Zengi

Imad ed-Din Zengi (1087-1146), dich Zengi dins la màger deis obratges istorics, es un emir e atabeg turc seldjokida de la premiera mitat dau sègle XII. Nomat emir d'Alèp e de Mossol per lo sultan seldjokida, i fondèt la dinastia dei Zengidas e un Estat poderós. Es famós per la presa d'Edessa en 1144 que marquèt la destruccion dau Comtat d'Edessa, premier Estat crosat d'Orient Mejan reconquistat per lei musulmans. Son fiu Nur ad-Din reprenguèt son ròtle dins lo combat còntra lei Crosats.

Fiu d'Aq Sunqur al-Hajib, lo governador seldjokida d'Alèp, Zengi foguèt educat per l'atabeg Kerbogha de Mossol après l'execucion de son paire per l'emir Tutuch. Zengi venguèt un oficier superior de l'armada de Kerbogha. Après sa mòrt, intrèt dirèctament au servici dau sultan. Dins lei fachs, coma lei Seldjokidas èran en declin, lo poder èra tengut per leis atebegs de la dinastia, lei nobles en carga de l'educacion dei princes seldjokidas. Durant aqueu periòde, Zengi participèt a plusors campanhas importantas ò a la repression de revòutas coma aquela menada per lo califa Al-Mustarchid per tornar venir independent.

En 1127, Zengi recebèt la direccion dei vilas de Mossol e d'Alèp. Se Mossol acceptèt sensa dificultat son autoritat, Zengi deguèt combatre un usurpator per intrar dins Alèp lo 18 de junh de 1128. Aquela posicion l'obliguèt a s'interessar a la situacion en Palestina onte lei Crosats avián prés possession dau litorau a l'eissida de la Premiera Crosada (1096-1099). Pasmens, deguèt tanben dirigir sei tropas vèrs l'èst per reprimir una revòuta novèla dau califa Al-Mustarchid après la mòrt dau sultan Mahmud II (1118-1131).

A partir deis ans 1130, Zengi concentrèt sei fòrças en direccion de Siria e de Palestina. Deguèt premier i faciar leis atacas dei Francs e lei vilas de Damasc e d'Homs que desiravan mantenir son autonòmia. Per aquò, sei caps cambiavan regularament d'alianças. Ansin, lei temptativas d'expansion vèrs lo sud mau capitèron. Pasmens, Zengi resistiguèt ais ofensivas dei Francs e dei Bizantins destinadas a prendre Alèp. Puei, en 1143, aprofichèt de trèbols intèrnes au camp crestian per atacar lo Comtat d'Edessa per suspresa. Après quauquei setmanas de sètge, conquistèt la vila. Après aquela victòria, ocupèt totei lei fortalesas de la region fins a Eufrates.

L'amplor d'aquela victòria inquietèt lo poder centrau seldjokida qu'assaièt de reprendre lo contraròtle de Mossol. Pasmens, lo prince seldjokida nomat a la tèsta de la vila foguèt rapidament reversat e Zengi tornèt prendre possession de la vila. Desenant menaçat a l'oèst per lei Crosats e a l'èst per lei Seldjokidas, se preocupèt d'organizar son Estat. Dins aquò, foguèt assassinat dins la nuech dau 14 au 15 de setembre de 1146 per un eunuc de sa cort.

Lei possessions foguèron devesits entre sei fius. Nur ad-Din venguèt emir d'Alèp e Qutb ad-Din Mawdud emir de Mossol. Edessa foguèt brèvament reconquistada per una expedicion crosada que poguèt se mantenir dins la region. Rapidament, Nur ad-Din venguèt un dei senhors pus importants de la region amb son succès còntra la Segonda Crosada organizada en reaccion a la reconquista d'Edessa per lei Turcs.

• Comtat d'Edessa.
• Crosada.
• Nur ad-Din.
• Segonda Crosada.
• Zengidas.

• (fr) René Grousset, Histoire des croisades et du royaume franc de Jérusalem, Perrin, 1936.
• (fr) Amin Maalouf, Les Croisades vues par les Arabes, J’ai lu, 1983.