Święto Narodowe Trzeciego Maja: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Nie podano opisu zmian Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
Anulowanie wersji 60048383 autorstwa 185.24.25.0 (dyskusja) psucie linków Znacznik: Anulowanie edycji |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
|Nazwa = Narodowe Święto Konstytucji Trzeciego Maja |
|Nazwa = Narodowe Święto Konstytucji Trzeciego Maja |
||
|Grafika = Konstytucja 3 Maja.jpg |
|Grafika = Konstytucja 3 Maja.jpg |
||
|Opis = ''"[[Konstytucja |
|Opis = ''"[[Konstytucja 3 Maja 1791 roku|Uchwalenie Konstytucji 3 maja]]” – obraz [[Jan Matejko|Jana Matejki]], 1891.<br />Król [[Stanisław August Poniatowski|Stanisław August]] (po lewej, w królewskiej szacie zdobionej [[Gronostaj europejski|gronostajami]]) wchodzi do [[Bazylika archikatedralna św. Jana Chrzciciela w Warszawie|kolegiaty św. Jana Chrzciciela]], gdzie Konstytucja zostanie zaprzysiężona przez [[Sejm Czteroletni|Sejm]]. Marszałkowie [[Stanisław Małachowski]] i [[Kazimierz Nestor Sapieha]] niesieni na rękach przez posłów sejmowych. W tle [[Zamek Królewski w Warszawie|Zamek Królewski]], gdzie uchwalono Konstytucję.'' |
||
|Dzień = [[3 maja]] |
|Dzień = [[3 maja]] |
||
|Kraje = {{państwo|POL}}<br />{{państwo|LTU}} |
|Kraje = {{państwo|POL}}<br />{{państwo|LTU}} |
||
Wersja z 16:00, 10 cze 2020
 "Uchwalenie Konstytucji 3 maja” – obraz Jana Matejki, 1891. Król Stanisław August (po lewej, w królewskiej szacie zdobionej gronostajami) wchodzi do kolegiaty św. Jana Chrzciciela, gdzie Konstytucja zostanie zaprzysiężona przez Sejm. Marszałkowie Stanisław Małachowski i Kazimierz Nestor Sapieha niesieni na rękach przez posłów sejmowych. W tle Zamek Królewski, gdzie uchwalono Konstytucję. | |
| Dzień | |
|---|---|
| Państwa | |
| Typ święta | |
| Upamiętnia |
uchwalenie Konstytucji 3 maja przez Sejm Czteroletni (3 maja 1791) |
| Podobne święta | |
Święto Narodowe Trzeciego Maja – polskie święto państwowe obchodzone 3 maja w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja (1791), ustanowione w 1919[1] i ponownie w 1990[2].
Dzień ten jest dniem wolnym od pracy.
Znaczenie daty
3 maja 1791 uchwalono drugą po korsykańskiej konstytucję w nowożytnej Europie, a na świecie trzecią po amerykańskiej[3]. Wyprzedziła m.in. konstytucję francuską. Konstytucja ta została uchwalona przez Sejm Czteroletni, który został zwołany w październiku 1788.
Ustanowienie święta
Uchwalenie Konstytucji 3 maja zostało uznane za święto już 5 maja 1791.
Począwszy od 2007 roku 3 maja jest również świętem narodowym Litwy[4].
Dzieje obchodów
W czasie obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja 1792 wokół Warszawy skoncentrowano wiele jednostek wojskowych, których zabrakło w krytycznym momencie rosyjskiego ataku w 1792 r.[5]
W okresie zaborów Polski celebrowanie rocznic Konstytucji 3 maja było zakazane przez wszystkich zaborców. Polacy, którzy odważyli się obchodzić publicznie to święto byli karani. Na przykład, za złożenie bukietu fiołków w rocznicę Konstytucji 3 maja, w 1892 r. tajna policja rosyjska aresztowała w Warszawie nauczyciela Stanisława Mieczyńskiego, po czym wysłano go za ten czyn na trzyletnią zsyłkę do Odessy[6].
