Archiwum Mitrochina

Archiwum Mitrochina – zbiór 300 tys. tajnych i poufnych dokumentów sowieckich zebrany przez archiwistę KGB ZSRR Wasilija Mitrochina i wywiezionych na Zachód w 1992 roku.

Mitrochin rozpoczął pracę w MGB w 1948. Później, zniechęcony do komunizmu (według jego słów) w wyniku obserwacji działań KGB ZSRR w kraju i za granicą, od lat 70 XX w. regularnie kopiował i wynosił z archiwum najbardziej wartościowe raporty, których katalogowaniem zajmował się do 1985, kiedy przeszedł na emeryturę. Swoją decyzję motywował koniecznością "pokazania światu ogromu wysiłku jaki dokonała ta piekielna machina [KGB]".

Zbiór zaoferował w 1992 początkowo Amerykanom, którzy nie byli nim zainteresowani ze względu na rozkład ZSRR. Później zwrócił się do Brytyjczyków, którzy zaoferowali mu pomoc w ucieczce i wywiezieniu materiałów z Rosji.

Mitrochin uciekł 7 września 1992, wywożąc ze sobą jedynie część dokumentów, podczas gdy reszta pozostała zakopana w ogródku jego daczy. Zostały one odkopane i wywiezione po kilku tygodniach przez agenta brytyjskiego MI6.

Archiwum Mitrochina zawiera materiały, dokumentujące działania KGB ZSRR na Zachodzie od lat 30 XX w. do połowy lat 80 XX w. Archiwum ujawniło kulisy wielu operacji dezinformacyjnych, propagandowych, sabotażowych oraz skrytobójczych przeprowadzonych przez Sowietów w Europie i Stanach Zjednoczonych. W wyniku jego analizy ujawniono wielu szpiegów i współpracujących z KGB dziennikarzy oraz polityków w Wielkiej Brytanii (Melita Norwood), Francji (Le Monde), Stanach Zjednoczonych (Robert Lipka), Niemczech, Włoszech i innych krajach.

W archiwum znajdują się dokumenty na temat kontaktów i spotkań z agentami KGB kilku lewicowych przywódców politycznych, m.in. Salvadora Allende^[1].

Dzięki Archiwum potwierdzono także lokalizację i odkopano tajne arsenały KGB na terenie Szwajcarii i Belgii. O arsenałach tych pisał już wcześniej Aleksander Sołżenicyn, ale brak było dowodów na ich istnienie.

Archiwum Mitrochina zawiera także sporo dokumentów dotyczących Polski. Wśród najczęściej poruszanych wątków należy inwigilacja Kościoła Katolickiego, prowokacje przeciwko księżom (w tym Karolowi Wojtyle) oraz raporty SB MSW na temat Lecha Wałęsy.

Autorzy Archiwum Mitrochina sugerują że, Lech Wałęsa był agentem komunistycznych służb specjalnych. Sugerują również, że były Prezydent był konfrontowany przez byłych oficerów prowadzących w 1982 roku w Arłamowie. Podczas konfrontacji Lech Wałęsa podpisał kontynuacje współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa. Materiały video z konfrontacji zostały wysłane do Moskwy.

Archiwum zostało opublikowane w całości w 1996 roku w Wielkiej Brytanii, później w innych krajach. W 2001 zostało także wydane w Polsce nakładem Wydawnictwa Muza.

W 2002 włoski parlament, w którym większość posiadała centroprawicowa Forza Italia powołał specjalną komisję, której zadaniem było zbadanie związków włoskich polityków, opisanych w Archiwum Mitrochina z KGB. Podejrzany o współpracę z sowieckimi służbami specjalnymi był m.in. premier Włoch Romano Prodi (kryptonim "UCHITEL" {uczitiel ros. nauczyciel} ). W 2006 w raporcie końcowym komisja uznała, że zamach na papieża Jana Pawła II został przeprowadzony przez służby specjalne ZSRR, nie poparła jednak swych zarzutów konkretnymi dowodami. Konsultantem tej komisji był m.in. Mario Scaramella, który korzystał z wiedzy byłego funkcjonariusza FSB Aleksandra Litwinienki. Potwierdził przed komisją, że 10 stycznia 1970, radziecki okręt podwodny K-8 rozstawił 20 min z taktycznym ładunkiem nuklearnym w Zatoce Neapolitańskiej, Neapol jest siedzibą dowództwa działań morskich NATO.

• Andrzej M. Salski "Polskie wątki w Archiwum Mitrochina"
• Christopher Andrew, Wasilij Mitrokhin "Archiwum Mitrochina", Muza S.A., 2001, ISBN 83-7200-651-2

• Christopher Andrew, Wasilij Mitrochin Archiwum Mitrochina, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA Warszawa 2001
• Christopher Andrew, Wasilij Mitrochin Archiwum Mitrochina, t.I KGB w Europie i na Zachodzie Poznań 2009 Wyd. Rebis Wyd. II poprawione,ISBN 978-83-7510-348-9
• Christopher Andrew, Wasilij Mitrochin Archiwum Mitrochina, t.II KGB i świat Poznań 2006 Wyd. Rebis, ISBN 83-7301-867-0

Szablon:Służby specjalne byłego Związku Radzieckiego i Rosji