Dienas Lapa
| Częstotliwość | |
|---|---|
| Państwo | |
| Adres | |
| Język | |
| Pierwszy numer |
1886 |
| Ostatni numer |
1918 |
Dienas Lapa – gazeta w języku łotewskim, ukazująca się w latach 1886–1905 i 1913–1914 w Rydze oraz w 1918 w Piotrogrodzie[1][2].
Gazeta założona przez Towarzystwo Rzemieślników Łotewskich w Rydze i finansowana przez jego fundusz pożyczkowo-oszczędnościowy[3], miała początkowo charakter umiarkowanie literalny[4] i była adresowana do drobnomieszczaństwa nastawionego opozycyjnie wobec burżuazji[3]. Pierwszym redaktorem naczelnym był Fricis Bergmanis (do 1888)[4]. W latach 1890–tych gazeta stała się ideologicznym ośrodkiem lewicowego ruchu łotewskiej inteligencji, określanego jako „nowy nurt” (łot. jaunā strāva). W tym okresie redaktorami byli prawnicy Pēteris Stučka (naczelny w latach 1888–1891 i 1895–1897) oraz Jānis Pliekšāns „Rainis” (red. naczelny 1891–1895), którzy legalnie propagowali idee marksizmu i działalność zachodnioeuropejskiej socjaldemokracji[3], zwłaszcza po pobycie Rainisa w 1893 na III Kongresie II Międzynarodówki w Zurychu, gdzie poznał Augusta Bebla[5]. W maju 1897 wraz z 75 innymi działaczami „nowego nurtu”[4] Stučka i Rainis zostali aresztowani, a następnie skazani na zesłanie[5][6]. Wznowiona po kilkumiesięcznej przerwie (od czerwca 1897 do lutego 1898[1]) gazeta przyjęła orientację burżuazyjną, wracając na pozycje lewicowe w 1905, kiedy redaktorem naczelnym został Jānis Jansons-Brauns[7].
W 1887 na łamach „Dienas Lapa” debiutowała wierszem poetka i dramatopisarka Aspazija, która dziesięć lat później wyszła za mąż za Rainisa, a w latach 1898–1903 pracowała w redakcji tej gazety[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b “Mantojums – 1” Latvijas periodisko izdevumu (1822 – 1940) saglabāšana. Latvijas Nacionālā bibliotēka. [dostęp 2020-09-23]. (łot.).
- ↑ Bartłomiej Garczyk: Radziecka polityka narodowościowa w latach 1917–1941 na przykładzie Piotrogrodu – Leningradu. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2011, s. 67. ISBN 978-83-7177-621-2. OCLC 802010308. (pol.).
- ↑ a b c Илгварс Янович Бутулис: Роль „Нового течения” в пропаганде марксистских идей в Латвии (1893-1897 гг.). disserCat – электронная библиотека диссертаций, 1984. [dostęp 2020-09-23]. (ros.).
- ↑ a b c Jaunā strāva latviešu inteliģences kustība 19. gs. 90. gados, kas aizstāvēja demokrātiskas un sociālistiskas idejas. Nacionālā enciklopēdija. [dostęp 2020-09-23]. (łot.).
- ↑ a b «Необходимо жить для других, не для себя!» Поэт – революционер. Муниципальное автономное учреждение культуры „Централизованная библиотечная система” города Пскова. [dostęp 2020-09-22]. (ros.).
- ↑ Стучка П.И.. Правозащитники против пыток. [dostęp 2020-09-23]. (ros.).
- ↑ Диенас лапа. Большая советская энциклопедия. [dostęp 2020-09-23]. (ros.).
- ↑ Aspazija. literatura.lv. [dostęp 2020-09-22]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Numery gazety „Dienas Lapa” z lat 1886–1905 i 1918 w formacie pdf. Latvijas Nacionālā bibliotēka.