Znak (ruch)

Grupa katolików świeckich powstała w wyniku frondy w stowarzyszeniu "PAX" Bolesława Piaseckiego. Po 1956 roku "Znak" był jednym z trzech (obok "PAX" i ChSS)ugrupowań katolickich reprezentowanych w polskim sejmie. Ideowo związany z krakowskim "Tygodnikiem Powszechnym", powstał na bazie Klubów Inteligencji Katolickiej (KIK). W przeciwieństwie do dwóch pozostałych stronnictw katolickich, niewahających się często atakować Kościół i Prymasa, nie był skonfliktowany z episkopatem. Miał być niejako "pomostem" między hierarchią kościelną a władzami. Współpracował z katolikami świeckimi z Europy Zachodniej (szczególnie niemiecką "Pax Christi"). "Znak" reprezentowali w sejmie m.in. Tadeusz Mazowiecki, Jerzy Zawieyski, Stefan Kisielewski, Stanisław Stomma czy Wanda Pieniężna. Posiadał też swego przedstawiciela w Radzie Państwa - był nim dramaturg Jerzy Zawieyski (1956-69). Koło posłów katolickich sprzeciwiło się antyinteligenckiej i antysemickiej nagonce władz PRL w 1968, za co okrzyknięte zostało w obrzydliwy sposób przez posła ZSL-u mianem "resztówki poreakcyjnej". Grupa "Znak" istniała do 1976 roku, została zlikwidowana w ramach odwetu władz za wstrzymanie się Stanisława Stommy od głosowania za poprawkami do konstytucji PRL. Po 1976 nazwą "Znak" posługiwało się koło posłów katolickich nastawionych lojalistycznie wobec ówczesnych władz, reprezentowanych m.in. przez Ryszarda Bendera i Wacława Auleytnera, które zostało przekształcone w 1980 roku w Polski Związek Katolicko-Społeczny.