Codename: Panzers – Faza pierwsza

Codename: Panzers – Faza pierwsza (ang. Codename: Panzers – Phase One) – komputerowa strategiczna gra czasu rzeczywistego osadzona w realiach II wojny światowej, wyprodukowana przez studio Stormregion i wydana w 2004 roku na świecie przez firmę cdv Software Entertainment, a w Polsce przez Cenegę.

Przed każda misją w trybie jednoosobowym gracz ma możliwość zapoznania się z meldunkiem, z którego dowie się o aktualnej sytuacji na froncie oraz postawionych przed nim zadaniach^[1]. Przed większością misji gracz może także wybrać jednostki, którymi będzie wykonywał kolejne zadanie^[1]. Jednostki można kupować oraz modyfikować za punkty prestiżu, które nabywa się w zamian za wykonywanie celów głównych, pobocznych i ukrytych^[1].

Gra oferuje także tryb wieloosobowy, na który składają się takie typu rozgrywki, jak deathmatch, domination i assault^[2].

Rozgrywka została podzielona na trzy kampanie traktujące o zmaganiach bojowych trzech armii biorących udział w II wojnie światowej: Wehrmachtu, Armii Czerwonej oraz aliantów zachodnich, na których w grze składają się: wojska amerykańskie, brytyjskie, a także sporadycznie francuski ruch oporu^[1].

Głównym bohaterem kampanii niemieckiej jest podporucznik Panzerwaffe Hans von Gröbel; dwukrotnie pojawia się także postać drugoplanowa, jego wierny żołnierz, sierżant Karl Hammer. Kampania rozpoczyna się 1 września 1939 roku wraz z napaścią hitlerowskich Niemiec na II Rzeczpospolitą^[3]. W pierwszym zadaniu oddział von Gröbela zajmuje polskie lotnisko polowe położone blisko granicy, w drugiej zdobywa wioskę ze strategicznie położoną stacją kolejową^[4], a w trzeciej bierze do niewoli ważnego, polskiego oficera w czasie bitwy o Warszawę^[5]. Po wykonaniu zadań bojowych w Polsce zostaje oddelegowany na zachód, by wziąć udział w kampanii francuskiej wiosną 1940 roku^[6]. Tam spotyka gen. Erwina Rommla i odpiera francusko-brytyjski kontratak w bitwie pod Arras^[7]. Chwilowo przeniesiony do oddziałów szybowcowych Fallschirmjäger, von Gröbel ląduje razem na Krecie w czasie operacji Merkury, gdzie spotyka swojego brata, Kurta, spadochroniarza^[8]. W późniejszych misjach aż do końca kampanii niemieckiej von Gröbel walczy na froncie wschodnim, z wyjątkiem jednego krótkiego zadania, toczącego się w okupowanej Jugosławii, gdzie gracz ma za zadanie zwalczać komunistycznych partyzantów jugosłowiańskich^[9]. Przekracza granicę niemiecko-sowiecką 22 czerwca 1941 roku w ramach operacji Barbarossa^[10], bierze udział w boju z nowym sowieckim czołgiem T-34^[11], ratuje od zniszczenia niemiecki pociąg pancerny wiozący amunicję na front w czasie jednej z sowieckich kontrofensyw wiosną 1942 roku^[12], atakuje Sewastopol^[13], a w ostatniej misji walczy i odnosi ranę w bitwie o Stalingrad, gdzie w nagrodę za waleczność otrzymuje paczkę kubańskich cygar od generała Friedricha Paulusa^[14]. Jego dalsze losy znane są z kampanii alianckiej, gdzie jest on przeciwnikiem gracza^[15].

