Centraal Museum

Centraal Museum
	; Widok ogólny
Państwo	Holandia
Miejscowość	Utrecht
Adres	Postbus 2106; 3500 GC Utrecht, Netherlands
Data założenia	1838
Dyrektor	Edwin Jacobs
	Położenie na mapie Holandii Centraal Museum
	Położenie na mapie Utrechtu Centraal Museum
	52°05′00″N 5°07′33″E/52,083333 5,125833
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Centraal Museum to muzeum w Utrechcie, mające w swych zbiorach sztukę dawną, sztukę nowoczesną, sztukę użytkową, modę i zabytki z historii miasta Utrecht.

Historia

Poprzednik Centraaal Museum – Utrechtse Stedelijk Museum (1889)

Centraal Museum jest najstarszym muzeum miejskim w Holandii. Historia jego sięga 1830 roku, kiedy w czterech pokojach na najwyższym piętrze ratusza w Utrechcie otwarto niewielkie muzeum. Nadzór nad jego kolekcją, składającą się początkowo głównie z antyków, sprawował archiwista miejski. Muzeum oficjalnie otwarto dla publiczności w dniu 5 września 1838 roku. Wydano też katalog pod tytułem "Verzameling van Oud Beeldwerk en ander oudheden, Tekeningen en Schilderijen, meeste betrekking hebbend op de Stad Utrecht" ("Kolekcja rzeźb antycznych i innych zabytków, rysunków i obrazów, odnoszących się głównie do miasta Utrecht"). Motorem napędowym ówczesnego Utrechtse Stedelijk Museum (Miejskiego Muzeum Starożytności) był miłośnik historii, burmistrz Van Asch van Wijck (1774–1843)^[1].

Do odnowy i reorganizacji muzeum przyczynił się Samuel Muller Fz., który objął urząd kustosza w 1874 roku. Pod jego kierownictwem muzeum w 1891 roku przeniosło się do budynku Het Hoogeland przy Biltstraat.

W 1921 roku (lub w 1920) Centraal Museum zostało ulokowane w byłym klasztorze św. Agnieszki przy Nicolaaskerkhof. Od średniowiecza dawny klasztor miał kolejno był używany jako fabryka, sierociniec i koszary. Połączono wówczas różne kolekcje prywatne w jedno "centralne" muzeum. Stąd jego nazwa: Centraal Museum. W XX wieku działalność muzeum koncentrowała się na gromadzeniu zasobów sztuki współczesnej oraz mody i wzornictwa. Muzeum posiada największą na świecie kolekcję dzieł architekta i projektanta mebli Gerrita Rietvelda^[1].

W ciągu swej historii budynek był kilkakrotnie odnawiany, rozbudowany i przebudowany. W roku 1989 architekt Mart van Schijndel podjął się zadania przekształcenia dawnej stajni w sale wystawowe i połączenie ich podziemnym przejściem z budynkiem głównym. Ostatnia renowacja miała miejsce w 1999 roku i przeprowadzona została pod nadzorem flamandzkich architektów Stéphane’a Beela, Lievena Achtergaela i Petera Versseputa. Budynek muzeum otrzymał wówczas nowe, szklane wejście od strony kościoła św. Mikołaja oraz pięciokondygnacyjną wieżę ze schodami i windą. Znany holenderski projektant Richard Hutten zaprojektował nową księgarnię i restaurację^[1].

Ważne daty

W 1930 roku wydobyto z Van Hoornekade i wyeksponowano stary okręt, liczący ok. 1000 lat, będący dziś wizytówką Centraal Museum. Kadłub okrętu o wymiarach 17,8 x 3,8 m został wykonany z wydrążonego dębu. Badania pierścieni drzewa wykazały, że okręt został zbudowany w latach 997–1027^[1].
W 1987 roku otwarto dla publiczności Dom Rietvelda. Zaprojektowany przez Gerrita Rietvelda budynek po śmierci jego ostatniej właścicielki Truus Schröder w 1985 roku znalazł się w gestii Fundacji im. Rietvelda-Schröder. Po renowacji dom znalazł się pod zarządem Centraal Museum^[1].
W 1990 roku włączono w skład zbiorów Centraal Museum XVIII-wieczny dziedziniec Oud-Amelisweerd, dotychczas własność gminy Utrecht^[1].
W dniu 18 lutego 2006 roku otworzył swoje podwoje „het dick bruna huis”, usytuowany naprzeciwko Centraal Museum. Jest to jeden z działów muzeum. Znajduje się w nim zbiór prac autora książek dla dzieci, grafika i ilustratora Dicka Bruny (ur. 1927)^[1].

Zbiory

W zbiorach Centraal Museum znajduje się ponad 50000 eksponatów, w tym: 1678 obrazów, 6064 rysunki, 1613 listów, 1505 okładek na książki, 1639 mebli i innych przedmiotów użytkowych^[2].

Zbiory obrazów to głównie dzieła malarzy holenderskich, w tym pochodzących z Utrechtu: caravaggianistów: Gerarda van Honthorsta (9 obrazów) i Hendricka ter Brugghena (7 obrazów) oraz Joachima Wtewaela (11 obrazów) i Paulusa Moreelse (12 obrazów). W muzealnej kolekcji znajduje się też 16 obrazów prekursora włoskiego renesansu w Holandii, Jana van Scorela.

Wiek XIX reprezentuje przede wszystkim 5 obrazów Vincenta van Gogha.

Spośród współczesnych twórców holenderskich na uwagę zasługuje 26 obrazów Theo van Doesburga.

Galeria

Obrazy dawnych mistrzów (XVII w.)

Dirck van Baburen, Lutnista, 1622
Gerard van Honthorst, Granida i Daifilo, 1625
Gerard van Honthorst, Stręczycielka, 1625
Jan Baptist Weenix, Portret Kartezjusza, ok. 1647-1649
Gerard van Honthorst, Margareta Maria de Roodere i jej rodzice, 1652
Nicolaus Knüpfer, Tobiasz i Sara, 1654
Nicolaes Berchem, Ruiny we Włoszech, 1658
Johannes van Wijckersloot, Portret Lamberta van Velthuysena, 1665

Obrazy Vincenta van Gogha (XIX w.)

Chłopskie zagrody w Loosduinen koło Hagi w porannej mgle, 1883
Martwa natura z chodakami i naczyniami, 1884
Pejzaż jesienny o zmierzchu, 1885
Poszycie leśne, 1887

Obrazy Theo van Doesburga (XX w.)

Pejzaż z wozem do siana, wieżą kościelną i wiatrakiem, 1901
Autoportret, 1906
Dziewczyna z jaskrami, 1914
Mouvement héroïque, 1916

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Centraal Museum: Centraal Museum - History. [dostęp 2011-12-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-04)]. (ang.).
↑ Centraal Museum: Centraal Museum - Ontdekken. [dostęp 2011-12-15]. (niderl.).

Linki zewnętrzne

Centraal Museum: strona oficjalna. centraalmuseum.nl/. [dostęp 2011-12-14]. (niderl. • ang.).

[Centraal.History-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Centraal Museum: Centraal Museum - History. [dostęp 2011-12-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-04)]. (ang.).

[2] Centraal Museum: Centraal Museum - Ontdekken. [dostęp 2011-12-15]. (niderl.).

[1]

[2]