.com. [dostęp 2014-04-30]. (ang.).
• Duke’s remarkable life. dukesmalibu.com. [dostęp 2014-04-30]. (ang.).
• Duke Kahanamoku w bazie IMDb (ang.)