Grzegorz Jarzyna

Grzegorz Jarzyna

Data i miejsce urodzenia	4 lutego 1968 Chorzów
Dziedzina sztuki	reżyser teatralny
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Grzegorz Jarzyna (ur. 4 lutego 1968 w Chorzowie) – polski reżyser teatralny. W latach 1998-2022 dyrektor artystyczny TR Warszawa (dawnego Teatru Rozmaitości), a w latach 2006–2012 także dyrektor naczelny. Wykładowca Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie^[1].

Studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim i reżyserię w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Podczas studiów w PWST był asystentem Krystiana Lupy przy realizacji Lunatyków Hermanna Brocha w Starym Teatrze w Krakowie (1995). Rozgłos przyniosły mu już jego pierwsze przedstawienia oparte na tekstach klasycznych, które poddawał śmiałej reinterpretacji: Bzik tropikalny według Witkacego (1997), Magnetyzm serca na podstawie Ślubów panieńskich Aleksandra Fredry (1999), adaptacje wielkich powieści europejskich: Doktor Faustus Tomasza Manna (1999), Książę Myszkin według Idioty Fiodora Dostojewskiego (2000), przełamujące mieszczańską obyczajowość teksty współczesne: Niezidentyfikowane szczątki ludzkie Brada Frasera (1998), 4.48 Psychosis Sary Kane (2002), Między nami dobrze jest Doroty Masłowskiej (2009), a także opery: Così fan tutte Mozarta (2005), Gracz Prokofiewa (2009), L’enfant et les sortilieges Ravela (2011). Pasjonuje go łączenie gatunków, czego wyrazem był spektakl 2007: Macbeth według Shaekespear’a (2005) oraz Giovanni na podstawie Don Giovanniego Wolfganga A. Mozarta i Don Juana Moliera (2006). Jest autorem wielu adaptacji i dwóch sztuk teatralnych, Medea Project i Areteia, oraz librett do oper Zygmunta Krauzego: Iwona, księżniczka Burgunda i Pułapka. W swoim dorobku ma również kilka realizacji telewizyjnych.

Spektakle Jarzyny są zapraszane na liczne festiwale i występy gościnne w Europie i na świecie, do tej pory pokazywane były m.in. w Avignionie, Edynburgu, Moskwie, Berlinie, Wiedniu, Sztokholmie, Londynie, Jerozolimie, Toronto, Wellingthon, Los Angeles i Nowym Jorku.

Jego ostatnie spektakle to Druga kobieta na podstawie scenariusza Johna Cassavetesa Opening Night (2014) oraz Męczennicy na podstawie dramatu Mariusa von Mayenburga (2015).

Od 1998 do 2022^[2] dyrektor artystyczny TR Warszawa (dawniej Teatr Rozmaitości), a w latach 2006–2012 także dyrektor naczelny. Zrezygnował z pełnienia tej funkcji po konflikcie z zespołem aktorskim, który protestował domagając się jego odejścia.^[3] Pracownicy teatru oskarżyli go o przemoc, nadużycia finansowe i wywołanie kryzysu w teatrze.^[4][5][6][7]

