Przedmiotem wynalazku jest mechanizm do sprzegania pojazdu z narzedziem, przyczepa lub podobnym urzadzeniem, zwlaszcza do sprzegania ciagnika z narzedziem rolniczym lub przyczepa, skladajacy sie z elementów do sprzegania znajdu¬ jacych sie na pojezdzie i na narzedziu wzglednie przyczepie* Do sprzegania, na przyklad pojazdów rolniczych z narzedziami roboczymi sluza zwykle tak zwane uklady trójpunktowego zawieszenia. Laczniki i dzwignie tego ukladu utrudniaja na przyklad dostep do przestrzeni miedzy ciagnikiem i dy¬ szlem przyczepy oraz komplikuja bardzo naklada¬ nie walka przegubowego na walek przekazywania mocy, wychodzacy z ciagnika. Luzne dzwignie i laczniki na skutek bardzo ograniczanej ilosci miejsca moga byc czesto przyczyna nieszczesli¬ wych wypadków. Ponadto uklad dzwigniowy do trójpunktowego zawieszenia jest zasadniczo wy¬ starczajacy dla przyczepienia pluga lub podobne¬ go urzadzenia spulchniajacego, natomiast w przy¬ padku przyczepnego narzedzia takiego jak na przyklad siewnik do nawozów sztucznych wyma¬ gana jest calkiem inna kinematyka ale na skutek konstrukcji tego ukaldu dzwigniowego trudno jest tutaj uzyskac w pelni zadawalajacy kompromis.Znane jest rozwiazanie konstrukcyjne do lacze¬ nia narzedzi rolniczych z trójpunktowym zawie¬ szeniem ciagnika, w którym to zawieszenie trój- punktowe ma trójkatna rame wspólpracujaca z odpowiednia rama narzedzia. Wada tego rodza¬ ju rozwiazania jest to, ze zawieszenie trójpunkto^ we znajduje sie na ciagniku. Ponadto taka trój¬ katna rama przeszkadza w przypadku stosowania przyczepnych narzedzi rolniczych.Poza tym jednoczesne polaczenie walka prze¬ gubowego z walkiem przekazujacym moc z ciag¬ nika i sprzegniecie z ciagnikiem przyczepnego na¬ rzedzia jest zupelnie niemozliwe lub daje sie zre¬ alizowac tylko wtedy gdy walek przegubowy sta¬ nowi czesc skladowa trójpunktowego ukladu za¬ wieszenia. Trudnosci wynikaja tutaj z koniecz¬ nosci jednoczesnego przemieszczania sprzeganych elementów na boki i w kierunku wzdluznym. Oso¬ ba obslugujaca jest w takich utrudnionych wa¬ runkach zmuszona do recznego ukierunkowywa¬ nia walka przegubowego wzgledem walka prze¬ kazujacego moc. Ponadto wszelkie polaczenia hy¬ drauliczne, elektryczne i ewentualnie pneumaty¬ czne musza byc równiez wykonywane recznie.Ponadto w przypadku przyczepnych narzedzi i ma¬ szyn rolniczych nie mozna zastosowac sprzegania automatycznego.Celem wynalazku jest wyeliminowanie lub tez zmniejszenie do minimum powyzszych wad zna¬ nych mechanizmów sprzegajacych tego typu.Dla osiagniecia tego celu postawiono sobie za zadanie skonstruowac mechanizim do sprzegania pojazdu z przyczepa, narzedziem (roboczym itp., który umozliwilby automatyczne sprzeganie i roz- 860093 sóóód 4 4rzeganie, nie wymagajace od kierowcy pojazdu opuszczania jego stanowiska. Ponadto to automa¬ tyczne sprzeganie i rozprzeganie powinno dac sie zrealizowac zarówno w przypadku maszyn i na¬ rzedzi przyczepianych jak tez zawieszanych bez¬ posrednio na pojezdzie. Poza tym automatyczne sprzeganie powinno równiez obejmowac polacze¬ nie z walkiem pojazdu przekazujacym moc nape¬ dowa jak równiez ewentualne