GJ 1151

GJ 1151
	; Wizja artystyczna hipotetycznej planety, krążącej wokół gwiazdy GJ 1151
	Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Wielka Niedźwiedzica
Rektascensja	11h 50m 57,721s
Deklinacja	+48° 22′ 38,56″
Paralaksa (π)	0,12441 ± 0,00012″
Odległość	26,217 ± 0,025 ly; 8,0381 ± 0,0077 pc
Wielkość obserwowana ; (pasmo V)	13m
Ruch własny (RA)	−1545,70 ± 0,16 mas/rok
Ruch własny (DEC)	−962,82 ± 0,36 mas/rok
Prędkość radialna	−35,12 ± 0,0033 km/s
	Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	czerwony karzeł
Typ widmowy	M4,5 Ve
Masa	0,1639 ± 0,0093 M☉
Promień	0,1781 ± 0,0042 R☉
Metaliczność [Fe/H]	+0,03 ± 0,08
Jasność	3,315 ± 0,018 ×10−3 L☉
Okres obrotu	140 ± 10
Prędkość obrotu	<2 km/s
Wiek	~2,5 mld lat
Temperatura	3280 ± 40 K
Alternatywne oznaczenia
	2MASS: J11505787+4822395
	G 122-49, LHS 316

GJ 1151 – gwiazda w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy, odległa od Słońca o 26,2 roku świetlnego. Okrąża ją jedna znana planeta

Charakterystyka obserwacyjna

Gwiazda ta jest zbyt słaba, aby była widoczna gołym okiem. Jej obserwowana wielkość gwiazdowa określana jest na poziomie 13,0^m^[2]. Gwiazda ma duży ruch własny przemierzając sferę niebieską z prędkością kątową 1,815″·rok⁻¹, co jest związane z bliskością Słońca i zbliża się do Układu Słonecznego z prędkością ok. 35 km/s^[1]^[6].

Charakterystyka fizyczna

Jest to mały czerwony karzeł należący do typu widmowego dM4,5. Wiek GJ 1151 ocenia się na ok. 2,5 miliarda lat^[4]. Gwiazda obraca się powoli, z spektralną prędkością obrotu mniejszą niż 2 km/s^[5]. Gwiazda ma 16,4% masy Słońca i 17,8% promienia Słońca, a efektywna temperatura wynosi 3280 K^[3].

Układ planetarny

W 2020 roku astronomowie ogłosili odkrycie emisji radiowych z gwiazdy, które można było wytłumaczyć oddziaływaniem magnetycznym z planetą w przybliżeniu wielkości Ziemi, krążącą po orbicie w okresie 1–5 dni^[7]. Taka interakcja byłaby analogiczna do oddziaływania magnetycznego Jowisza z księżycem Io, tylko w większej skali: gwiazda GJ 1151 pełniłaby taką rolę jak Jowisz, a jej planeta byłaby odpowiednikiem jego księżyca. W lutym 2021 badacze analizujący zmiany prędkości radialnej gwiazdy wskazali sygnał, którego obecność uznano za potwierdzenie istnienia planety^[8], ale miesiąc później ten wniosek został odrzucony na podstawie pełniejszej serii danych^[5].

W 2023 roku opublikowano wyniki analiz, wskazujące na istnienie innego obiektu okrążającego tę gwiazdę. Planeta oznaczona przez odkrywców GJ 1151 b jest obiektem o masie mniejszej od Neptuna, krążącym na zewnątrz ekosfery wokół gwiazdy. Analizy nie potwierdziły obecności postulowanej wcześniej krótkookresowej planety, za to pozwoliły nałożyć ograniczenie na jej masę: jeżeli ten obiekt istnieje, to nie może mieć masy większej niż 1,2 M_🜨^[3].

Towarzysz	Masa minimalna [M_🜨]	Okres orbitalny [d]	Półoś wielka [au]	Ekscentryczność
b^[3]	10,6 ^+1,3_−1,5	389,7 ^+5,4_−6,5	0,5714 ^+0,0053_−0,0064	0

