Afif al-Bizri

Afif al-Bizri

‏عفيف البزري‎

generał porucznik
Data i miejsce urodzenia	1914 Sydon
Data śmierci	28 stycznia 1994
Przebieg służby
Lata służby	1935–1959
Siły zbrojne	Arabska Armia Wyzwoleńcza Siły Zbrojne Syrii
Stanowiska	szef sztabu Sił Zbrojnych Syrii (1957–1959)
Główne wojny i bitwy	wojna domowa w Mandacie Palestyny, I wojna izraelsko-arabska

Afif al-Bizri (ar. عفيف البزري; ur. 1914 w Sydonie, zm. 28 stycznia 1994) – syryjski wojskowy, w latach 1957–1959 szef sztabu Sił Zbrojnych Syrii.

Ukończył Akademię Wojskową w Damaszku, po czym wyjechał na dalsze kształcenie wojskowe do Paryża. We Francji zetknął się z działaczami komunistycznymi, jednak nigdy nie przystąpił do Francuskiej Partii Komunistycznej. W 1941 udał się do Iraku, by walczyć przeciwko Brytyjczykom podczas przewrotu Raszida Alego al-Kilaniego. Po klęsce przewrotu zbiegł do Syrii, skąd w 1945 został deportowany do Bejrutu i uwięziony za działalność antyfrancuską. Zbiegł jednak z więzienia^[1].

Po powrocie do Syrii w latach 50. XX wieku zaczął głosić idee komunistyczne wśród oficerów i żołnierzy armii syryjskiej. Był wykładowcą topografii na Akademii Wojskowej w Hims. Walczył w wojnie domowej w Mandacie Palestyny, a następnie w I wojnie izraelsko-arabskiej^[1] w Arabskiej Armii Wyzwoleńczej^[2]. Podczas wojny zaprzyjaźnił się z pułkownikiem Husnim az-Za’imem, który w marcu 1949 przeprowadził w Syrii zamach stanu. Al-Bizri był członkiem delegacji syryjskiej negocjującej rozejm izraelsko-syryjski w 1949^[1]. Po kolejnym zamachu stanu, przeprowadzony przez pułkownika Samiego al-Hinnawiego, al-Bizri emigrował z Syrii i udał się do Francji na studia w zakresie geografii^[1]. Wrócił do kraju po czterech latach i brał udział w organizacji protestów, które doprowadziły do obalenia dyktatury Adiba asz-Sziszaklego^[1].

Al-Bizri był socjalistą i zwolennikiem prezydenta Egiptu Gamala Abdel Nasera. W 1957 prezydent Syrii Szukri al-Kuwatli mianował go szefem sztabu Sił Zbrojnych Syrii, co miało być gestem pod adresem naserystowskiego Egiptu, ówcześnie sojusznika Syrii. Jako szef sztabu al-Bizri szerzył idee naseryzmu w wojsku i protegował oficerów o podobnych poglądach. Usunął z wojska grupę oficerów, których podejrzewał o spiskowanie przeciwko al-Kuwatliemu i antysocjalistyczne przekonania. W 1957 przewodniczył sądowi wojskowemu, który orzekał w sprawie czterech syryjskich parlamentarzystów oskarżonych o zdradę stanu i destabilizowanie kraju przy pomocy finansowej Libanu i Iraku^[1]. W tym samym czasie wywiady amerykański i brytyjski rozważały zorganizowanie w Syrii działań sabotażowych, które następnie posłużyłyby za pretekst do interwencji tureckiej, jordańskiej lub irackiej. W toku tych działań rozważano organizację zamachów na lidera Komunistycznej Partii Syrii Chalida Bakdasza, dowódcę wywiadu wojskowego Abd al-Hamida as-Sarradża i właśnie gen. al-Bizriego. Uważano ich za głównych inspiratorów polityki zagranicznej Syrii, a tę interpretowano jako postępujące zbliżenie ze Związkiem Radzieckim^[3].

Afif al-Bizri brał udział w syryjsko-egipskich negocjacjach poprzedzających utworzenie przez oba kraje Zjednoczonej Republiki Arabskiej. Al-Bizri spodziewał się, że zostanie wojskowym gubernatorem Syrii (Prowincji Północnej ZRA), jednak Gamal Abdel Naser, który został prezydentem republiki, desygnował na to stanowisko egipskiego generała Abd al-Hakima Amira. Al-Bizri w 1959 stracił dotychczasowe stanowisko. Podobny los spotkał jego dawnych protegowanych, gdyż Abdel Naser obawiał się zbytniego wzrostu znaczenia komunistów^[1].

Al-Bizri udał się do Bejrutu, skąd oskarżył Abdel Nasera o ustanowienie w ZRA dyktatury i wezwał syryjskich oficerów do zbrojnego wystąpienia przeciw ZRA, by zreorganizować ją na sprawiedliwych zasadach, gwarantujących równouprawnienie Egiptu i Syrii. W 1961 unia została obalona przez wojskowych z Abd al-Karimem an-Nahlawim na czele, jednak al-Bizri nie otrzymał w nowym rządzie ani w armii żadnego stanowiska. Z emigracji nadal krytykował politykę Abdel Nasera. Po zamachu stanu partii Baas 8 marca 1963 w Syrii Afif al-Bizri został pozbawiony praw obywatelskich. Decyzja ta została cofnięta w 1965. Al-Bizri wrócił do Syrii, ale nie angażował się więcej w polityce^[1].

• Moubayed S. M., Steel & Silk. Men and Women who shaped Syria 1900-2000, Cune Press, 9781885942418