podlaczanie insta¬ lacji hydraulicznych, pneumatycznych i elektry¬ cznych. Dalszym zadaniem wynalazku jest zwiek¬ szenie niezawodnosci dzialania mechanizmu a zwlaszcza zredukowanie do minimum stosowa¬ nia na pojezdzie laczników, lancuchów lub ele¬ mentów mocujacych i ustalajacych.Zadanie to zos.talo .rozwiazane wedlug wyna¬ lazku przez to, ze na pojezdzie i/lub sprzeganym z nim narzedziu roboczym wzglednie przyczepie zainstalowano uklad majacy jedno lub wiele ra¬ mion chwytajacych z elementami centrujacymi sluzacymi do odpowiedniego ustawiania w pionie i w ipoziomie plyty polaczonej ze sprzeganym urzadzeniem, przyczepa itp. wyposazonej równiez w odpowiednie elementy centrujace, przy czym plyta ta i pojazd wyposazone sa w elementy slu¬ zace do mocowania i unieruchamiania tej plyty na pojezdzie.Przy opracowywaniu mechanizmu wedlug wy¬ nalazku kierowano sie tym aby pojazd, zwlaszcza ciagnik rolniczy, dawal sie sprzegac, wylacznie za pomoca czesci stanowiacych jego stale, nie wy¬ mienne wyposazenie, zarówno z przyczepnymi jak i zawieszanymi bezposrednio ,na ciagniku narze¬ dziami i maszynami rolniczymi napedzanymi przez ciagnik, takimi jak kombajny zbozowe, rozpylacze do srodków chemicznych itp. a ponadto nadawal sie równiez do napedu urzadzen takich jak wcia¬ garki, pompy i podobne przy optymalnym zabez¬ pieczeniu przed ewentualnymi wypadkami, zna¬ cznym zaoszczedzeniu czasu zuzywanego na wy¬ miane .narzedzi lub maszyn i ich przylaczania jak tez optymalnej liczbie urzadzen, do których nape¬ du nadawalby sie ten pojazd.Niniejszy wynalazek spelnia te wszystkie pod¬ stawowe zalozenia. Pozwala on na zrezygnowanie z pomocy potrzebnej przy sprzeganiu i rozprzega- niu. Sam pojazd stwarza odpowiednie ku temu warunki. Kazde z urzadzen, narzedzi lub maszyn, które imaja byc napedzane przez pojazd jest wy¬ posazone w typowa plyte dostosowana do tego po¬ jazdu i mocowana do niego, przy czym do tej ply¬ ty dopiero zamocowane jest lub przylaczone prze¬ gubowego dane urzadzenie, pomiedzy którym to urzadzeniem a plyta znajduje sie odpowiedni uklad kinematyczny. W ten sposób mozna uzyskac dla kazdego ze sprzeganych urzadzen odpowied¬ nie warunki kinematyczne bez koniecznosci stoso¬ wania kompromisowych rozwiazan jak to mialo miejsce dotychczas.W przypadku urzadzen podwieszanych lub do¬ czepianych, przy których, na skutek ich niewiel¬ kiej bezwladnosci, niemozliwe jest sprzegniecie przez samo tylko dojechanie pojazdem, stosuje sie uruchamianie ramienia lub ramion chwytajacych za pomoca napedu mechanicznego lub hydraulicz¬ nego. Przy zastosowaniu ciagnika rolniczego jest zreszta zwykle do dyspozycji podnosnik hydrau- liczny, znajdujacy sie na tym ciagniku, ze przy sprzeganiu ciagnika z urzadzeniem zawieszonym na równoleglowodzie podnosnik ten jest polaczo¬ ny z ramieniem chwytajacym i/lub z co najmniej jednym z ramion równoleglowodu juz podczas pracy.Ponadto wynalazek ma za zadanie, jak wynika ze wstepnych zalozen, umozliwic automatyczne sprzeganie i odlaczanie walka przegubowego nape¬ dzanego od walka przekaznikowego mocy znajdu¬ jacego sie na pojezdzie.Zadanie to zostaje osiagniete wedlug wynalazku