Adam Swach

Adam
	Adam Swach
Data i miejsce urodzenia	11 kwietnia 1668 ; Daczyce na Morawach
Data i miejsce śmierci	13 stycznia 1747 ; Poznań
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	franciszkanie
Śluby zakonne	24 marca 1687
	Multimedia w Wikimedia Commons

Adam Swach (także: Adamus Swach) (ur. 11 kwietnia 1668^[1] w Daczycach na Morawach, zm. 13 stycznia 1747^[2] w Poznaniu) – czeski franciszkanin, artysta malarz.

Życiorys

Miał starszego brata, Antoniego (również franciszkanina, zm. 1709). W 1686 wstąpił do zakonu franciszkanów w Poznaniu. Studiował przez 3 lata malarstwo u Jerzego Eleutera^[3] we Lwowie^[4]. Profesję zakonną składał 24 marca 1687, otrzymał imię Adam. Z uwagi na rozgłos jaki przyniosły mu prace w Poznaniu, zaczął być zapraszany do kościołów w Polsce, by tam malować. Tworzył w Poznaniu, Owińskach, Lądzie, Pyzdrach, Żerkowie, Kaliszu, Łowiczu, Piotrkowie Trybunalskim, Jarosławiu, Krasnymstawie, Szamotułach, Wełnie, Krakowie i Krośnie. Po 1735 nie ma wzmianki o jego działalności. Zmarł w 1747.

Kronikarze otwarcie przyznają, że wśród prac Swacha są rzeczy wyraźnie naiwne i słabe^[5]. Niektóre z jego prac są kontrowersyjne, np. polichromia w kościele Najświętszej Krwi Pana Jezusa przedstawiająca sceny z domniemanej kradzieży hostii przez Żydów. Arcybiskup Gądecki uważa, że potrzebne będzie umieszczenie tablicy informującej o korzeniach legendy trzech hostii^[6].

polichromia w kościele franciszkanów w Poznaniu (1702?)
obrazy, Opactwo Cystersów w Lądzie^[7]:
- Męczeństwo cystersów w Anglii i Szkocji (1714)
- Św. Bernard wypędzający szatana (1714)
Kościół franciszkanów w Pyzdrach, Kaplica Męki Pańskiej (ok. 1716)
obrazy olejne, Opactwo Cystersów w Lądzie (1716)
Kolegiata łowicka, Kaplica Bożego Ciała (1718)
Kościół franciszkanów w Poznaniu: obrazy olejne dla ołtarza N. M. Panny pod kopułą wschodnią (ok. 1719)
portrety opatów, malowidło na plafonie sali opackiej, Opactwo Cystersów w Lądzie (1722)
polichromia w kościele jezuitów w Krasnymstawie (1721 lub 1723)
polichromia w kościele filipinów w Studziannie (1726)
polichromia w Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Jarosławiu^[8] (po 1726)
mała kopuła, kościół Opactwa Cystersów w Lądzie (1730)
polichromia w kościele cysterek w Owińskach (1730)
ozdobienie fasady kościoła franciszkanów w Poznaniu (1733)
zdobienie odrestaurowanych stall zakonnych, kościół franciszkanów w Poznaniu (1733)
Kościół Najświętszej Krwi Pana Jezusa w Poznaniu (1735)
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Wełnie
Obrazy św. Stanisława b-pa, św. Wojciecha, św. Szczepana i św. Wawrzyńca w bocznym ołtarzu kolegiaty w Szamotułach^[9]

kościół franciszkanów w Poznaniu, ołtarz N. P. Marii (obecnie N. M. Panny) w kaplicy wschodniej
kościół franciszkanów w Poznaniu, nawa główna z widokiem na wielki ołtarz
kościół franciszkanów w Poznaniu, stalle zakonne w prezbiterium
kościół franciszkanów w Poznaniu, fresk i dekoracja stiukowa w prezbiterium

↑ pojawiające się argumenty (m.in. z ksiąg franciszkańskich) za rokiem urodzenia 1650 obala Szczęsny Dettloff w Kronice Miasta Poznania 4/1947 (Bibliografia)
↑ Brosig podaje 23 marca 1748 według Liber mortuorum Biblioteki Kapituły gnieźnieńskiej; S. Dettloff obala jego poglądy opierając się na kronice franciszkańskiej z Poznania
↑ Szczęsny Dettloff szacuje datę nauki po 1686
↑ Szczęsny Dettloff podkreśla, że niektóre źródła błędnie wskazują na Kraków
↑ KMP 4/1947 s. 252
↑ Kościoły wolne od "legend antysemickich"?
↑ Trzy obrazy wróciły na lądzkie krużganki
↑ Dwieście pięćdziesiąt lat od koronacji cudownej figury Matki Bożej w Bazylice Matki Bożej Bolesnej
↑ Romuald Krygier, przewodnik Kolegiata Szamotulska, wydawca: Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Pocieszenia i św. Stanisława Biskupa w Szamotułach, Szamotuły 2001 r., ISBN 83-914278-1-1, str 18