Absolutny czas i przestrzeń
Absolutna przestrzeń i czas – koncepcja w fizyce odnosząca się do właściwości Wszechświata. Według niej istnieje przestrzeń, która jest areną wszystkich zdarzeń oraz niezależny od niej absolutny czas. Dzięki temu zegary chodzą zawsze w takim samym tempie, niezależnie od tego, gdzie się znajdują i jaka jest ich prędkość.
Przed Newtonem
Koncepcja absolutnej przestrzeni (w sensie układu preferowanego) może być zauważona w fizyce Arystotelesowskiej[1][2]. Pewną koncepcję absolutnej przestrzeni można zaobserwować również w De revolutionibus orbium coelestium Mikołaja Kopernika, gdzie wykorzystuje on pojęcie nieruchomej sfery gwiazd[3].
Newton
Pierwotnie wprowadzone przez Isaaca Newtona w Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica pojęcia absolutnego czasu i przestrzeni stworzyły teoretyczny fundament pod mechanikę Newtona[4]. Zdaniem Newtona, absolutna przestrzeń i czas są niezależnymi aspektami obiektywnej rzeczywistości[5]. Założeniem mechaniki newtonowskiej jest istnienie jednego czasu wspólnego dla wszystkich obserwatorów inercjalnych[6]. Płynie on w takim samym tempie dla każdego, a wraz z absolutną przestrzenią jest sceną, na której zachodzą wszystkie zdarzenia. Każde ciało musi być w spoczynku wobec tej absolutnej przestrzeni (istnieje spoczynek absolutny) lub poruszać się wobec niej z określoną prędkością (istnieje prędkość absolutna)[7]. Ze względu na istnienie jednego, uniwersalnego czasu, zdarzenia równoczesne w jednym układzie będą równoczesne w każdym innym[6][8]. Z matematycznego punktu widzenia mechanika Newtona postuluje względną przestrzeń (zgodnie z klasyczną zasadą względności) i absolutny czas[9].
Szczególna teoria względności
Pojęcia czasu i przestrzeni były od siebie niezależne przed pojawieniem się szczególnej teorii względności, w której podczas zmiany układu odniesienia czas i przestrzeń mieszają się ze sobą. Pojęcie absolutnej przestrzeni i czasu zostało zastąpione przez pojęcie czasoprzestrzeni (której podział na przestrzeń i czas zależy od wyboru układu inercjalnego) w szczególnej teorii względności i zakrzywionej czasoprzestrzeni w ogólnej teorii względności.
Przypisy
- ↑ Heller i Pabjan 2014 ↓, s. 31.
- ↑ Hugget i Hoefer 2015 ↓, 2.
- ↑ Westman 1975 ↓, s. 45.
- ↑ Knudsen i Hjorth 2012 ↓, s. 30.
- ↑ Newton 1846 ↓.
- ↑ a b Hartle 2010 ↓, s. 648.
- ↑ DiSalle 2009 ↓.
- ↑ Trautman 1969 ↓, s. 585.
- ↑ Heller i Pabjan 2014 ↓, s. 33–35.
Bibliografia
- Książki
- James B. Hartle: Grawitacja. Wprowadzenie do ogólnej teorii względności Einsteina. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010. ISBN 978-83-2350476-4.
- Michał Heller, Tadeusz Pabjan: Elementy filozofii przyrody. Kraków: Copernicus Center Press, 2014. ISBN 978-83-7886-065-5.
- Jens M. Knudsen, Poul Hjorth: Elements of Newtonian Mechanics (illustrated ed.). Springer Science & Business Media, 2012. ISBN 978-3-642-97599-8.
- Isaac Newton: The Mathematical Principles of Natural Philosophy. = Andrew Motte (tłum.). Nowy Jork: Daniel Adee, 1846.
- Robert S. Westman: The Copernican Achievement. University of California Press, 1975.
- Andrzej Trautman: Względności teoria. W: Wielka encyklopedia powszechna PWN. Wyd. I. T. 12. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969, s. 585–586.
- Strony internetowe
- Robert DiSalle, Space and Time: Inertial Frames, Edward N. Zalta (red.), [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, Winter 2017 Edition, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 4 listopada 2009, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-01-17] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-21] (ang.).
- Nick Hugget, Carl Hoefer, Absolute and Relational Theories of Space and Motion, Edward N. Zalta (red.), [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, Winter 2017 Edition, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 22 stycznia 2015, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-01-17] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-21] (ang.).