przez to, ze walek przegubowy jest ulozyskowany ina plycie i przechodzi na zewnatrz przez otwór w tej plycie wykonany oraz przez to, ze na swym wystajacym koncu ma jedna z dwóch czesci sprze¬ gla szybko wylaezalnego, najkorzystniej stozko¬ wego sprzegla zebatego.Podlaczenie walka przegubowego podczas sprze¬ gania zostalo umozliwiione przez to, ze sprzeganie plyty z pojazdem nastepuje w kierunku równo¬ leglym do osi walka przekaznikowego mocy po¬ jazdu. Rozwiazanie to stanowi dalsze powazne udogodnienie na przyklad przy trójpunktowym za¬ wieszeniu, a zwlaszcza w przypadku urzadzenia wyposazonego w zawieszenie równoleglowodowe.W tym przypadku walek przegubowy pomiedzy jego przegubami moze miec stala, niezmienna dlu¬ gosc odpowiadajaca dlugosci ramion równoleglo- wodu. Jednoczesnie obniza sie koszty zwiazane z zabezpieczeniem od wypadków, poniewiaz walek ten moze byc teraz umieszczony nieruchomo wzgledem doczepianego urzadzenia i plyty. Daje sie uzyskac pelne zabezpieczenie przed wypadka¬ mi. Ponadto w przypadku niewielkich urzadzen mozna walkiem przegubowym zastapic jedno z ra¬ mion równoleglowodu. Z ulozyskowania walka przegubowego na plycie wynika jeszcze jedna za¬ leta polegajaca na tym, ze niepotrzebne jest spe¬ cjalne unieruchamianie obu czesci sprzegla lacza¬ cego pojazd z urzadzeniem.Zabezpieczenie tych czesci przed rozlaczeniem w kierunku osiowym przejmuje na siebie plyta tak, ze nie potrzebne jest zadne dodatkowe zabezpie¬ czanie sprzegla w kierunku poosiowym. Przez jed¬ noczesne automatyczne sprzegniecie walka przegu¬ bowego powoduje znaczne ulatwienie pracy po¬ niewaz reczne nakladanie jednej czesci sprzegla na druga. Element sprzegajacy sprzegla szybko wlacaalnego jest dla ulatwienia polaczenia wypo¬ sazony w sprezyne dzialajaca w kierunku poosio¬ wym.Na plycie umieszczone sa wsporniki lozyskowe, na których ulozyskowane sa ramiona równoleglo¬ wodu. Przeciwny koniec kazdego z tych ramion jest polaczony z urzadzeniem do którego nalezy plyta. Jesli stosuje sie walek przegubowy to po¬ lozenie srodka przegubu walka tak sie wybiera, aby lezal on w plaszczyznie przechodzacej przez osie przegubów ramion prostowodu. 40 45 50 55 6086009 6 Ponadto w celu umozliwienia przyczepienia na¬ pedzanego urzadzenia, mechanizm sprzegajacy we¬ dlug wynalazku wyposazony jest w jarzmo lub ucho pociagowe. Alby zapewnic przynajmniej w przyblizeniu stale srodkowe polozenie plyty przy jednoczesnym zachowaniu swobody jej ruchów, iplyta ta jest utrzymywana wzgledem dyszla przy¬ czepy w polozeniu zasadniczo pionowym za pomo¬ ca ramion równoleglowodu, sprezyn lub tez przez odpowiednie ustytuowanie jej srodka ciezkosci.W dalszym ciagu wynalazek przewiduje auto¬ matyczne laczenie i rozlaczenie przewodów elek¬ trycznych i hydraulicznych wzglednie pneu¬ matycznych do czego sluza odpowiadajace sobie wzajemnie przylacza, umieszczane na plycie i po¬ jezdzie. Czesci stanowiace te przylacza ulegaja przy tym znacznemu uproszczeniu konstrukcyjne¬ mu, poniewaz odpada tutaj juz zupelnie zabezpie¬ czanie ich przed rozlaczeniem w kierunku osio¬ wym, co uzyskuje sie po prostu przez unierucho¬ mienie samej