Monika Maron
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Narodowość | |
Język | |
Dziedzina sztuki | |
Epoka |
Literatura współczesna |
Gatunek |
powieść, opowiadania |
Ważne dzieła | |
"Flugasche" (1981) |
Monika Maron (ur. 3 czerwca 1941 w Berlinie) – niemiecka pisarka, która w latach 1951–1988 mieszkała w NRD[1].
Życiorys i twórczość
[edytuj | edytuj kod]Monika Eva Maron (nazwisko rodowe: Iglarz) urodziła się 3 czerwca 1941 w Berlinie. Wychowywana była przez matkę Helenę. Dziadek Paweł Iglarz był konwertowanym Żydem, który został deportowany i zamordowany w 1942 roku w bełchatowskim getcie (w ówczesnym Warthegau). Maron poświęca dziadkowi wspomnienia Pawels Briefe (Listy Pawła). Jej ojciec Walter nie mógł poślubić matki Maron, która była w połowie Żydówką, z powodu zakazów ustanowionych w norymberskich ustawach rasowych.
Jej matka Helene Iglarz rozstała się z biologicznym ojcem Moniki i wyszła za mąż w 1955 roku za urzędnika SED i późniejszego Ministra Spraw Wewnętrznych NRD Karla Marona. Rodzina przeniosła się do Berlina Wschodniego, a Monika przyjęła nazwisko ojczyma. Po maturze Monika Maron przez rok pracowała w fabryce samolotów w Dreźnie. Później studiowała teatrologię i pracowała jako aspirantka naukowa w Szkole Teatralnej w Berlinie. Przez dwa lata próbowała swoich sił jako asystentka reżysera w telewizji. Monika Maron sprawdziła się również jako dziennikarka dwóch kobiecych czasopism Für Dich i die Wochenpost[1].
Od 1976 pracowała jako niezależna pisarka w Berlinie Wschodnim.
Od października 1976 roku Maron spotkała się wielokrotnie z pracownikami Stasi (Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego NRD), jednak nigdy nie zobowiązała się do konspiracyjnej współpracy. W 1977 Maron mogła podróżować jako osoba kontaktowa Głównego Zarządu Wywiadu do Berlina Zachodniego. Napisała dla pracowników Stasi dwa raporty: o podróży do Berlina Zachodniego i stałej misji w Berlinie Wschodnim. Współpraca Maron ze Stasi trwała prawie dwa lata. W dokumentach Federalnego Urzędu ds. Akt Stasi (pot. Instytut Gaucka) znajduje się 50 stron dokumentów potwierdzających, że Maron podjęła współpracę w latach 1976–1978 ze Stasi i dla niej donosiła o obywatelach Niemiec Zachodnich, dyplomatach i dziennikarzach. Otrzymała pseudonim „Mitsu”[2].
Stasi zerwało z nią kontrakt i nakazało monitorowanie i śledzenie Maron. Do jej wyjazdu w 1988 roku była pod ciągłym nadzorem.
W 1981 roku opublikowała swoją pierwszą powieść Flugasche, w której opisuje m.in. swoje doświadczenia jako reporterki przemysłowej w komendzie chemicznej w NRD. Flugasche była pierwszą książką o środowisku w NRD, w której otwarcie zostali napiętnowani sprawcy zanieczyszczeń. Ze względu na krytykujące treści książka Maron nie mogła ukazać się w NRD. Powieść nie mogła się ukazać w tamtym czasie, dlatego została opublikowana w RFN w 1981 roku przez wydawnictwo S. Fischer. Od tamtej pory Maron napisała kilkanaście powieści oraz innych tekstów, takich jak eseje i opowiadania. Szczególne zainteresowanie zdobyła powieść Animal triste z 1996 roku.
Po rosnącej alienacji w 1988 roku wyjechała wraz z mężem, naukowcem Wilhelmem Tappe i ich synem Jonasem po otrzymaniu trzyletniej wizy do RFN. Do 1992 roku mieszkała w Hamburgu, a następnie przeniosła się z powrotem do Berlina.
Od 2012 roku Maron napisała wiele artykułów krytykujących islam. W jednym podkreśla „Politycy muszą pokazać granice muzułmanom”. Zwróciła uwagę na to, że świecka konstytucja wymaga równego traktowania wszystkich wspólnot religijnych, także skupienie się tylko na islamie jako na „wyczerpującej” i „w rezultacie ubogiej”, nie zostało uzasadnione na Islamskiej Konferencji. To właśnie ta krytyka na Konferencji Islam 2014 sprowokowała aktora Murata Topala do sprzeciwu, który odpowiedział na artykuł Maron: „Oto najlepszy przykład na to, jak kiczowata i krzykliwa jest tak zwana debata na temat Islamu w Niemczech, której nie jest się w stanie obecnie ocenić”.
Wraz z kolegą pisarzem Peterem Schneiderem, z którym odwiedziła Drezno w poniedziałek przed Bożym Narodzeniem w 2014 roku, aby przedstawić własne zdanie na temat demonstracji PEGIDA. Następnie nakreśla w artykułach, że „PEGIDA nie jest chorobą, PEGIDA jest objawem” oraz stwierdziła, że „chwalimy otwarte społeczeństwo i odmawiamy otwartej dyskusji”.
