Alfons Mucha

Ten artykuł dotyczy czeskiego artysty. Zobacz też: inne osoby o tym nazwisku.

Alfons Mucha

Alfons Mucha (1906)
Imię i nazwisko	Alfons Maria Mucha
Data i miejsce urodzenia	24 lipca 1860 Ivančice
Data i miejsce śmierci	14 lipca 1939 Praga
Narodowość	czeska
Dziedzina sztuki	plakat, ilustracja, sztuka użytkowa, malarstwo, fotografia
Epoka	Secesja
Muzeum artysty	Muzeum Alfonsa Muchy w Pradze
Ważne dzieła
Epopeja słowiańska
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Alfons Maria Mucha (ur. 24 lipca 1860 w Iwanczycach, zm. 14 lipca 1939 w Pradze) − czeski grafik i malarz, jeden z czołowych przedstawicieli secesji i fin de siècle’u.

Twórczość Muchy łączy tradycje bizantyńskie i współczesne. Znakiem rozpoznawczym Muchy są grafiki kobiet w stylu belle époque – wyidealizowana postać pięknej kobiety otoczonej naręczem kwiatów i liści, symbolami i arabeskami.

Ojciec Muchy był urzędnikiem sądowym. W 1871 Mucha rozpoczął naukę w gimnazjum, ale przed jej ukończeniem musiał wrócić do rodzinnej miejscowości i objąć stanowisko pisarza sądowego. Przygotowywał amatorskie przedstawienia teatralne, malował dekoracje i plakaty, projektował zaproszenia. Z tego okresu pochodzi jego pierwsza znana praca – pastel przedstawiająca Joannę d’Arc na stosie.

W roku 1879 bezskutecznie starał się wstąpić na Akademię Praską. Wyjechał do Wiednia, gdzie zatrudnił się w najbardziej znanej pracowni zajmującej się projektowaniem dekoracji teatralnych - Burghardt-Kautsky-Brioschi. Spędził trochę czasu w Mikulowie, gdzie na zlecenie hrabiego Karla Khuen-Belassiho restaurował jego kolekcję oraz malował portrety, pejzaże i freski. Dzięki mecenatowi brata owego hrabiego będącego pod wrażeniem jego talentu podjął w latach 1885–1886 studia na Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Następnie wyjechał do Paryża i wstąpił na Akademię Julian^[1].

Ostatecznie zamieszkał w Paryżu. Był to okres rozkwitu impresjonizmu, początków symbolizmu i dekadentyzmu. Mucha przez pewien czas dzielił pracownię z Gauguinem, póki ten nie wyjechał na Karaiby. W tym okresie Alfons Mucha zaczął już precyzować swoje poglądy na temat własnej sztuki i jej wizji.

W 1892 razem z Georges’em Rochergrosse’em Mucha otrzymał zamówienie na ilustracje do Scènes et èpisodes de l'histoire l'Allemagne Seignobosa.

Zamówienie na plakat teatralny do sztuki Gismonda Victoriena Sardou z Sarah Bernhardt w tytułowej roli, przyniosło nieznanemu dotychczas artyście sukces i sławę jednego z największych twórców secesji. Otrzymał pięcioletni kontrakt, a w ciągu następnych lat stworzył dla aktorki siedem afiszy w Théâtre de la Renaissance, pomagał przy scenografii i kostiumach, projektował dla niej biżuterię oraz był głównym doradcą artystycznym^[2][3].

Mucha tworzył odtąd projekty graficzne na zamówienie – plakaty reklamowe, kalendarze, karty dań, okładki i tytuły czasopism. W 1898 w nowej pracowni ilustrował poczytne i eleganckie czasopisma zaczął publikować serie swoich grafik, przeznaczonych na pocztówki oraz panneaux décoratifs – serie obrazów drukowane na jedwabiu, które składały się z kilku grafik oscylujących wokół jednego tematu przewodniego (np. pory roku, kwiaty itp.) i przeznaczone były głównie dla kolekcjonerów. Dekorował pawilon Bośni i Hercegowiny na Wystawę Światową w Paryżu. Wraz z Jamesem Whistlerem założył małą szkołę malarstwa Carmen, gdzie obaj uczyli.