plyty wzgledem pojazdu.Wedlug dalszej cechy wynalazku element do unieruchamiania plyty wzgledem pojazdu stanowi przynajmniej jeden sworzen, umieszczony na po¬ jezdzie, który wchodzi w odpowiadajacy mu otwór przelotowy w plycie i jest on zabezpieczany przed wysunieciem sie z tego otworu za pomoca rygla.Jako elementy do unieruchamiania plyty wzgle¬ dem pojazdu mozna równiez zastosowac przynaj¬ mniej jedna samoczynnie zaczepiajaca sie zapad¬ ke tokowa. Korzystnym jest jesli plyta jest do- diatkoWo ^utrzymywana we wlasciwym polozeniu przez przyleganie do pojazdu.Ramie chwytajace pojazdu sklada sie z dwóch równolegle do siebie usytuowanych laczników, przy czym w obrebie wolnych konców tych lacz¬ ników i pomiedzy nimi ulozyskowana jest blacha prowadzaca z czopaimi lozyskowymi, majaca otwar¬ te ku górze wyciecie w [ksztalcie litery „V", przy czym na czopach lozyskowych tej blachy osadzo¬ ne sa rolki dociskowe.Laczniki te maja przy tym, w polozeniu chwy¬ tania, swobode ruchów bocznych oraz przy prze¬ mieszczaniu sie w kierunku polozenia srodkowe¬ go, czyiii polozenia sprzegania maja 'one (boczne prowadzenie. Dzieki temu uzyskuje sie to, ze przy bocznych przemieszczeniach pomiedzy pojazdem i zawieszanym na nim urzadzeniem nastepuje cen¬ trowanie wzajemne tych sprzeganych maszyn.W sklad elementów centrujacych znajdujacych sie na pojezdzie lub na plycie wchodzi równiez plytka centrujaca, która jest usytuowana poprze¬ cznie do blachy prowadzacej i majaca równiez wyciecie o ksztalcie zblizonym do litery „V". Po¬ nadto irówniez przewidziano wykonanie ramienia chwytajacego w postaci dzwigni kolankowej, przez co uzyskuje sie zmniejszenie sily potrzebnej do uruchomienia tego ramienia.Ramie lub ramiona chwytajace moga byc rów¬ niez umieszczone na plycie. Wtedy jednak na po¬ jezdzie musza znajdowac sie powierzchnie prowa¬ dzace dla rolek dociskowych, podczas gdy plyta moze byc wtedy zastapiona konstrukcja ramowa.Po sprzegania podnosnika hydraulicznego stano¬ wiacego wyposazenie 'ciagnika z urzadzeniem pod¬ wieszonym do tego ciagnika za posrednictwem równoleglowodu sluzy lacznik chwytowy lub profil umieszczony przynajmniej na jednym z ramion te¬ go prostowodu. Pozwala ona na uchwycenie i przy¬ trzymanie dzwigni podnosnika.Wedlug 'dalszej cechy wynalazku przewidziano, ze plyta jest przylaczona do trójpunktowetgo ukla¬ du zawieszenia o znanej konstrukcji i/lub ma kilka albo tylko pojedyncze jarzma, ucha lub ha¬ ki ciagowe.Cechy konstrukcyjne charakterystyczne dla me¬ chanizmu wedlug wynalazku pozwalaja równiez, zaleznie od potrzeby, na doczepianie wielu urza¬ dzen i przyczep jedno/ za drugim lub kombinowa¬ ne doczepianie przyczep i urzadzen. Ponadto mo¬ zliwe jest wykorzystanie plyty jako konstrukcji nosnej do zamocowania takich urzadzen jak wcia¬ garka linowa, pompa, silnik hydrauliczny, zespól pradotwórczy czyiii pradnica itp, jak równiez przy¬ laczenie trójpunktowego zawieszenia.