Dordonha (aiga)
Dordonha | |
---|---|
Caracteristicas | |
Longor | 490 km |
Bacin | ? |
Bacin collector | Dordonha |
Debit mejan | 285 m3⋅s-1 (Brageirac) |
Riu | |
S'escampa dins | l'Ocean atlantic |
Geografia | |
Païses traversats | Occitània, França |
Dordonha es una aiga d'Occitània, dins lo Massís Central e lo Bacin Aquitan. Nais en Auvèrnhe, passa en Lemosin, en Carcin, en Peiregòrd e se geta dins l'estuari de Gironda.
La val de Dordonha es classada País d'Art e d'Istòria.
Ribièra o flume ?
[modificar | Modificar lo còdi]Dordonha se jonh a Garona per formar l'estuari de Gironda. Per aquò, es qualificada de ribièra dins mai d'un diccionari e mai d'una enciclopedia, tanben per lo Service d'Administration Nationale des Données et Référentiels sur l'Eau (SANDRE). Pasmens, de mai en mai d'organismes regionals, per exemple lo Comitat de Bacin Ador-Garona o bentot l'Etabliment public territorial del bacin de Dordonha (EPIDOR) la qualifican de flume, que consideran que Gironda es un estuari comun a Garona e Dordonha. Se la causida impòrta gaire per l'apelacion del riu, implica tot parièr una ierarquizacion diferenta del o dels bacins aigapendents. Mas en considerant coma ribièras/rius los pichons cors d'aiga, e coma flumes los pus importants, Dordonha es de segur un flume, e n'es aital per una bona partida de sos afluents.
Etimologia
[modificar | Modificar lo còdi]A l'encontrari de çò que se ditz o legís de còps, lo nom de Dordonha a pas per origina l'assemblatge dels rius nomenats Dòr e Donha, mas son lo dos recs o torrents qu'an la font au Puèi de la Crotz (Dòr 1 680 mètres d'altitud, e Donha a 1 640 mètres) que se rejonhon a 1 370 mètres d'altitud per donar naissença a Dordonha[1]
Son nom latin era Durānius, citat per Sidòni Apollinar, e veniá de la rasiga preceltica dur- (coma Durença, Drona,...). Pro lèu, lo nom subissèt una dobla sufixacion en -onna (aquel sufixe se tòrna trobar dins Garona, Drona, Lisona...), que donèt dur-on-onia. Trobam aital Dorononia fluvius (Gregòri de Tors, sègle VI), Dornonia (sègle VIII), per acabar per l'occitan Dordonha.
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]
Dordonha nais sus las pendas del Puèi de Sant Circ (1 885 m, Puèi de Doma), de l'union de dos torrents : la Dòr e la Donha.
S'acaba dins l'estuari de Gironda al bèc d'Ambés (Gironda), estuari comun amb Garona.
Idrografia
[modificar | Modificar lo còdi]Son debit de 400 m3/s al bocal pòt venir 5500 m3/s en temps de creguda. Dordonha es de navegar mas a l'aval de Liborna.
Percors
[modificar | Modificar lo còdi]Departaments e localitats asaigadas :
- Puèi de Doma (63) : Lo Mont Dòr (font), La Borbola, Sent Sauve d'Auvèrnhe, Avesa, Cinglas, La Ròda, La Beceta
- Corresa (19) : Bòrt, Spontor, Argentat, Bel Luec
- Òlt (46) : Martèl, Solhac
- Dordonha (24) : Doma, Bainac e Casenac, Lo Boisson de Cadonh, La Linda, Brageirac
- Gironda (33) : Senta Fe la Granda, Castilhon, Liborna
Afluents principals
[modificar | Modificar lo còdi]D'amont en aval:
- (D) Rua
- (D) Dièja
- (D) Lusèja
- (E) Sumèna
- (E) Ausa
- (D) Dostre
- (E) Marona
- (E) Sera
- (D) Sordoira
- (E) Oissa
- (E) Ceu
- (D) Vesera
- (D) Eila
- (E) Aurença
N.B. : (D) = afluent riba drecha ; (E) = afluent riba esquèrra
Activitats toristicas
[modificar | Modificar lo còdi]
|
|
- ↑ Carte IGN 2432 ET al 1/25 000.