Żytno
50°55′38″N 19°37′39″E/50,927222 19,627500
| Artykuł |
50°55'38"N 19°37'39"E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
50°55'59.9"N, 19°37'59.9"E, 50°55'37.99"N, 19°37'39.94"E |
| - błąd |
14 m |
| Odległość |
837 m |
| wieś | |
 Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Żytnie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
729 |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
97-532[1] |
| Tablice rejestracyjne |
ERA |
| SIMC |
0148257 |
Położenie na mapie gminy Żytno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu radomszczańskiego  | |
| 50°55′38″N 19°37′39″E/50,927222 19,627500
| |
Żytno – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie radomszczańskim, w gminie Żytno.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Żytno.
Integralne części wsi
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0148270 | Pławidła | kolonia |
| 0148286 | Sowin | osada |
Historia
W 1198 roku Kagnimir wymienił miejscowości Borowno i Kamion na Żytno. Wzmianki o Żytnie pochodzące z końca XII wieku znajdują się w spisie fundatorów i kollatorów Zakonu Bożogrobców w Miechowie. Christon de Zythn ofiaruje dziesięcinę z tej miejscowości na potrzeby klasztoru. Z XIV wieku pochodzą pierwsze wzmianki o przetwórstwie rud metali. W 1358 roku zostaje utworzona parafia Niepokalanego Poczęcia NMP w Żytnie. W 1441 roku pierwszy raz dowiadujemy się o Żytnie jako osadzie miejskiej. W 1760 roku Żytno utraciło prawa miejskie. Ziemiami będącymi obecnie w gminie Żytno władały znane rody szlacheckie m.in.: Borzykowscy herbu Abdank, Pągowscy herbu Doliwa, Pukarzewscy herbu Śreniawa, Rędzińscy herbu Zadora, Życieńscy herbu Zadora, Ostrowscy herbu Korab, Siemieńscy herbu Leszczyc, Majowie herbu Starykoń, Moszyńscy herbu Łodzia, Koniecpolscy herbu Pobóg.
W gospodarce na terenie gminy dominowało rolnictwo. Od XIX wieku zaczęto tu uprawiać na skalę przemysłową buraki cukrowe i chmiel oraz powstały stadniny koni oraz stawy rybne. W XIX wieku następuje rozwój drobnego przemysłu (kuźnice, cegielnie, młyny, tartaki, gorzelnie, cukrownie). Mieszkańcy gminy brali czynny udział w powstaniach narodowych oraz w walkach partyzanckich w okresie II wojny światowej. W XIX i XX wieku w wielu miejscowościach na terenie gminy funkcjonowały szkoły oraz prowadzono aktywne życie kulturalne. W 1973 roku z połączenia trzech gromad: Borzykowy, Maluszyna i Żytna, powstała gmina Żytno.
Oświata
Szkoła podstawowa w Żytnie po II wojnie światowej mieściła się w budynku dworskim. W 1992 roku wybudowano nowy budynek szkoły. W 2002 roku nadano jej imię Henryka Sienkiewicza.
Placówki oświatowe w Żytnie
- Przedszkole Publiczne
- Publiczna Szkoła Podstawowa im. Henryka Sienkiewicza, ul.Ogrodowa 16[4].
Instytucje publiczne
We wsi funkcjonuje ośrodek zdrowia
Parafia
Mieszkańcy wyznania rzymskokatolickiego podlegają parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Żytnie.
Zabytki
Na terenie wsi znajdują się następujące obiekty wpisane do rejestru zabytków[5]
- kościół parafialny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, 1860–1865, nr rej.: A/125 z 16.04.2012;
- cmentarz katolicki, poł. XIX w., nr rej.: 436/88 z 27.05.1988;
- skwer (miejsce po cmentarzu rzymskokatolickim), przy ul. Konopnickiej, nr rej.: 437/88 z 27.05.1988;
- zespół dworski, 1 poł. XIX w.
- dwór, nr rej.: 751 z 27.12.1967;
- park, nr rej.: A-240/78 z 19.07.1995.
Dwór w Żytnie należał do rodu Siemieńskich, którzy zbudowali też pobliski kościół Niepokalanego Poczęcia NMP. Kościół został konsekrowany 30 maja 1885 roku. Po II wojnie światowej w budynku dworskim mieściła się szkoła podstawowa[6]. Budynek jest w rękach prywatnych i jest w końcowej fazie odbudowy(2020). Po remoncie i modernizacji będzie tu działał hotel[7][8].
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1630 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Szkoły podstawowe
- ↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 18 września 2008].
- ↑ Siedziby ziemiańskie dzisiaj [online], Polskie Towarzystwo Ziemiańskie [dostęp 2020-06-29] (pol.).
- ↑ ADAPTACJA DWORU JANA NEPOMUCENA SIEMIEŃSKIEGO (WRAZ Z PARKIEM DWORSKIM) W ŻYTNIE NA CELE TURYSTYCZNO–KULTURALNE [online].
- ↑ Dwór w Żytnie - Poznaj Dwór [online], dworwzytnie.pl [dostęp 2020-06-29].
Linki zewnętrzne
- Strona Gminy Żytno
- Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu
- Żytno 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 901.