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia ciagnik rolniczy ze znajduja¬ cymi sie na nim elementami sprzegajacymi; fig. 2 — rozsiewacz do nawozów sztucznych z elemen¬ tami sprzegajacymi, umieszczanymi ^ po stronie sprzeganego urzadzenia; fig. 3 — plug z elemen¬ tami sprzegajacymi; fig 4 — roztrzasacz do na¬ wozu z elementami sprzegajacymi; fig. 5 — ciag¬ nik oraz elementy sprzegajace roztrzasacz nawo¬ zu przed sprzegnieciem; fig. 6 — poczatek sprze¬ gania i fig. 7 — polozeiniie wszystkich elementów po zakonczeniu sprzegania.Na fig. 1 i 5 jest pokazany ciagnik rolniczy 1 z nalezacymi do niego elementami sprzegajacymi.Ciagnik jest tutaj pokazany jedynie w zarysach.Z reguly taki Ciagnik jest wyposazony w dwie wzajemnie równolegle i przebiegajace pionowo li¬ stwy 20, 21 z otworami.Przy dolnych koncach tych listw 20, 21 sa ulo- zyskowane za pomoca osi 5, laczniki 3, 4, nalezace do ramienia chwytajacego 2. W przypadku gdy ciagnik nie posiada tych listew z otworami to wtedy w miejscu mniej- wiecej tym samym gdzie znajduja sie dolne konce listew 20, 21 umieszczo¬ ne sa odpowiednie obsady lozyskowe dla ulozy- skowiania osi laczników 3, 4. Przy górnych kon¬ cach laczników 3, 4 znajduje sie blacha prowa¬ dzaca 6, wyposazone w czopy lozyskowe 7, umie¬ szczona miedzy tymi lacznikami 3, 4 oraz ulozy¬ skowana wychylnie wzgledem osi poziomej. Po¬ nadto na czapach lozyskowych 7 ulozytkowane sa rolki.Ulozyskowanie laczników 3, 4 na osi 5 jest tak rozwiazane, ze przy wychyleniu ramienia chwy¬ tajacego 2 w polozenie chwytania laczniki 3, 4 moga sie dodatkowo wychylac na boki. Kat wy¬ chylenia ramienia chwytajacego 2 w stosunku do ciagnika jest ograniczany przez zderzaki 53 znaj¬ dujace sie na dolnych przedluzeniach laczników 3, 4 wystajacych na zewnatrz poza konce osi 5.Blacha prowadzaca 6 ma otwarte od góry wy¬ ciecie 9 w ksztalcie litery „V", Ponadto na tej 40 45 50 55 6086009 8 blasze prowadzacej umieszczone sa dodatkowe ha¬ ki chwytajace 46 i 47. Ciagnik 1 jest wyposazony w podnosnik, którego dwa równolegle do siebie ramiona 12 i 13 sa tylko widoczne na rysunku.Z ramionami tymi polaczone sa przegubowo dzwi¬ gnie 14, 15, których dolne konce sa polaczone wzajemnie ze soba za -pomoca osi 16.W polozeniu spoczynkowym, to jest wtedy gdy do ciagnika 1 nie jest doczepione zadne urzadze¬ nie lub przyczepa, podnosnik polaczony z ramio¬ nami 12, 13 i osia sluzy, wraz ze zderzakami 53 do tego, aby utrzymywac ramie chwytajace 2 w ipolozeniu zlozonym, czyli uniesione ku górze.. Na ciagniku 1 znajduje sie ponadto sworzen centrujacy 17, którego os jest równolegla do osi wzdluznej ciagnika i przebiega zasadniczo prosto¬ padle do powierzchni blachy prowadzacej 6. Swo¬ rzen 17 ma ponadto rowek 18 przebiegajacy po¬ przecznie do jego osi. Koniec tego sworznia 17 jest uksztaltowany stozkowp, zwezajac sie w kierun¬ ku na zewnatrz. Ponadto na odpowiedniej plycie umieszczone sa równiez elementy laczace 10 i 11 na przyklad dla przewodów pneumatycznych lub hydraulicznych i elektrycznych.Ciagnik 1 ma takze napedzany wal przekazuja¬ cy moc do doczepianych narzedzi, na którym to walku znajAuje sie zebate kolo stozkowe 19 sprze¬ gla szybko wlaczalnego.Na fig. 2 i 5 jest pokazany 35 rozsiewacz do nawozów sztucznych wyposazony w elementy sprzegajace, które wspólpracuja z elementami znajdujacymi sie na ciagniku 