Teksty literackie
[edytuj | edytuj kod]Powieści
[edytuj | edytuj kod]- Popiół lotny (Flugasche), 1981
- Die Überläuferin, 1986
- Stille Zeile Sechs, 1991
- Animal triste, 1996
- Pawels Briefe. Eine Familiengeschichte, 1999 (polskie wydanie Listy Pawła. Historia pewnej rodziny, 2011)
- Endmoränen, 2002
- Ach Glück, 2007
- Zwischenspiel, 2013
- Munin oder Chaos im Kopf, 2018,
Opowiadania
[edytuj | edytuj kod]- Das Missverständnis, 1982
Dzieła teatralne
[edytuj | edytuj kod]- Ada und Evald, 1983
Eseje i artykuły
[edytuj | edytuj kod]- „Nach Maßgabe meiner Begreifungskraft”, 1993
- „quer über die Gleise. Essays, Artikel, Zwischenrufe”, 2000
- „Geburtsort Berlin”, 2003
- „Wie ich ein Buch nicht schreiben kann und es trotzdem versuche”, 2005
- „Bitterfelder Bogen. Ein Bericht”, 2009
- „Zwei Brüder. Gedanken zur Einheit 1989 bis 2009”, 2010
Teksty Moniki Maron zostały przetłumaczone na język angielski, francuski, włoski, japoński, koreański, chorwacki, holenderski, polski, rosyjski, hiszpański i portugalski.
Nagrody i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Nagroda literacka Irmgardy Heilmann (Irmgard-Heilmann-Literaturpreis) 1990
- Nagroda Braci Grimm (Brüder-Grimm-Preis der Stadt Hanau) Hanau 1991
- Nagroda Kleista (Kleist-Preis) 1992
- Nagroda literacka Solothurner (Solothurner Literaturpreis) 1994
- Medal Pamięci Roswithy (Roswitha-Preis) Bad Gandersheim 1994
- Nagroda literacka Niemieckiego Stowarzyszenia Bibliotek Ewangelickich (Evangelischer Buchpreis) 1995
- Nagroda Friedricha Hölderlina (Friedrich-Hölderlin-Preis) Bad Homburg 2003
- Medal Carla Zuckmayera (Carl-Zuckmayer-Medaille) Rheinland Pfalz 2003
- Wykłady poetyckie na Uniwersytecie we Frankfurcie nad Menem (Frankfurter Poetik-Vorlesungen) 2005
- Pisarka Miejska miasta Mainz (Mainzer Stadtschreiber) 2009
- Niemiecka Nagroda Narodowa (Deutscher Nationalpreis) 2009
- Nagroda Humanistyczna (Humanismus-Preis des Deutschen Altphilologenverbandes) 2010
- Nagroda Lessinga (Lessing-Preis des Freistaates Sachsen) 2011
Eseje w wersji niemieckojęzycznej (online)
[edytuj | edytuj kod]- Warum der Islam nicht zu Deutschland gehört, welt.de, 23.04.2012 [1]
- Das Licht des Wissens. Was von Lessing und Moses Mendelssohn über den Umgang mit dem Islam zu lernen ist. Mowa z okazji otrzymania Nagrody Lessinga 2011. Der Spiegel 4/2011 z 24.01. 2011 [2]
- Bin ich vielleicht verrückt geworden? Der Spiegel 34/2013 z 19.08.2013 [3]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Pisarze niemieckojęzyczni XX wieku. Leksykon encyklopedyczny PWN pod red. Marka Zybury. Warszawa – Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 216. ISBN 83-01-11995-0 (autorka biogramu: Elżbieta Dzikowska).
- ↑ SPIEGEL ONLINE , Hamburg, Germany, Schriftsteller: Stasi-Deckname „Mitsu” – DER SPIEGEL 32/1995 [online], www.spiegel.de [dostęp 2017-04-28] (niem.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Monika Maron wird 80 - "Eine prototypische Intellektuelle aus dem deutschen Osten" (deutschlandfunkkultur.de)
- ISNI: 0000000110492932
- VIAF: 29562501
- LCCN: n82204258
- GND: 118842269
- NDL: 00865770
- LIBRIS: ljx142j44153w4z
- BnF: 12096481p
- SUDOC: 029311942
- NKC: jn19990005413
- NTA: 068735227
- BIBSYS: 90274825
- CiNii: DA0767807X
- Open Library: OL29041A
- PLWABN: 9810550082105606
- NUKAT: n01038254
- J9U: 987007265047405171
- LNB: 000257257
- KRNLK: KAC201001044
- LIH: LNB:V*153009;=BE
- Prozaicy niemieckojęzyczni
- Niemieccy publicyści
- Niemieccy dziennikarze
- Wschodnioniemieccy pisarze
- Niemieccy prozaicy XX wieku
- Niemieccy prozaicy XXI wieku
- Niemieccy dramaturdzy XX wieku
- Dramaturdzy niemieckojęzyczni
- Eseiści niemieckojęzyczni
- Eseiści XX wieku
- Eseiści XXI wieku
- Pisarze związani z Berlinem
- Niemieccy Żydzi
- Ludzie urodzeni w Berlinie
- Urodzeni w 1941