Operation Sonderaktion Krakau

Operation Sonderaktion Krakau var kodenavnet for nazistenes aksjon mot professorer og lærere ved Det jagellonske universitet i det av Tyskland okkuperte og så annekterte Kraków.

Den 6. november 1939 gjennomførte SS-Obersturmbannführer Bruno Müller og en innsatskommando fra SS aksjonen. Man forespeilet at Müller skulle holde en forelesning om den tyske okkupasjonsmaktens planer for Polens undervisnings- og utdannelsesvesen, og innkalte 183 professorer og medarbeidere ved Det jagellonske universitetet og to andre læresteder til Collegium Novum. Samtlige ble arrestert og deportert til konsentrasjonsleirene Sachsenhausen og Dachau.^[1]

Nedenfor noen av de utvalgte akademikere som ble arrestert6. november 1939. Toget med 173 av dem ankom Breslau 10. november 1939. Etter to og en halv uke i lokale fengsler ble de transportertt videre vestover.^[2]

• Henryk Pierzchała: Wyrwani ze szponów Państwa-SS. Kraków: Poligrafia Kurii Prowincjalnej Zakonu Pijarów, 1998.
  • Henryk Pierzchała: Den Fängen des SS-Staates entrissen. Die „Sonderaktion Krakau“. Vorwort Roman M. Zawadzki. Übersetzung. Kraków: H. Pierzchała, 1998.
• Henryk Pierzchała: Mechanizmy eksterminacji krakowskich uczonych w "Akcji Specjalnej Kraków" – "Sonderaktion Krakau" : 1939 - 1945. Kraków: Wydawn. i Poligrafia Kurii Prowincjonalnej Zakonu Pijarów, 2007, ISBN 978-83-7269-264-1.
• Irena Paczyńska: Aktion gegen Universitäts-Professoren (Kraków, 6 listopada 1939 roku) i okupacyjne losy aresztowanych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2019, ISBN 978-83-233-9973-5.
• Maria Wardzyńska: Był rok 1939 : operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce Intelligenzaktion. Warszawa: Inst. Pamie̜ci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, 2009, ISBN 978-83-7629-063-8.
• Jan Gwiazdomorski: Wspomnienia z Sachsenhausen. Dzieje uwięzienia profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, 6 XI 1939 – 9 II 1940. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1975.
• Günter Morsch, Agnes Ohm (utg.): Vergessene Vernichtung? : polnische und tschechische Angehörige der Intelligenz im Konzentrationslager Sachsenhausen zu Beginn des Zweiten Weltkrieges. Ausstellung. Berlin : Metropol, 2013 ISBN 9783863310936
• Jan Zaborowski, Stanisław Poznański: Sonderaktion Krakau : w dwudziestą piątą rocznicę 6 listopada 1939. Warszawa: Związek Bojowników o Wolność i Demokrację, 1964
• Stanisław Pigoń: Erinnerungen an Sachsenhausen (1939-1940). Übersetzung Gisela Kowol. Wien: Werk Janineum, 1988²