Centrum handlowe
Centrum handlowe, także galeria handlowa – forma koncentracji przestrzennej różnorodnych detalicznych jednostek handlowych i usługowych, prowadzonych zazwyczaj przez różne przedsiębiorstwa, stanowiąca pewną całość i przystosowana do kompleksowej obsługi klientów[1].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Każdy ze sklepów występuje tam pod własną marką, natomiast samo centrum promuje się pod swoją nazwą. Obiekty tego typu znajdują się w kontekście podmiejskim, są najczęściej jedno–, ale także dwu– lub trzykondygnacyjne, posiadają wewnętrzną strukturę zorganizowaną wokół przeszklonego pasażu, zaś parkingi organizuje się jako terenowe.
Domy towarowe zaś często były zasadniczo budynkami jednej firmy lub grupy, która zazwyczaj sama sprzedawała swoje produkty i de facto taki dom (jak np. istniejący Harrods w Londynie) sprzedaje produkty pod własną marką. Jednakże te dość luksusowe sklepy (zazwyczaj największe i najwyższe, gdyż wówczas zakryte ulice były znacząco niższymi budynkami), zaczęły tracić rynek w XX wieku i wpuszczać inne marki sklepów pod własny dach.
W 1965 roku otwarto Southdale Center w Edinie – pierwsze nowoczesne, w pełni zamknięte centrum handlowe, na którego wzór zaczęto budować od tej pory wszystkie inne[2]. Drugstore, czyli nowe centra handlowe oprócz zakupów oferowały także rozrywkę. Jean Baudrillard zauważa, że nie są to już domy towarowe zachowujące w sobie coś z epoki, w której po raz pierwszy do dóbr codziennej konsumpcji dostęp zyskały całe masy ludności. W domach towarowych nastąpiła centralizacja produktów, natomiast w drugstore towary i usługi łączone są w niespodziewane zestawienia[3].
Przykładem centrum handlowego jest Główny Powszechny Dom Towarowy (GUM w Moskwie) – za czasów socjalizmu znacjonalizowany dom handlowy (który sam powstał na miejsce bazaru i chaotycznej sprzedaży w zniszczonej przez wojska napoleońskie Moskwie) i traktowany jako dom towarowy pod jedną marką (zasadniczo właścicielem domu i wszystkich sklepów było państwo)[4].
Historię współczesnych centrów handlowych można podzielić na kilka etapów[5]:
- hipermarket, któremu towarzyszy kilka sklepów
- hipermarket i towarzyszące sklepy zajmują po ok. połowie powierzchni obiektu
- do poprzedniego układu dochodzi kilka dużych sklepów znanych marek oraz niewielka część rozrywkowa
- funkcje handlowe stanowią tylko część oferty, a centrum nabiera funkcji miniaturowego miasta.
Największe centrum handlowe na świecie to New South China Mall o 659 tys. m² powierzchni sklepowej[6].
W Polsce
[edytuj | edytuj kod]Pierwszym centrum handlowym w Warszawie była Panorama otwarta w 1993 przy al. Witosa 31[7].
Największym centrum handlowym w Polsce stała się po rozbudowie w 2015 r. Aleja Bielany w Bielanach Wrocławskich (tuż przy południowej granicy Wrocławia – powierzchnia GLA: 145 000 m²)[8].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ TYPOLOGIA I ZNACZENIE CENTRÓW HANDLOWYCH DLA MIAST WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO, STUDIA MIEJSKIE, tom 16 (2014), s. 129.
- ↑ G. Ritzer, Magiczny świat konsumpcji, Warszawa 2001, s. 30.
- ↑ J. Baudrillard, Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury, Warszawa 2006, s. 11.
- ↑ Główny Powszechny Dom Towarowy GUM. [dostęp 2013-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-19)].
- ↑ Wyścig galerii handlowych [online], fro.olsztyn.pl, 27 czerwca 2012 [dostęp 2018-03-17] (pol.).
- ↑ Największe centra handlowe świata. Prawdziwe giganty – Hotmoney – Galeria #10/10 [online], www.hotmoney.pl [zarchiwizowane z adresu 2013-04-30].
- ↑ Ewa Klekot (red.): Dane warszawskie. Warszawa: Muzeum Warszawy, s. Tab. Pierwsze razy. ISBN 978-83-65777-55-3.
- ↑ Powstaje największe centrum handlowe w Polsce [online], 2015 [dostęp 2018-03-17].