Spoorlijn 54 Mechelen - Terneuzen

Spoorlijn 54 werd aangelegd en geëxploiteerd door de in 1861 opgerichte private spoorwegmaatschappij Société Anonyme du Chemin de Fer International de Malines à Terneuzen, kortweg M-T. Het doel van deze noord-zuidverbinding was enerzijds de afzet van steenkool uit het bekken van Charleroi te vergroten, anderzijds het internationale transport door België te bevorderen. De spoorweg speelde een zeer belangrijke rol in het economisch en sociaal leven, en was van doorslaggevende betekenis voor de ontsluiting en de mobiliteit van de provincies Oost-Vlaanderen en Antwerpen, in het bijzonder de regio's Waasland en Klein-Brabant. Vandaar dat ook de stads- en gemeentebesturen van Sint-Niklaas (waar de hoofdzetel van de maatschappij was gevestigd), Temse, Bornem, Puurs en Willebroek voor een (belangrijk) deel tussenkwamen in de financiering van de spoorweg. In Nederland was de spoorlijn vooral van belang voor de ontsluiting van de haven van Terneuzen en het vergroten van het afzetgebied van Zeeuwse landbouwproducten.

Om de 67 km tussen Hombeek (Mechelen) en de aansluiting op de lijn Gent-Terneuzen te overbruggen, moesten 3 bruggen worden aangelegd: in Willebroek, Temse en Sluiskil (Nederland). De brug in Temse - de lastigste opdracht in het project - werd ontworpen door de Franse ingenieur Gustave Eiffel, de man die later ook de Eiffeltoren zou bouwen. De eerste brug over de Schelde tussen Temse en Bornem werd 343 meter lang en was in 1870 voltooid. De eerste reizigersdienst tussen Mechelen en Temse kwam tot stand in 1870. De spoorweg kende een belangrijke groei en bloei en onderstreepte haar grote sociaaleconomische betekenis. Tijdens Wereldoorlog I liep de brug ernstige schade op (vooral het beweegbare gedeelte), maar zij bleef functioneren en werd in 1924 volledig hersteld. Tot in de jaren ‘20 bleef de maatschappij groeien en succes kennen. De economische crash in de jaren '30 leidde een kentering in, gevolgd door de Tweede Wereldoorlog. In mei 1940 werd de Temsebrug om strategische redenen door Belgische en (vooral) Franse genietroepen opgeblazen. De Tweede Wereldoorlog betekende de doodsteek voor de maatschappij M-T. In 1948 werd de exploitatie van de lijn overgedragen aan de NMBS in België en aan de NS in Nederland. De maatschappij Mechelen-Terneuzen werd officieel ontbonden in 1951.^[2]

In september 2021 lekte uit dat Infrabel overwoog om de lijn te sluiten, samen met drie andere spoorlijnen.^[3] Dit zou komen door de besparingen die de federale overheid het spoorwegbedrijf wou opleggen. Door de vele kritiek van lokale besturen werd bekendgemaakt dat Infrabel de sectie toch niet zou sluiten.^[4][5]

De lijn is enkelsporig en geëlektrificeerd van Mechelen tot Sint-Niklaas, met kruisingsmogelijkheid in elk station, behalve in dat van Bornem.

Voor wat de sectie Sint-Niklaas - Terneuzen betreft werd het reizigersverkeer opgeheven op 6 oktober 1951 (Hulst - Terneuzen) en op 18 mei 1952 (Sint-Niklaas - Hulst). Het goederenverkeer op de sectie Sint-Niklaas - De Klinge (grens met Nederland) werd opgeheven in oktober 1975. Op de bedding van het tracé Sint-Niklaas - Hulst (eerder tot De Klinge) is een fiets- en wandelpad (de route) in asfalt dat deel uitmaakt van het fietsroutenetwerk van het Waasland en Zeeland;^[6] hij loopt loodrecht van een bocht met de naam Mechelen-Terneuzenwegel ten westen van station Sint-Niklaas langs de Stationstraat van Sint-Gillis-Waas tot een andere bocht in Hulst, ten zuiden van de Buitenvest en ten oosten van het Stationsplein. Het deel van Sint-Niklaas tot de Nederlandse grens is fietssnelweg F411.

Het Nederlandse deel van het tracé bestaat nog deels als niet geëlektrificeerde, meestal enkelsporige goederenlijn vanaf Terneuzen naar het industrieterrein Sluiskil-Oost en vandaar naar het bedrijventerrein in de Axelse Vlakte. Het goederenverkeer op de sectie De Klinge - Axel-aansluiting werd opgeheven in juli 1968. Dit oostelijke deel van het tracé tot de grens met België is weggehaald in 1984. De ligging ervan is deels in het landschap herkenbaar, meestal als grenzen tussen velden maar ook aan sommige straatnamen zoals de Oude Spoorbaan en de Stationsstraat in Axel en het Stationsplein in Hulst.

De NMBS verzorgt het personenvervoer met L en P treinen

In de volgende plaatsen is of was er een aansluiting op de volgende spoorlijnen:

Y Heike

Spoorlijn 53 tussen Schellebelle en Leuven

Willebroek

Spoorlijn 61 tussen Kontich / Mortsel en Aalst

Puurs

Spoorlijn 52 tussen Dendermonde en Antwerpen-Zuid

Sint-Niklaas

Spoorlijn 56 tussen Y Grembergen en Sint-Niklaas

Spoorlijn 59 tussen Y Oost-Berchem en Gent-Dampoort

Sint-Gillis-Waas

Spoorlijn 77 tussen Sint-Gillis-Waas en Zelzate

Terneuzen

Spoorlijn 55 tussen Gent-Sint-Pieters en Terneuzen

•  
  IJzerenbrug te Willebroek over het Zeekanaal Brussel-Schelde.
•  
  Laatste restant in De Klinge.
•  
  Op de locatie van voormalig station De Klinge.
•  
  De eerste brug over de Schelde bij Temse (1870-1940)

• Lijst van spoorlijnen in België
• Lijst van spoorlijnen in Nederland
• Lijst van spoorwegstations in België
• Spoorlijn 55 Gent - Terneuzen.