Jedynym wyraźnie zarysowanym bohaterem tej kampanii jest lejtnant Aleksandr Władimirow, obdarzony przez swoich żołnierzy pseudonimem „skowronek”. Swój szlak bojowy Władimirow zaczyna pod sowiecką stolicą w grudniu 1941 roku, tocząc walki obronne oraz kontratakując w czasie bitwy pod Moskwą^[16]. Później bierze udział w obronie instalacji roponośnych miasta Majkop podczas bitwy o Kaukaz w lecie 1942 roku^[17] oraz zatrzymuje Niemców w Stalingradzie^[18]. W 1943 roku jego oddziały toczą ciężkie walki z niemieckimi siłami pancernymi pod Kurskiem^[19]. Po zakończeniu walk na terytorium ZSRR Władimirow zostaje wysłany na Węgry, gdzie uczestniczy w bitwie o Budapeszt w styczniu 1945 roku i poznaje węgierską komunistkę pracującą dla sowieckiego wywiadu^[20], a także w odparciu niemieckiej operacji Konrad III^[21]. Ostatnie misje tej kampanii rozgrywają się w Niemczech, gdzie oddziały Władimirowa niszczą niemiecką fabrykę tajnej broni^[22] i szturmują Berlin^[23]. Główny bohater kampanii sowieckiej kończy swój szlak bojowy pod Reichstagiem, gdzie ponownie spotyka poznaną w Budapeszcie kobietę, która po wyparciu Niemców z węgierskiej stolicy zaciągnęła się do Armii Czerwonej jako sanitariuszka, po czym wyznaje jej miłość^[24].

Trzecia kampania ma dwóch głównych bohaterów i jednego pobocznego. Postaciami pierwszoplanowymi są: amerykański pułkownik Jeffrey Samuel Wilson oraz brytyjski major James Barnes. Od czasu wspólnych walk w kampanii afrykańskiej (którą ukazano dopiero w drugiej części serii) są przyjaciółmi, choć często dochodzi pomiędzy nimi do drobnych kłótni, spowodowanych niezgodnością charakterów tych dwóch mężczyzn. Obaj lądują w Normandii 6 czerwca 1944 roku: Barnes desantuje się wraz z piechotą szybowcową z 6 Dywizji Powietrznodesantowej, aby zająć most Pegaza w ramach operacji Deadstick^[25], podczas gdy Wilson skacze ze spadochronem z 82 Dywizją Powietrznodesantową, by wyzwolić francuskie miasteczko Sainte-Mère-Église i wspomóc lądujące na plaży Utah oddziały amerykańskie^[26]. Bohaterowie spotykają się kilka dni po inwazji i 13 czerwca 1944 roku uczestniczą w starciu luźno wzorowanym bitwą o Villers-Bocage. Kolumna brytyjskich czołgów dowodzona przez Barnesa zostaje zaskoczona przez niemieckie Tygrysy i zniszczona, Wilson jednak pokonuje oddział wroga, bierze do niewoli głównego protagonistę kampanii niemieckiej, Hansa von Gröbela, i ratuje kryjące się w lasach niedobitki z brytyjskiej kolumny, w tym Barnesa; Gröbelowi jednak dość szybko udaje się uciec^[27]. W kolejnej misji oddział Wilsona niszczy niemieckie stanowiska artyleryjskie gdzieś w Normandii, a po tym, gdy zostaje zaskoczony przez niemiecki kontratak, na odsiecz przychodzi mu Barnes z odbudowanym, brytyjskim oddziałem pancernym^[28]. Następnie wspólnie uczestniczą w akcji zniszczenia niemieckiej fabryki rakiet V2 w bliżej nieokreślonym miejscu na terytorium okupowanej Francji, gdzie po raz pierwszy spotykają się z żołnierką francuskiej armii podziemnej imieniem Michelle, która zostaje złapana przez Niemców, ale wkrótce potem uwolniona przez oddziały Barnesa i Wilsona^[29]. Od tego momentu pomiędzy mężczyznami toczy się rywalizacja o względy Michelle, która jednak nie uzyskuje w grze wyraźnego zakończenia. W kolejnej misji bohaterowie uczestniczą w operacji Market Garden we wrześniu 1944 roku, która ma tutaj przebieg ahistoryczny, bowiem wojskom alianckim udaje się przyjść z odsieczą spadochroniarzom broniącym się na moście w Arnhem i wygrać bitwę^[30]. Jest to ostatnia misja w grze z udziałem Barnesa. W grudniu 1944 roku Wilson bierze udział w bitwie o Ardeny, gdzie skutecznie odpiera niemieckie ataki na amerykańską bazę i ponownie bierze do niewoli Hansa von Gröbela^[31]. Główny bohater amerykański walczy także w Alzacji, w której to odbija nienazwane przygraniczne miasto w czasie operacji Nordwind w styczniu 1945 roku^[32]. Ostatnia misja kampanii alianckiej rozgrywa się w Niemczech, gdzie Wilson zdobywa Orle Gniazdo w Berchtesgaden, górską rezydencję Adolfa Hitlera^[33].

