Diplont
Een diplont is een eukaryoot organisme, met een of twee diploïde generaties in hun levenscyclus.
Na de vorming van de haploïde geslachtscellen of gameten, versmelten deze tijdens de geslachtelijke voortplanting tot een diploïde zygote, die vervolgens uitgroeit tot een meercellig organisme. In een dergelijke diplofasische levenscyclus is er slechts één generatie.
Algemene kenmerken
bewerkenVan alle lichaamscellen zijn bij diplonten alleen de gameten haploïde. Diplonten zijn organismen die een levenscyclus hebben waarbij de meiose plaatsvindt direct vóór de bevruchting, en dus bij de vorming van de gameten. Men spreekt ook wel van gametische meiose. Bij dit type cyclus is er geen sprake meer van een morfologische generatiewisseling.
| Biologische levenscycli van meercellige organismen met geslachtelijke voortplanting | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Cytologische kernfasewisseling | ||||||||
| Organisme → | Haplont | Diplont | Diplohaplont = Haplodiplont | |||||
| Levenscyclus → | Haplofasisch | Diplofasisch | Diplohaplofasisch = Heterofasisch | |||||
| Kernfase → | Haplofase | Diplofase | Haplofase ↔ Diplofase afwisselend | |||||
| Meiose → | Zygotisch | Gametisch | Sporisch = Intermediair | |||||
| Morfo- logische generatie- wisseling |
Monogenetisch: (monofasisch) → |
Monogenetische haplont |
Monogenetische diplont |
|||||
| Digenetisch: (difasisch) → |
Digenetische diplont |
Digenetische diplohaplonten
| ||||||
| Trigenetisch: (trifasisch) → |
Trigenetische diplohaplont | |||||||
Monogenetische diplont
bewerken| Diplont met monogenetische cyclus[1] | ||||||||
| kernfase | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| diplofase (2n) |
← → |
haplofase (1n) |
||||||
| Ge- ne- ra- tie |
zygote |
|
♂ gameten ♀ gameten | |||||
| ↓ | ↑ ↑ | |||||||
| gameto- fyt |
|
↗↗ | ||||||
De diploïde zygote ontwikkelt zich door gewone celdeling (mitose) tot een eveneens diploïde gametofyt, die gameten vormt na een reductiedeling (meiose). Dit type cyclus komt voor bij verschillende algengroepen (Heterokontophyta, Chlorophyta), en schimmels (Oomycota en Ascomycota).
Digenetische diplont
bewerken| Diplont met digenetische cyclus[1] | ||||||||
| kernfase | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| diplofase (2n) |
← → |
haplofase (1n) |
||||||
| Ge- ne- ra- ties |
zygote |
|
♂ gameten ♀ gameten | |||||
| ↓ | ↑↑ | |||||||
| mito- sporofyt |
↑↑ | |||||||
| ↓ | ||||||||
| mitospore | ||||||||
| ↓ | ||||||||
| gametofyt |
|
↗↗ | ||||||
In enkele gevallen worden bij een diplont met een digenetische cyclus (een cyclus met twee generaties) de diploïde mitosporen gevormd door mitose bij een mitosporofyt. De gametofyt is dan ook diploïde, en vormt door meiose zijn haploïde gameten. Een voorbeeld is hier het groenwier Cladophora glomerata.[2]
Dieren
bewerken| Diplont met monogenetische cyclus (bij dieren)[1] | |||||||||||
| kernfase | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| diplofase (2n) | ← → |
haplofase (1n) | |||||||||
| Ge- ne- ra- tie |
♀ zygote |
♂ zygote |
|
(♂) zaadcellen (♀) eicellen | |||||||
| ↓ | ↓ | ↑ ↑ | |||||||||
| ♀ dier |
|
↗ ↑ | |||||||||
| ♂ dier |
|
↗ | |||||||||
Ook bij dieren is er slechts één, diploïde, generatie; de levenscyclus bij dieren is dus monogenetisch. In de geslachtsorganen, de testis van het mannelijke, en de eierstok van het vrouwelijke diploïde dier, worden via meiose respectievelijk de haploïde zaadcellen en de haploïde eicellen gevormd.
De bevruchte eicel (zygote) is weer diploïde.
Zie ook
bewerken- ↑ a b c Verklaring kleuren en randen:
- lichtgroen, enkele rand: haploïde
- lichtblauw, dubbele rand: diploïde
- dikkeranden: meercellig
- ronde, dunneranden: eencellig
- ↑ Díaz González, T.E., C. Fernandez-Carvajal Alvarez & J.A. Fernández Prieto 4.2 CICLOS DIPLOFÁSICOS
Literatuur
- (es) Díaz González, T.E., C. Fernandez-Carvajal Alvarez & J.A. Fernández Prieto Botánica. (archief); (pdf) Dit artikel geeft duidelijke definities van de begrippen en uitgebreide beschrijving van levenscycli met gedetailleerde schema's en voorbeelden.
- (en) Keats D.W. Life Cycles in Photosynthetic Eukaryotes.