Uwagi

↑ Odległość obliczona na podstawie paralaksy.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h GJ 1151 w bazie SIMBAD (ang.)
↑ ^a ^b GJ 1151 b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.) [dostęp 2021-10-17].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h J.J. Blanco-Pozo J.J. i inni, The CARMENES search for exoplanets around M dwarfs: A long-period planet around GJ 1151 measured with CARMENES and HARPS-N data, „Astronomy & Astrophysics”, 2023, arXiv:2301.04442 (ang.).
↑ ^a ^b ^c Andrew W.A.W. Mann Andrew W.A.W. i inni, How to constrain your M dwarf: measuring effective temperature, bolometric luminosity, mass, and radius, „The Astrophysical Journal”, 804 (1), 2015, s. 64, DOI: 10.1088/0004-637X/804/1/64, ISSN 1538-4357 [dostęp 2021-10-11] .
↑ ^a ^b ^c M.M. Perger M.M. i inni, The CARMENES search for exoplanets around M dwarfs – No evidence for a super-Earth in a 2-day orbit around GJ 1151, „Astronomy & Astrophysics”, 649, 2021, L12, DOI: 10.1051/0004-6361/202140786, ISSN 0004-6361 [dostęp 2021-10-11] (ang.).
↑ Éric R.É.R. Houdebine Éric R.É.R. i inni, The Mass–Activity Relationships in M and K Dwarfs. I. Stellar Parameters of Our Sample of M and K Dwarfs, „The Astronomical Journal”, 158 (2), 2019, s. 56, DOI: 10.3847/1538-3881/ab23fe, ISSN 1538-3881 [dostęp 2021-10-11] (ang.).
↑ H.K.H.K. Vedantham H.K.H.K. i inni, Coherent radio emission from a quiescent red dwarf indicative of star–planet interaction, „Nature Astronomy”, 4 (6), 2020, s. 577–583, DOI: 10.1038/s41550-020-1011-9, ISSN 2397-3366 [dostęp 2021-10-11] (ang.).
↑ SuvrathS. Mahadevan SuvrathS. i inni, The Habitable-zone Planet Finder Detects a Terrestrial-mass Planet Candidate Closely Orbiting Gliese 1151: The Likely Source of Coherent Low-frequency Radio Emission from an Inactive Star, „The Astrophysical Journal Letters”, 919 (1), 2021, L9, DOI: 10.3847/2041-8213/abe2b2, ISSN 2041-8205 [dostęp 2021-10-11] (ang.).

[paralaksa-2] Odległość obliczona na podstawie paralaksy.

[simbad-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h GJ 1151 w bazie SIMBAD (ang.)

[exo_b-3] GJ 1151 b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.) [dostęp 2021-10-17].

[Blanco2023-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h J.J. Blanco-Pozo J.J. i inni, The CARMENES search for exoplanets around M dwarfs: A long-period planet around GJ 1151 measured with CARMENES and HARPS-N data, „Astronomy & Astrophysics”, 2023, arXiv:2301.04442 (ang.).

[Mann2015-5] Andrew W.A.W. Mann Andrew W.A.W. i inni, How to constrain your M dwarf: measuring effective temperature, bolometric luminosity, mass, and radius, „The Astrophysical Journal”, 804 (1), 2015, s. 64, DOI: 10.1088/0004-637X/804/1/64, ISSN 1538-4357 [dostęp 2021-10-11] .

[Perger2021-6] M.M. Perger M.M. i inni, The CARMENES search for exoplanets around M dwarfs – No evidence for a super-Earth in a 2-day orbit around GJ 1151, „Astronomy & Astrophysics”, 649, 2021, L12, DOI: 10.1051/0004-6361/202140786, ISSN 0004-6361 [dostęp 2021-10-11] (ang.).

[Houdebine2019-7] Éric R.É.R. Houdebine Éric R.É.R. i inni, The Mass–Activity Relationships in M and K Dwarfs. I. Stellar Parameters of Our Sample of M and K Dwarfs, „The Astronomical Journal”, 158 (2), 2019, s. 56, DOI: 10.3847/1538-3881/ab23fe, ISSN 1538-3881 [dostęp 2021-10-11] (ang.).

[Vedantham2020-8] H.K.H.K. Vedantham H.K.H.K. i inni, Coherent radio emission from a quiescent red dwarf indicative of star–planet interaction, „Nature Astronomy”, 4 (6), 2020, s. 577–583, DOI: 10.1038/s41550-020-1011-9, ISSN 2397-3366 [dostęp 2021-10-11] (ang.).

[Mahadevan2021-9] SuvrathS. Mahadevan SuvrathS. i inni, The Habitable-zone Planet Finder Detects a Terrestrial-mass Planet Candidate Closely Orbiting Gliese 1151: The Likely Source of Coherent Low-frequency Radio Emission from an Inactive Star, „The Astrophysical Journal Letters”, 919 (1), 2021, L9, DOI: 10.3847/2041-8213/abe2b2, ISSN 2041-8205 [dostęp 2021-10-11] (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]