Gracz wciela się w dowódcę polowego z czasów II wojny światowej, który kieruje niewielkimi siłami, obserwując pole walki z lotu ptaka^[2]. Na jednostki oddane pod kontrolę gracza składają się oddziały piechoty uzbrojone w różne rodzaje broni osobistej i zespołowej (karabiny, pistolety maszynowe, karabiny maszynowe, karabiny snajperskie, miotacze płomieni, granatniki przeciwpancerne, czy moździerze), wojska pancerne, artyleria oraz jednostki wsparcia^[2]. W większości misji dysponuje także ograniczonym wsparciem powietrznym^[2]. W każdej misji gracz ma do wykonania kilka przewidzianych przez twórców zadań głównych, z których część jest dostępna od razu, a inne pojawiają się w trakcie misji, wraz z rozwojem sytuacji na polu bitwy^[2]. Gracz otrzymuje do wykonania takie rozkazy, jak: zajęcie pozycji wroga, obrona własnych pozycji, zniszczenie sprzętu wroga, czy osłanianie sojuszniczych jednostek^[2]. Dostępne są również cele poboczne, których wykonanie nie jest koniecznie do ukończenia misji, a także cele ukryte, o których gracz jest informowany dopiero po ich wykonaniu^[1].

Gra Codename: Panzers – Faza pierwsza zdobyła szacunek graczy i recenzentów, uzyskując średnią z ocen 81/100 w serwisie Metacritic^[34]. Polski serwis o grach komputerowych Gry-Online przyznał jej ocenę 7.8/10^[2].

O Codename: Panzers – Faza pierwsza stało się głośno w Polsce za sprawą mediów (przede wszystkim tygodnika „Wprost” i „Głosu Szczecińskiego”), które oskarżały twórców gry o antypolonizm^[35]. Utrzymywano, że Polacy zostali w niej przedstawieni jako alkoholicy, w grze kieruje się żołnierzami Waffen-SS mordującymi ludność cywilną, a także że zafałszowano historię sugerując, iż wojnę rozpoczęła Polska^[35]. W rzeczywistości w grze pojawia tylko jeden pijany Polak, na którego żołnierze niemieccy natykają się w piwnicy jednego z domów. W grze nie występują oddziały SS, a gracz kieruje wojskami Wehrmachtu^[35]. W żadnym miejscu fabuły nie pojawiają się też cywile^[35]. Największe kontrowersje jednak wzbudził istotnie występujący w grze sfałszowany rozkaz wydany wojskom niemieckim po tzw. prowokacji gliwickiej^[36]. Oburzony ówczesny prezydent Warszawy, Lech Kaczyński, wezwał do bojkotu gry^[36], a Ministerstwo Spraw Zagranicznych wysłało do twórców gry list z prośbą o wyjaśnienie sprawy (cdv nie odpowiedziało na pismo)^[36].

Jako pierwszy próbował obalić kontrowersje portal Gazeta.pl, który jako jedyne medium zdobył egzemplarz gry i sprawdził jej zawartość^[35].

Aby uniknąć dalszych oskarżeń o antypolonizm, dystrybuująca grę w kraju Cenega Poland ocenzurowała kontrowersyjne treści poprzez usunięcie feralnego zapisu oraz dołączyła broszurę informującą o powodach wybuchu II wojny światowej^[35].

• Piotr „Ziuziek” Deja: Nieoficjalny poradnik do gry Codename: Panzers Faza pierwsza. Gry-Online, 2004.