Ożenił się w 1906 z Marią Chytilovou. W 1909 został wybrany do namalowania serii fresków Obecní dum w Pradze, po czym zaczął planować stworzenie dzieł, które mogłyby upamiętniać najważniejsze wydarzenia z historii jego narodu.

Po 1910 roku tworzył cykl Epopeja słowiańska, prezentując panoramiczną historię Słowian. Przedsięwzięcie finansowane było przez milionera z Chicago, Mucha zakładał, że wykonanie projektu zajmie mu 5-6 lat, praca się jednak przeciągnęła do osiemnastu lat, podróżował w tym celu do Rosji, Polski, Serbii i Bułgarii. 1 września 1928 podarował swoje dzieła miastu Praga. Cykl obejmował dwadzieścia płócien o rozmiarze 7,3 na 9,1 metra, ilustrował wydarzenia od prehistorii aż do XIX wieku. Czeska krytyka oceniła jednak cykl jako reakcyjny akademizm, a jego temat jako nacjonalistyczną interpretację faktów, choć w Stanach Zjednoczonych prace podziwiane były entuzjastycznie. Płótna były wystawione w miejscowości Moravský Krumlov, obecnie są w Pradze w budynku Galerii Narodowej.

Wrócił do ojczyzny w 1913 roku.

Gdy rozpoczęła się pierwsza wojna światowa, artysta nie przerwał pracy. Zajął się wówczas projektowaniem biżuterii oraz rzeźb. Jego sława dotarła również do USA, gdzie tworzył ilustracje dla amerykańskich czasopism. Założył tam Amerykańską Społeczność Słowiańską.

Resztę swego życia Mucha spędził tworząc dzieła, którym krytyka zarzucała anachronizm. W 1931 namalował witraż dla nowej kaplicy arcybiskupiej w katedrze św. Wita w Pradze. W 1938 rozpoczął pracę nad tryptykiem Wiek rozumu, Wiek mądrości i Wiek miłości, którego nie udało mu się skończyć. Zmarł załamany w kilka tygodni po wkroczeniu wojsk hitlerowskich do Pragi, po przesłuchaniu przez gestapo. Miał 79 lat. Został pochowany na Slavinie na Wyszehradzie w Pradze.

Zaprojektował czechosłowackie godło państwowe oraz pierwsze znaczki i banknoty^[1].

Sensację wywołało w Czechach niedawne odkrycie całego zbioru nieznanych dotąd dzieł Alfonsa Muchy, poświęconych tematyce wolnomularskiej. Dzieła te przez 60 lat przechowywała w ukryciu pewna czeska rodzina, aby uchronić je najpierw przed NSDAP, a następnie przed władzami komunistycznymi. Uratowany w ten sposób zbiór obejmuje obrazy, malowidła i szkice regaliów masońskich oraz symboli przeznaczonych dla czeskich i słowackich lóż. Znalazła się tam także cenna kolekcja zdjęć wykonanych przez Muchę w latach 20. XX wieku.

• 
  Gismonda, 1894
• 
  F. Champenois Imprimeur-Éditeur, 1897
• 
  Savonnerie de Bagnolet, 1897
• 
  Taniec, 1898

• Ormiston Rosalind, album Alfons Mucha i jego świat (tyt. oryg. Alphonse Mucha: masterworks, 2007), tłum. Hanna Turczyn-Zalewska, Wydawnictwo „Arkady”, 2010, ISBN 978-83-213-4641-0

• Praskie muzeum Alfonsa Muchy
• Muzeum w Iwancicach. ivancice.cz. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-20)].
• Mucha Foundation