Władysław Bzowski

Władysław Bzowski właściwie Władysław Roman Janota Bzowski (ur. 7 kwietnia 1885, zm. kwiecień lub maj 1945 w Gross Rosen) – rotmistrz cesarskiej i królewskiej Armii, pułkownik kawalerii Wojska Polskiego.

Na świat przyszedł w rodzinie Ambrożego Zygmunta Janoty Bzowskiego i Heleny z Dowbor-Muśnickich herbu Przyjaciel. Pochodził ze starego rodu szlacheckiego Janotów Bzowskich herbu Nowina, którego udokumentowane dzieje sięgały 1388 roku.

18 sierpnia 1904 został mianowany porucznikiem w 1 Galicyjskim Pułku Ułanów. W 1910 ukończył dwuletnią Wyższą Szkołę Jazdy w Wiedniu. W 1912 uzyskał tytuł cesarskiego i królewskiego szambelana. W tym czasie był, przez pewien czas, adiutantem cesarzowej Austrii. W 1911 awansował na nadporucznika. W czasie I wojny światowej służył w 1 Galicyjskim Pułku Ułanów. W 1914 i 1915 był dwukrotnie ranny. W 1915 awansował na rotmistrza. W 1918 był wykładowcą w Technicznej Akademii Wojskowej w Mödling pod Wiedniem i Szkole Kadetów Kawalerii w Weisskirchen (obecnie Hranice na Morawach).

W 1916 poślubił Marię Kossak, córkę malarza Wojciecha Kossaka. Małżeństwo nie było jednak udane i niebawem rozpadło się.

18 sierpnia 1919 w katedrze wawelskiej zawarł związek małżeński z Heleną Jordan herbu Trzy Trąby (Brzezina). Z tego związku 3 września 1920 w Krakowie urodził się syn Jerzy, który w latach 30. XX wieku uczęszczał do IX Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego im. Józefa Hoene-Wrońskiego w Krakowie (obecnie VII Liceum Ogólnokształcące im. Zofii Nałkowskiej).

8 listopada 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu rotmistrza. Początkowo był dowódcą oddziału przybocznego przy szefie Sztabu Generalnego gen. Tadeuszu Rozwadowskim, a następnie dowódcą Szkoły Podchorążych Kawalerii w Starej Wsi pod Warszawą i instruktorem w Centralnej Szkole Jazdy w Grudziądzu.

Po zakończeniu wojen odegrał szczególną rolę w dziejach 8 Pułku Ułanów, którym dowodził od 23 sierpnia 1922 do 10 stycznia 1923 i ponownie od 1 lipca 1923 do marca 1928. Dowództwo to uzyskał dzięki poparciu generalnego inspektora kawalerii, gen. Tadeusza Rozwadowskiego. 6 listopada 1923, w czasie powstania krakowskiego, dowodzony przez niego oddział został użyty do zdławienia protestów robotników, a on sam został ciężko ranny. Wedle opinii kronikarza Pułku, Kornela Krzeczunowicza, Władysław Janota Bzowski ustalił takie zasady szkolenia, które przetrwały pięcioletni okres jego dowodzenia, a pułkowi przyniosły niezbędną wewnętrzną spoistość. W stan spoczynku przeszedł w 1928.

W 1938 był inspektorem hodowli koni w Związku Hodowców Koni przy Małopolskim Towarzystwie Rolniczym i Krakowskiej Izbie Rolniczej oraz kierownikiem stada Hebdów.

Po rozpoczęciu okupacji niemieckiej Władysław Janota Bzowski został dowódcą w Armii Krajowej w Małopolsce. W końcu września 1944 został aresztowany wraz z żoną przez Gestapo w Krakowie i wywieziony do hitlerowskiego obozu koncentracyjnego KL Gross Rosen. W obozie tym został zamordowany w końcu kwietnia lub na początku maja 1945. Pochowany jest w Lutomierzycach.

• Złoty Krzyż Zasługi
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 „Polska Swemu Obrońcy”
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Krzyż Komandorski Orderu „Korony Rumunii”

• Łącznik Rodzinny. Organ Związku Rodowego Janotów Bzowskich herbu Nowina, zeszyt 2, Warszawa, kwiecień 1938.
• Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 557, 598.
• Kornel Krzeczunowicz, Ułani księcia Józefa. Historia 8 Pułku Ułanów ks. Józefa Poniatowskiego 1784-1945, Londyn 1960, s. 225.
• Oficerowie – Polacy w byłej C i K Armii Austriackiej, oprac. Andrzej W. Hlawaty, „Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej” 1964, nr 33, s. 20.

• Rodzina Janotów Bzowskich Herbu Nowina, Część II-Ga