Anna Leszczyńska (1699–1717)

Anna Leszczyńska

Wieniawa
Data urodzenia	25 maja 1699
Data i miejsce śmierci	20 czerwca 1717 Zweibrücken
Ojciec	Stanisław Leszczyński
Matka	Katarzyna Opalińska
Multimedia w Wikimedia Commons

Anna (Marianna) Leszczyńska (ur. 25 maja 1699, zm. 20 czerwca 1717 w Zweibrücken w Niemczech) – królewna polska, starsza córka króla Stanisława Leszczyńskiego i jego żony Katarzyny Opalińskiej, kasztelanki poznańskiej.

Anna Leszczyńska otrzymała imię na cześć swojej babki od strony ojca, Anny z Jabłonowskich Leszczyńskiej. Pierwsze lata życia spędziła na Śląsku, gdzie 23 czerwca 1703 przyszła na świat jej młodsza siostra Maria, późniejsza królowa Francji^[1]. 12 lipca 1704 jej ojciec Stanisław został obrany królem Polski w szwedzkim obozie wojskowym pod Warszawą. Na początku września 1704, wobec zagrożenia ze strony zdetronizowanego monarchy Augusta II, Anna wraz z matką i młodszą siostrą wyjechała z Warszawy do Poznania^[2]. Po próbie porwania Katarzyny Leszczyńskiej w 1707, Anna i jej siostra ukrywały się przez pewien czas w klasztorze cysterek w Trzebnicy, potem zaś wraz z matką przeniosły się na Pomorze Szwedzkie^[3][4]. Przebywały tam do 1714, kiedy to Stanisław Leszczyński został mianowany przez króla Szwecji Karola XII księciem z upoważnienia w Zweibrücken (Księstwo Dwóch Mostów)^[5].

W październiku 1714 Anna z matką i siostrą przybyła do Zweibrücken, gdzie od lipca mieszkał jej ojciec Stanisław^[6]. Edukacją królewskich córek zajął się szwedzki radca prawny Karl Friedrich Luther, zaś lekcji tańca i dobrych manier udzielał im baletmistrz Jules Fauvier^[7][8]. Dziewczęta codziennie uczyły się literatury, języków, geografii i historii. Według powszechnej opinii Anna Leszczyńska miała być osobą wyjątkowo urodziwą i skromną. W Księstwie Dwóch Mostów wraz z siostrą zajmowała się również prowadzeniem działalności dobroczynnej, szyjąc ubrania dla ubogich mieszkańców miasta^[9].

Anna Leszczyńska zmarła 20 czerwca 1717 w Zweibrücken w wieku 18 lat. Zachowała się anegdota, jakoby przedwczesną śmierć córki wywróżyła Stanisławowi Leszczyńskiemu kobieta z darem jasnowidzenia, przepowiadając mu dwie korony i trumnę^[10]. Przyczyną śmierci księżniczki było najprawdopodobniej zapalenie płuc^[11]. Inne okoliczności zgonu Leszczyńskiej przedstawia Jadwiga Rafałowiczówna w liście do hetmanowej Elżbiety Sieniawskiej z 29 lipca 1717:

21 czerwca 1717 księżniczka Anna została pochowana w klasztorze Gräfinthal w Mandelbachtal, którego odbudowę zlecił kilka lat wcześniej jej ojciec. W miejscu pochówku Leszczyńskiej ojciec ofundował ołtarz św. Anny. Jej śmierć pogrążyła Stanisława i Katarzynę Leszczyńskich w głębokiej rozpaczy, do tego stopnia, że ojciec zabronił Marii Leszczyńskiej wymieniać przy nim imienia starszej córki. Mąż Marii, król Francji Ludwik XV, dowiedział się o istnieniu jej młodo zmarłej siostry dopiero wiele lat po ślubie^[13]. W niektórych pracach naukowych można odnaleźć błędną informację, że królowa Francji była jedynym dzieckiem Stanisława Leszczyńskiego i Katarzyny Opalińskiej^[14].

W 2006, podczas badań archeologicznych na terenie ruin klasztoru Gräfinthal, znaleziono szkielet młodej kobiety, którą zidentyfikowano jako Annę Leszczyńską. 24 czerwca 2017 w 300. rocznicę śmierci królewny złożono ją do nowego grobu w odrestaurowanej klasztornej kaplicy. Mszę pogrzebową sprawował delegat ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej, ksiądz Wiesław Lechowicz, wraz z biskupem pomocniczym Spiry Ottonem Georgensem^[15].

• Krzywobłocka B., Wielkopolskie damy, Krajowa Agencja Wydawnicza, Poznań 1986, s. 123.
• Jacques Levron: Maria Leszczyńska : polska królowa Francji. Warszawa: Świat Książki, 2007, s. 9–22. ISBN 978-83-247-0400-2. (pol.).
• Anne Muratori-Phillip: Stanisław Leszczyński. Warszawa: Świat Książki, 2007, s. 23–55. ISBN 978-83-7391-624-1. (pol.).
• de Nolhac P., Louis XV et Marie Leczinska, Editions Frédérique Patat, 2014, ISBN 979-10-92188-88-2.
• JadwigaJ. Rafałowiczówna JadwigaJ., A z Warszawy nowiny te... Listy do Elżbiety Sieniawskiej z lat 1710–1720, BożenaB. Popiołek (oprac.), Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2000, s. 149, ISBN 83-7271-025-2, OCLC 233504883 .
• Spórna M., Wierzbicki P., Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Zielona Sowa, Kraków 2003, ISBN 83-7389-189-7, s. 236.