• Bzik tropikalny według Witkacego – Teatr Rozmaitości w Warszawie (1997)
• Iwona, księżniczka Burgunda Witolda Gombrowicza – Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie (1997)
• Niezidentyfikowane szczątki ludzkie i prawdziwa natura miłości Brada Frasera – Teatr Dramatyczny w Warszawie (1998)
• Magnetyzm serca według Ślubów panieńskich Aleksandra Fredry – Teatr Rozmaitości w Warszawie (1999)
• Doktor Faustus Tomasza Manna – Teatr Polski we Wrocławiu, koprodukcja z berlińskim Hebbel-Theater (1999)
• Książę Myszkin według Idioty Fiodora Dostojewskiego – Teatr Rozmaitości w Warszawie (2000)
• Uroczystość Thomasa Vinterberga i Mogensa Rukova – Teatr Rozmaitości w Warszawie (2001)
• 4.48 Psychosis Sarah Kane – Teatr Rozmaitości w Warszawie, koprodukcja z Teatrem Polskim w Poznaniu (2002)
• 4.48 Psychose Sarah Kane – Schauspielhaus w Düsseldorfie (2002)
• Im Dickicht der Städte (W dżungli miast) Bertolta Brechta – Schaubühne am Lehniner Platz w Berlinie (2003)
• Zaryzykuj wszystko George’a F. Walkera – TR Warszawa (2003)
• Bash Neila LaBute’a – TR Warszawa (2004)
• 2007: Macbeth według Williama Szekspira – TR Warszawa (2005)^[8]
• Così fan tutte Wolfganga Amadeusa Mozarta – Teatr Wielki w Poznaniu (2005)
• Giovanni według Molière’a i Wolfganga Amadeusa Mozarta – spektakl TR Warszawa gościnnie w Teatrze Wielkim w Warszawie (2006)
• Medea. Ein Projekt von Grzegorz Jarzyna – Burgtheater w Wiedniu (2006)
• Der Löwe im Winter (Lew w zimie) według Jamesa Goldmana – Burgtheater w Wiedniu, koprodukcja z TR Warszawa (2007)
• Igrok (Le Joueur / The Gambler / Gracz) Siergieja Prokofjewa – Opéra National de Lyon (2009)
• T.E.O.R.E.M.A.T. na podstawie twórczości Piera Paolo Pasoliniego – TR Warszawa (2009)
• Między nami dobrze jest Doroty Masłowskiej – koprodukcja TR Warszawa i Schaubühne am Lehniner Platz w Berlinie (2009)^[9]
• Areteia w ramach projektu „Odyseja Europa” – Schauspiel w Essen, koprodukcja TR Warszawa (2010)
• Fedra według Jeana Racine’a – Toneelgroep w Amsterdamie (2010)
• L’enfant et les sortilieges Maurice’a Ravela oraz Der Zwerg Alexandra Zemlinsky'ego – Bayerische Staatsoper, Monachium (2011)
• „Nosferatu” na motywach powieści Brama Stokera w Teatrze Narodowym w Warszawie (2011)
• Druga kobieta na podstawie scenariusza Johna Cassavetesa „Opening Night” – TR Warszawa (2014)
• Męczennicy na podstawie dramatu Mariusa von Mayenburga „Märtyrer” – TR Warszawa (2015)^[10]
• Inni Ludzie Doroty Masłowskiej – TR Warszawa (2019)^[11]
• 2020: Burza na podstawie „Burzy” Williama Shakespeare'a (2020)^[12]

• Historia Witolda Gombrowicza (1998)
• Bzik tropikalny według Witkacego (1999)
• 2007: Macbeth według Williama Szekspira (2007)

• Między nami dobrze Doroty Masłowskiej – TR Warszawa, koprodukcja Narodowy Instytut Audiowizualny (2014)
• Inni Ludzie Doroty Masłowskiej – TR Warszawa (2020)

• 1999 – Paszport „Polityki” – nagroda tygodnika „Polityka” w kategorii teatru
• 2000 – nagroda w kategorii „najlepsza reżyseria” za spektakl Magnetyzm serca na X Festiwalu „Kontakt” w Toruniu
• 2000 – nagroda reżyserska za inscenizację tekstu Magnetyzm serca na XXV Ogólnopolskich Konfrontacjach Teatralnych „Klasyka polska"
• 2002 – Nagroda Ministra Spraw Zagranicznych za wybitne zasługi dla promocji Polski na świecie
• 2004 – Złoty Order z okazji 300-lecia St. Petersburga
• 2005 – Nagroda im. Stanisława Ignacego Witkiewicza^[13]
• 2007 – austriacka nagroda Nestroy Preise w kategorii „najlepsza reżyseria” za spektakl Medea. Projekt
• 2009 – nagroda główna za reżyserię spektaklu Między nami dobrze jest na IX Ogólnopolskim Festiwalu Dramaturgii Współczesnej „Rzeczywistość przedstawiona” w Zabrzu
• 1999 i 2009 – Nagroda im. Konrada Swinarskiego przyznawana przez czasopismo „Teatr”^[14]
• 2010 – Nagroda Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego za szczególne osiągnięcia artystyczne
• 2010 – nagroda za reżyserię spektaklu T.E.O.R.E.M.A.T. w Ogólnopolskim Konkursie na Teatralną Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Europejskiej
• 2011 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[15]
• 2013 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[16]
• 2014 – nagroda za całokształt twórczości na 19. Istanbul Theatre Festival
• 2015 – główna nagroda konkursowa Jantar 2015 im. Stanisława Różewicza za reżyserię filmu Między nami dobrze jest na XXXIV Festiwalu Debiutów Filmowych „Młodzi i Film” w Koszalinie

• Grzegorz Jarzyna, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2021-04-09] .
• Grzegorz Jarzyna, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21] .