15 Brygada WOP

15 Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza – jedna z brygad w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza.

Sformowana w 1950 na bazie 12 Brygady Ochrony Pogranicza, na podstawie rozkazu MBP nr 043/org z 3 czerwca 1950. Nowa numeracja batalionów i brygad weszła w życie z dniem 1 stycznia 1951^[2]. Sztab brygady stacjonował w Koszalinie^[3].
Zgodnie z etatem czasu „P” nr 352/19, na dzień 1 listopada 1954 brygada liczyła 2022 żołnierzy, a etat czasu „W” nr 0352/16 przewidywał 2798 żołnierzy^[4].
Zgodnie z etatem czasu „P” nr 352/40, na dzień 1 sierpnia 1957 brygada liczyła 2407 żołnierzy, a etat czasu „W” nr 0352/23 przewidywał 3487 żołnierzy^[5]. Rozformowana w 1958. Na jej bazie powstała 15 Bałtycka Brygada WOP.

W 1950^[6]:

• dowództwo, sztab i pododdziały dowodzenia
• 151 batalion WOP – Trzebiatów
• 152 batalion WOP – Koszalin
• 153 batalion WOP – Ustka
• flotylla morska WOP – Darłowo
• Morska Graniczna Placówka Kontrolna Kołobrzeg
• Morska Graniczna Placówka Kontrolna Ustka

16 czerwca 1956, zarządzeniem DWW nr 013/WW rozformowano bataliony WOP Koszalin i Ustka, a strażnice podporządkowano bezpośrednio brygadzie^[7].

• ppłk Władysław Wąsowicz 1.10.1950 - 7.10.1952
• płk Bolesław Bonczar 7.10.1952 - 20.11.1953
• ppłk Ilia Sznajder 20.11.1953 - 15.10.1955
• płk Jan Tran 17.10.1955 - 1958

4 Oddział Morski Ochrony Pogranicza → 4 Bałtycki Oddział WOP → 12 Brygada Ochrony Pogranicza → 15 Brygada WOP → 15 Bałtycka Brygada WOP → Bałtycka Brygada WOP → Bałtycki Oddział WOP

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Grzegorz Goryński. Plany mobilizacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza okresu zimnej wojny – zadania na rzecz MON. „Biuletyn Historyczny Muzeum Marynarki Wojennej”. 36/2021, 2021. Gdynia: Muzeum Marynarki Wojennej. ISSN 0137-5539. 
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.

• Mikołaj Kaczanowicz: 60–lecie ochrony granicy morskiej przez graniczne jednostki organizacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza i Straży Granicznej na terenie służbowej odpowiedzialności Placówki Straży Granicznej w Darłowie. W: Biuletyn 1/2006. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2006, s. 127–152. ISSN – 2505 1492 – 2505.
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
• Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/7, Historia Bałtyckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Koszalin 1961.