brona

Podobna pisownia: bróna

wymowa:

IPA: [ˈbrɔ̃na], AS: [brõna], zjawiska fonetyczne: nazal. ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) roln. narzędzie w postaci żelaznej kraty z kolcami, używane do spulchniania i wyrównywania zaoranej ziemi oraz przykrywania ziarna po siewie^[1][2][3][4]; zob. też brona (rolnictwo) w Wikipedii

(1.2) hist. archit. żelazna krata spuszczana z góry w bramach zamkowych^[1][2][3]; zob. też brona (budownictwo) w Wikipedii

(1.3) st.pol. brama

odmiana:

(1.1-2)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	brona	brony
dopełniacz	brony	bron
celownik	bronie	bronom
biernik	bronę	brony
narzędnik	broną	bronami
miejscownik	bronie	bronach
wołacz	brono	brony

przykłady:

(1.1) Był w szopie, gdzie z Wężem opatrywał pług, sochę i brony, motyki a inne proste ówczesne gospodarskie narzędzia…^[5]

(1.2) Podniosły się żelazne brony we wrotach, opadł most zwodzony i garść zakonników stanowiąca załogę, wystąpiła na spotkanie^[6].

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

(1.1) czas. bronować, pobronować

związki frazeologiczne:

etymologia:

(1.1) od prasł. *borna → brona (1.1), a to od praindoeur. *bhornā^[7]

(1.1) por. bułg. брана, chorw. brana, czes. brány, dłuż. brona, głuż. bróna, mac. брана, serb. brana, słc. brány, słń. brana i st.rus. борона (od tego białor. барана, ros. борона oraz ukr. борона)

(1.1) od wspomnianego prasłowa pochodzi też zapożyczone gr. βάρνα

(1.2-3) od prasł. *borna → obrona, ochrona, osłona, potem również również przedmiot broniący, powstrzymujący, szczególnie brama, przegroda tama; to od czasownika prasł. *broniti^[8]

(1.2-3) por. bułg. брана, chorw. brana, czes. brána (od tego pol. brama), kasz. brona, mac. брана, serb. брана, słc. brána, słń. brana oraz st.rus. борона (od tego gw. ros. боронка i ukr. борона)

w języku prasłowiańskim istniało też oddzielne etymologicznie słowo *borna, niemające kontynuanta w języku polskim → błona okrywająca, membrana; od niego pochodzą czes. bránice (od tego słc. branica) i słń. brana; jego dalsza etymologia jest niepewna; miało ono również oboczną formę *br̥na, od której pochodzi tylko st.czes. brnka^[9]

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) harrow; (1.2) portcullis
• bułgarski: (1.1) брана ż
• duński: (1.1) harve w; (1.2) faldgitter n
• francuski: (1.1) herse ż; (1.2) herse ż
• hiszpański: (1.1) grada ż, rastra ż; (1.2) rastrillo m, reja ż
• kaszubski: (1.1) barna ż, bróna ż
• niemiecki: (1.1) Egge ż
• norweski (bokmål): (1.2) fallgitter n
• nowogrecki: (1.1) σβάρνα ż
• nowopruski: (1.1) akētis ż lm
• rosyjski: (1.1) борона ż
• staropruski: (1.1) aketes ż lm
• ukraiński: (1.1) борона ż
• wilamowski: (1.1) eǵ ż, ēd ż
• włoski: (1.1) erpice m, raspatoio m; (1.2) saracinesca ż

źródła:

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) roln. brona

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła:

Hasło zaimportowane automatycznie – nie zostało zweryfikowane w wiarygodnych słownikach. Jeśli znasz dolnołużycki, kliknij na Edytuj, dokonaj ewentualnych korekt i usuń niniejszy komunikat. Dziękujemy! Listę innych niesprawdzonych haseł w tym języku można znaleźć pod tym linkiem.