1.Rozsiewacz 35 do nazwozów sztucznych jest wy¬ posazony w trame 36, do której przylaczone sa wychylnie za posrednictwem sworzni 32, 34 rów¬ nolegle do siebie dwa ramiona dolne 30 i jedno ramie górne 29, równoleglowodu. Ramiona 29, 30 równoleglowodu sa ulozyskowane w obsadach lo- zyskowcyh 50, 54, nalezacych do plyty 22, za po¬ srednictwem polaczen sworzniowych.Na plycie 22 znajduje sie plytka .centrujaca 27 umieszczona na stronie plyty 22 zwróconej do ciagnika 1, prostopadle do tej plyty.Plytka centrujaca 27 ma równiez wyciecie 28 w ksztalcie litery „V", lezace w plaszczyznie zasad¬ niczo prostopadlej do ,plaszczyzny wyciecia 9 w blasze kierujacej 6. Ponadto plyta 22 ma otwór przelotowy, w który wprowadzany jest koniec sworznia centrujacego 17. Plytka centrujaca 27 i otwór 26 znajduja sie w takim ipolozeniu wza¬ jemnym i wzgledem blachy prowadzacej 6 oraz sworznia 17, ze umozliwiaja centrowanie plyty 22 na sworzniu 17. Poza tym plyta 22 ima otwór 55, przez który przechodzi zewnetrzny, obejmujacy element sprzegla szybko wlaczalnego.Element 23 sprzegla jest polaczony z walkiem przegubowym 37, który jest ulozyskowany w lo¬ zysku stojacym 51 umieszczonym na wsporniku 52 zamocowanym do plyty 22, jak to widac na fig. 5. Walek przegubowy 37 napedza rozsiewacz nawozów sztucznych. Zarówno walek przegu¬ bowy 37 jak tez plytka 22 i równoleglowód skla¬ dajacy sie z ramion 29, 30 stanowia czesci sklado¬ we rozsiewacza 35. Na skutek zawieszenia rozsie- wacza 35 na plycie 22 za posredndotweim równo¬ leglowodu walek przegubowy 37 moze byc jedno¬ czesciowy poniewaz nie wystepuja tutaj zmiany jego dlugosci.Na dolnych ramionach 30 równoleglowodu znaj¬ duja sie laczniki chwytowe 31, które w polozeniu roboczym wspólpracuja z podnosnikiem ciagnika a zwlaszcza z osia 16, przy unoszeniu rozsiewacza przez ten podnosnik.Po stronie wewnetrznej plyty 22, zwróconej w kierunku rozsiewacza, znajduje sie rygiel 48 umieszczony obok otworu 26, który to rygiel, po wprowadzeniu sworznia centrujacego 17 w ten otwór 26 wchodzi w rowek 18 sworznia 17. Ry¬ giel 48 jiest wyposazony w uchwyt 49 do recznego uruchamiania. Ponadto plyta 22 jest wyjposazona w stopki 24, 25, które utrzymuja dolny brzeg tej plyty w pewnej odleglosci od ziemi.Na fig. 3 pokazano plug 55, który jest równiez wyposazony w plyte do automatycznego sprze¬ gania z ciagnikiem. Róznica w porównaniu z przy¬ kladem (pokazanym na fig. 1, 2 i 5 oraz przykla¬ dami pokazanymi na fig. 6 17 polega tutaj na tym, ze plyta 22 nie ma ulozyskowantia walka przegubowego a ponadto dolne ramiona 38 rów¬ noleglowodu wystaja w kierunku ciagnika 1 i ich przeguby znajduja sie na wspornikach 40, zamo¬ cowanych do plyty 22, skierowanych w strone ciagnika. Ponadto ciagnik moze byc wyposazony jeszcze w dodatkowe elemnty przytrzymujace, stanowiace uzupelniajace podparcie dla górnego ramienia 56 równoleglowodu tak, ze silne obcia¬ zenia rozciagajace nie dzialaja na plyte 22. Jest to potrzebne ze wzgledu na fakt, ze plug, przy je¬ go ustawianiu wymaga zupelnie innej, specyficz¬ nej dla niego kinematyki polaczenia z ciagnikiem.Ponadto górne ramie 56 moze zmieniac swa dlu¬ gosc co jest potrzebne przy zmianie stopnia zagle- 40 biania sie pluga a dolne ramiona 38 sa wyposa¬ zone w specjalne chwyty profilowane, które po¬ zwalaja podnosnikowi ciagnika oddzialywac nie tylko sila unoszaca ale równiez sila dociskajaca w dól te ramiona. 