Bystra (Tatry)
 Bystra, widok ze Starorobociańskiego Wierchu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
2248 m n.p.m. |
| Wybitność |
563 m |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Tatr  | |
 49°11′19,1″N 19°50′33,3″E/49,188639 19,842583
| |
Bystra (słow. Bystrá) – szczyt w słowackich Tatrach Zachodnich, leżący w odległości 600 m na południe od grani głównej Tatr Zachodnich, po której biegnie granica polsko-słowacka.
Jest to najwyższy szczyt Tatr Zachodnich, wznoszący się na wysokość 2248[1]m n.p.m. ponad trzema dolinami: Gaborową, Kamienistą i Bystrą. Jest zwornikiem dla trzech grani:
- krótka grań w północnym kierunku ze znajdującym się w grani głównej zwornikiem Błyszcz (2158 m), opadająca stromo do Doliny Pyszniańskiej (górne piętro Doliny Kościeliskiej),
- południowo-zachodnia grań Bystrej z kilkoma wierzchołkami,
- południowo-wschodni grzbiet ze szczytem Kotłowej (1986 m).
Pod południowymi ścianami Bystrej znajduje się kilka Bystrych Stawów.
Bystra zbudowana jest z łupków krystalicznych i przewarstwień z białego granitu. W przeszłości jej strome zbocza były wypasane i to aż pod wierzchołek. Rudziejący już w połowie lata sit skucina przebarwia je na czerwonawo. Ze zboczy tych, o bardzo dużej wysokości względnej i niemal w całości trawiastych zsuwają się ogromne lawiny, jedne z największych w Tatrach.
Bystra od dawna była zwiedzana przez turystów od polskiej strony. Nie sposób podać pierwszego jej zdobywcę. Pierwsze znane wejście zimowe – Ada Świderska z przewodnikiem Klimkiem Bachledą. Przed II wojną światową była bardzo popularnym celem wycieczek, wspinano się na nią również nocą, by podziwiać wschód słońca. Turyści nocowali w nieistniejącym już schronisku w Dolinie Pyszniańskiej (spalonym przez Niemców w czasie wojny), a w jeszcze dawniejszych czasach w leśniczówce i gospodzie na Starych Kościeliskach. Była malowana m.in. przez Jana Nepomucena Głowackiego, Wojciecha Gersona. Bystra była też jednym z ważniejszych punktów triangulacyjnych podczas sporządzania kartograficznych pomiarów Tatr. Dawniej nazywana była przez górali Pyszną, gdyż wznosiła się nad halą o tej nazwie. Na mapie Baltazara Hacqueta z 1796 r. opisana jest jako Pysna Mons. Rizzi Zannoni w 1772 r. nazywał ją Bistro, tak samo Matej Bel w 1736 r.
Widok z Bystrej należy do wybitnych. W 1928 r. Jerzy Młodziejowski pisał o Bystrej: „Wszystko chciałoby się zapamiętać... Bo też widok z Bystrej jest tak wspaniały, że nie tylko geografa, ale i zwykłego turystę zdoła poruszyć.” Wśród szczytów Tatr Wysokich, jakie stąd widać, wyróżniają się swoją strzelistą sylwetką Świnica i Krywań. W zachodnim kierunku widać podłużne, ułożone w harmonijkę grzbiety Tatr Zachodnich, po północnej stronie wyróżniają się masywne wapienne ściany Czerwonych Wierchów i Kominiarskiego Wierchu.
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]– żółty szlak od Tatrzańskiej Drogi Młodości (nr 537) w miejscowości Przybylina przez Dolinę Bystrą na szczyt Bystrej. Czas przejścia: 4 h, ↓ 3 h
– niebieski szlak przebiegający południowymi zboczami szczytów w grani głównej i prowadzący od zielonego szlaku (Pod Klinem – Liliowy Karb) w Dolinie Gaborowej na Banistą Przełęcz, a z niej stokami Błyszcza na szczyt Bystrej.
- Czas przejścia od rozdroża ze szlakiem zielonym na przełęcz: 1 h, ↓ 40 min
- Czas przejścia z przełęczy na Bystrą: 40 min, ↓ 25 min
Oba te szlaki otwarte są dla turystów tylko w okresie od 15 VI do 31 X. Na Bystrą prowadzi też ścieżka z Błyszcza (15 min, ↓ 10 min), nie stanowiąca jednak oficjalnego szlaku turystycznego.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2003. ISBN 83-915859-1-3.
- Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II. Latchorzew: Wyd. Trawers, 1998. ISBN 83-901580-8-6.
- Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000. Warszawa: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005/06. ISBN 83-87873-36-5.