Obchody rocznicy Konstytucji 3 maja były organizowane także w skupiskach Polonii, m.in. w Chicago[7].
Uroczyste obchody rocznicy Konstytucji 3 maja organizowano w latach 1916-1918 roku w wielu miastach (najliczniejsze w Warszawie w 1916 roku) po wycofaniu się wojsk i władz rosyjskich z obszaru tzw. kongresowego Królestwa Polskiego.
Po odzyskaniu niepodległości w 1918, rocznica Konstytucji 3 maja została uznana za święto narodowe uchwałą Sejmu Ustawodawczego z 29 kwietnia 1919. Po II wojnie światowej obchodzono je do 1946, kiedy w wielu miastach doszło do demonstracji studenckich. Od tego czasu władze zabroniły publicznego świętowania, a próby manifestowania były często tłumione przez milicję[8]. Święto to zostało oficjalne zniesione ustawą z 18 stycznia 1951 o dniach wolnych od pracy[9]. Dopiero w roku 1981 ponownie świętowano to historyczne wydarzenie – świadczą o tym gazety codzienne z tego czasu m.in. Trybuna Ludu, Głos Robotniczy, Życie Warszawy. Tym samym w roku 1981 pierwszy raz po wojnie – i zaznacza to „Głos Robotniczy” z wydania 1-3.05.1981 – świętowano rocznicę Uchwały Majowej.
Święto Narodowe Trzeciego Maja przywrócono ustawą z 6 kwietnia 1990 (weszła w życie 28 kwietnia). Tego roku obchody święta 3 maja w Warszawie na Placu Zamkowym odbyły się w obecności prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego.
Galeria
-
Pierwsza od 1830 roku legalna manifestacja patriotyczna w Warszawie w 1916 roku.
-
Święto III maja na okładce śląskiego pisma „Kocynder” z roku 1922.
-
Kamień upamiętniający uchwalenie Konstytucji 3 maja w 1791 r., i ustanowienie Święta Narodowego 3 Maja osłonięty staraniem Kręgu Pamięci Narodowej w 1994 r., w Parku Traugutta w Warszawie
-
Pochód trzeciomajowy w Łodzi, 2010.
-
Łazienki Królewskie w Warszawie, 2007 (mężczyzna w mundurze żołnierza kawalerii z XVIII wieku).
-
Taniec Zespołu Pieśni i Tańca „Ziemia Bydgoska” podczas obchodów Święta Trzeciego Maja na Starym Rynku w Bydgoszczy, 2009
Przypisy
- ↑ Ustawa z dnia 29 kwietnia 1919 r. o święcie narodowem trzeciego maja (Dz.U. z 1919 r. nr 38, poz. 281).
- ↑ Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o przywróceniu Święta Narodowego Trzeciego Maja (Dz.U. z 1990 r. nr 28, poz. 160).
- ↑ Konstytucja 3 Maja – pierwsza czy druga?. [dostęp 2018-11-09].
- ↑ Litewski historyk o Konstytucji 3 Maja na gazeta.pl (mar, PAP) [opublikowano: 2007-04-30].
- ↑ Jerzy Łojek, Geneza i obalenie Konstytucji 3 maja, Lublin 1991, s. 279.
- ↑ Boguszewska 1956 ↓.
- ↑ Marek Liszka, Co mnie tak dzier-zy przi Tobie, Orawo? Życie kulturalne Polonii orawskiej w Chicago, Wydawnictwo UJ, ISBN 978-83-233-9180-7 [dostęp 2018-11-09].
- ↑ Zakazane święta PRL-u – Historia – polskieradio.pl.
- ↑ Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. z 1951 r. nr 4, poz. 28).
Bibliografia
- Helena Boguszewska: „Pisma wybrane”, t. II. Warszawa: Czytelnik, 1956, s. 347.
Linki zewnętrzne
- Obchody święta 3 Maja 1939 roku w Warszawie w bazie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej – fragment przedwojennej Polskiej Kroniki Filmowej PAT.
- Obchody święta 3 Maja 1939 roku w Katowicach w bazie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej – fragment przedwojennej Polskiej Kroniki Filmowej PAT.