45 Na fig. 4 pokazano zastosowanie plyty 22 do urzadzenia naczepowego, na przyklad roztrzasacza nawozu naturalnego. Plyta 22 ma na stronie zwró¬ conej w kierunku iroztrzasacza jarzmo, zasloniete przez plyte i tym samym niewidoczne na rysun- 50 ku, z którym polaczony jest przegubowo, za po¬ moca iprzetyczki, dyszel 44 lub palak pociagowy.Walek przegubowy, który sluzy do napedzania roztrzasacza, musi byc w tym przypadku tele¬ skopowy. 55 Dodatkowo na plycie 22 znajduja sie podlacze¬ nia 41 i 42, na przyklad dla przewodów pneuma¬ tycznych, prowadzacych do hamulca i przewodów elektrycznych dla swiatla „stop" i oswietlenia nu¬ meru. Podlaczenia 41 i 42 sa rozmieszczone odpo- 60 wiednio do podlaczen 10 i 12 znajdujacych sie na ciagniku i moga byc równiez automatycznie la¬ czone z tymi ostatnimi. Dzialanie mechanizmu sprzegajacego wedlug wynalazku jest opisane po¬ nizej. w Na fig. 5 do 7 dzialanie to jest pokazane w po-9 tom szczególnych fazach na przykladzie zastosowania mechanizmu wedlug wynalazku do sprzegania cia¬ gnika z rozsiewaczem do nawozów sztucznych.Najpierw zostaje uruchomiony podnosnik ciagni¬ ka tak, aby obnizyl odpowiednio polozenie laczni¬ ków 14, 15, które wychodza poza obszar dzialania ograniczników 53 i tym samym uwalniaja ramie chwytajace 2. Wychyla sie ono na skutelk tego w polozenie pokazane na fig. 5. Wtedy ciagnik przemieszcza sie w kierunku niepokazanego na rysunku urzadzenia z nim sprzeganego, a ramie chwytajace dosuniete zostaje do plyty 22. Rolki dociskowe 8 ramienia chwytajacego 2 przy zbli¬ zaniu sie tego ramienia do plyty 22 napotykaja powierzchnie tej plyty i przy dalszym zblizaniu ramienia chwytajacego powoduja wychylenie ku górze tego ramienia 2 az do momentu gdy blacha prowadzaca 6 zazebi sie dokladnie z plyta cen¬ trujaca 27.Haki chwytajace stykajace sie od spodu o plyte 22 wchodza w szczeline pomiedzy dolna krawe¬ dzia plyty 22 i ziemia, która to szczelina istnieje dzieki zastosowaniu stopek 24, 25. Podczas dal¬ szego zblizania sie ciagnika 1 do plyty 22 naste¬ puje boczne ustawianie i srodkowanie tej ostatniej przez ramie chwytajace oraz jej unoszenie do momentu gdy sworzen 17 nie znajdzie sie naprze¬ ciw otworu 26 a element zewnetrzny 23 sprzegla nie znajdzie sie w polozeniu wspólosiowym z wal¬ kiem przekazujacym moc.Przy calkowitym zblizeniu i dokladnym wycen- trowaniu rygiel 42 zaskakuje w rowek 18 sworz¬ nia 17, przytrzymujacego w ten sposób plyte 22 przy ciagniku równiez utrzymujac elemnty sprze¬ gla w polazeniu sprzezenia.Podczas dalszego ruchu obnizania sie podnosnika laczniki 14 i 15 oraz os 16 laczaca te laczniki zo¬ staja dosuniete do laczników chwytowych 31 znaj¬ dujacych sie na dolnych ramionach 30 równoleglo¬ wodu. Nacisk osi 16 na laczniki chwyitolwe 31 po¬ woduje uniesienie rozsiewacza w polozenie robo¬ cze. Rozlaczanie mechanizmu sprzegajacego prze*', biega w odwrotnej kolejnosci po zwolnieniu rygla 48 za pomoca uchwytu 49, <45), a ponadto wyposazony w srodki, szczególnie w sworzen: (17) i rygiel (48), do mocowania i unie¬ ruchamiania plyty (22) wzgledem pojazdu (1). 