Leopold Żołnierczyk

Leopold Żołnierczyk

podporucznik
Data i miejsce urodzenia	10 listopada 1918 Posada Olchowska
Data i miejsce śmierci	14 maja 1944 Monte Cassino
Przebieg służby
Lata służby	1937–1944
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	5 Pułk Strzelców Podhalańskich, 2 Dywizja Strzelców Pieszych, 2 Brygada Czołgów, 2 Korpus Polski, 4 Pułk Pancerny „Skorpion”
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa: kampania francuska bitwa o Monte Cassino †
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Leopold Żołnierczyk (ur. 10 listopada 1918 w Posadzie Olchowskiej, zm. 14 maja 1944 pod Monte Cassino) – podporucznik Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Leopold Żołnierczyk urodził się 10 listopada 1918 w Posadzie Olchowskiej pod Sanokiem^[1]. Był synem Jakuba (1882-1964, murarz) i Franciszki z domu Premik (1889-1953)^[2][1]. Miał siostrę Eugenię^[3]. Był harcerzem^[4]. W 1937 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku^[5] (przez osiem lat nauki jego kolegą w ławce szkolnej był późniejszy ksiądz Stanisław Turkowski^[6]). Jako absolwent gimnazjum, uchwałą Magistratu w Sanoku z 1937 został uznany przynależnym do gminy Sanok^[1].

Został absolwentem szkoły podchorążych przy 5 pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu. Wobec zagrożenia konfliktem zbrojnym został zmobilizowany do tej jednostki w sierpniu 1939. Po wybuchu II wojny światowej przedostał się przez Budapeszt i Jugosławię do Francji. Został żołnierzem Polskich Sił Zbrojnych^[7]. We Francji pracował w ośrodku wyszkolenia oficerskiego w Châteaubriant. W 1940 uczestniczył w polsko-francusko-angielskim zlocie harcerzy w Rennes. W szeregach 2 Dywizji Strzelców Pieszych brał udział w walkach pod Compiègne podczas kampanii francuskiej 1940. Po upadku Francji w czerwcu 1940 przedostał się do Wlk. Brytanii, następnie na Bliski Wschód, gdzie służył w 2 Brygadzie Czołgów. Przebywał także w Iranie. W tym czasie towarzyszem Zdzisława Peszkowskiego w Armii Polskiej był jego kolega szkolny z Sanoka, Zdzisław Peszkowski^[8].

W kwietniu 1944 w szeregach 2 Korpusu Polskiego trafił do Włoch i służąc w 4 pułku pancernym „Skorpion”^[9][10] brał udział w kampanii włoskiej. 7 maja 1944 został dowódcą plutonu czołgów. Poległ w bitwie o Monte Cassino 14 maja 1944^[11][12] w rejonie Drogi Saperów podczas walk o Gardziel trafiony po wychyleniu się przez klapę z czołgu. W czasie tych walk nosił pseudonim „Olga 2”.

Został pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino (taras VIII, sektor C, nr 17; ekshumowany)^{[13][14][15][16]}. Pośmiertnie został awansowany na stopień porucznika.

Był jednym z trzech wychowanków sanockiego gimnazjum, którzy polegli pod Monte Cassino i zostali pośmiertnie odznaczeni Orderem Virtuti Militari (prócz niego Władysław Majcher i Romuald Ochęduszko)^[17].

Osobę Leopolda Żołnierczyka opisał Melchior Wańkowicz w książce pt. Monte Cassino:

Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 nazwisko Leopolda Żołnierczyka zostało wymienione w apelu poległych^[18] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum^[19].

Podczas tych obchodów ks. Zdzisław Peszkowski tak wspominał swojego kolegę gimnazjalnego Leopolda Żołnierczyka:

W 1962 Leopold Żołnierczyk został uhonorowany na Cmentarzu Centralnym w Sanoku: wśród innych osób wymienionych na tablicy Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej, a ponadto został symbolicznie upamiętniony tablicą na grobowcu swoich rodziców na Cmentarzu Posada w Sanoku^[3].

Jego nazwisko zostało wymienione na tablicy pamiątkowej, ustanowionej w latach 60. XX wieku w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w sanockiej dzielnicy Posada, ku czci parafian – ofiar terroru okupanta, działań wojennych^[21].

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – pośmiertnie (za męstwo w bitwie pod Monte Cassino)^[22][23]
• Krzyż Walecznych
• odznaczenia angielskie

• Józef Stachowicz: W służbie ojczyzny. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 121–122.
• Czesław Mazurczak: Harcerstwo Sanockie 1910–1949. Kraków: Harcerska Oficyna Wydawnicza, 1990, s. 98.
• Andrzej Brygidyn: Żołnierskimi rzuceni losami. Sanok: 1997, s. 127–128, 238. ISBN 83-87282-47-2.
• Pozostaną w pamięci. Leopold Żołnierczyk. „Tygodnik Sanocki”. Nr 20 (497), s. 9, 18 maja 2001.