2. Mechanizm wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze do uruchamiania ramion chwytajacych (2) ma silownik hydrauliczny lub mechaniczny. 3. Mechanizm wedhig zastrz. 1, znamienny tym, ze pomiedzy doczepianym urzadzenieni (33, 55) i plyta (22), sa zamocowane ramiona (29* 30- 38, 56) równoleglowodu, przy czym laczniki chwytowe (31) przy dolnych ramionach (0, 38) stanowia lo^ zyska dla osi (16) dzwigni silownika. 4. Mechanizm wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze przy urzadzeniu napedzanym od walu prze¬ kaznikowego mocy pojazdu (1) walek przegubowy (37, 43) przenoszacy ten naped jest ulozyskowany przy plycie (22) i wystaje poza nia na zewnatrz, przy czym na wolnyim koncu tego walka jest umieszczona jedna z dwóch czesci" (19, 23) sprze¬ gla szybko wlaczalnego, najkorzystniej stozkowego sprzegla Zebatego.. Mechanizm wedlug zastrz. 1 lub 3, znamien- ty tym, ze plyta (22) jest wyposazona we wspor¬ niki lozyskowe (50, 54), na których sa ulozyskowa- ne przegubowo konce ramion (29, 30) przy czym przeciwlegle konce tych ramion sa polaczone prze¬ gubowo ze sprzeganym urzadzeniem (35). 6. Mechanizm wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze przy ramionach (29, 30 — 38, 56) równoleglo¬ wodu o jednakowej dlugosci walek przegubowy (37) przenoszacy moment obrotowy na napedzane urzajdzenie, ma dlugosc odpowiadiajaca dlugosci ra¬ mion (29, 30) równoleglowodu. 7. Mechanizm wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze na plycie (22) sa zamocowane pojedyncze lub w wiekszej ilosci jarzma, ucha lub haki pocia¬ gowe. 8. Mechanizm wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze plyta (22) jest utrzymywana na dyszlu (44) przyczepy (45) w polozeniu zasadniczo pionowym przez sprezyny, ramiona równoleglowodu lub tez odpowiednie usytuowanie jej srodka ciezkosci. 9. Mechanizm wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze do pojazdu (1) i plyty (22) sa przymoco¬ wane odpowiadajace 'sobie i dajace sie polaczyc przylacza (10, 11 lub 41, 42) do przewodów elek¬ trycznych, pneumatycznych lub hydraulicznych.. Mechanizm wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze do centrowania i unieruchamiania plyty (22) sluzy umieszczony na pojezdzie (1) sworzen (17), wchodzacy w odpowiedni otwór przelotowy (26) w plycie (22) oraz rygiel (48) zabezpieczajacy ten sworzen przed wysunieciem sie z otworu (26). 11. Mechanizm wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze do centrowania i unieruchamiania plyty (22) sluzy co najmniej jedna samoczynnie zaskakujaca zapadka hakowa, zamontowana na pojezdzie (1) lub na plycie (22). 12. Mechanizm wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze na pojezdzie (1) sa zamontowane blacha prowa¬ dzaca (6), rolki dociskowe (8) oraz haki chwyta¬ jace (46, 47), sluzace do pziomego l pionowego ze sprzeganym urzadzeniem (35, 55) lub przyczepa W usytuowania plyty (22) w stosunku do pojazdu (1). PL